فاخته- در آن زمان، با حمایتهای انجام شده و تشویقهای بیدریغ ریاست محترم ومعاونت محترم تشخیص ودرمان سازمان دامپزشکی وقت، اساتید فرهیخته جناب دکتر مطلبی، ودکتردستور امید زیادی به موفقیت این طرح وجود داشت. این اقدام جسورانه، نویدبخش آغاز فصل جدیدی در خدمات آزمایشگاهی دامپزشکی بود.اما متأسفانه، علیرغم پیگیریهای متعدد و تلاشهای شبانهروزی، عدم درک صحیح برخی از همکاران سازمانی در آن دوره، مانع از ادامه فعالیت این آزمایشگاه شد. سرانجام این پروژه ارزشمند که میتوانست تحولی در خدمات دامپزشکی در مناطق محروم ایجاد کند، تعطیل شد. ولی سالها بعد، با تغییر نگاه سازمان دامپزشکی و حرکت به سمت برونسپاری، مجوز تاسیس آزمایشگاههای خصوصی در سطح کشور صادر شد و تعداد زیادی از این آزمایشگاهها تأسیس و آغاز به کار کردند.امروز، با گذشت چندین سال از آن دوران، آزمایشگاههای خصوصی دامپزشکی به عنوان یکی از ارکان مهم سازمان دامپزشکی کشور مطرح شدهاند. اما، همچنان با مشکلات و چالشهای جدی روبرو هستند؛ از کمبود تجهیزات مدرن گرفته تا مسائل مالی و رقابت ناعادلانه، این مراکز نیازمند حمایتهای بیشتری برای ادامه فعالیت و رشد خود میباشند.
چالشهای آنرا میتوان در چند دسته اصلی تقسیم کرد:
بسیاری از آزمایشگاههای دامپزشکی بخش خصوصی با مشکل کمبود تجهیزات مدرن و بهروز مواجه هستند. دستگاههای تشخیصی پیشرفته و تکنولوژیهای جدید که میتوانند دقت و سرعت آزمایشها را افزایش دهند، معمولاً هزینهبر هستند و بسیاری از آزمایشگاههای خصوصی به دلیل محدودیتهای مالی، قادر به تأمین و بهروزرسانی این تجهیزات نیستند. این کمبود میتواند دقت نتایج آزمایشها را کاهش داده و اعتماد تولیدکنندگان و مشتریان به آزمایشگاه را تضعیف کند.هزینههای بالای تأمین مواد مصرفی
مواد مصرفی مانند کیتهای تشخیصی، مواد شیمیایی و سایر ملزومات آزمایشگاهی، اغلب هزینههای بالایی دارند و دسترسی به این مواد بهویژه در شرایط نوسانات ارزی و تورم میتواند برای آزمایشگاههای کوچک دشوار باشد. این افزایش هزینهها، به ناچار قیمت خدمات آزمایشگاهی را بالا میبرد و در نتیجه ممکن است تولیدکنندگان به دلایل مالی از انجام آزمایشهای ضروری صرفنظر کنند.نبود
یکی دیگر از چالشهای اصلی آزمایشگاههای خصوصی، کمبود نیروی انسانی ماهر و متخصص است. آموزشهای تخصصی برای کار با تجهیزات مدرن و تکنیکهای جدید تشخیصی محدود است و بسیاری از فارغالتحصیلان دامپزشکی تجربه کافی برای کار در محیطهای آزمایشگاهی ندارند. این موضوع میتواند باعث خطاهای انسانی در فرآیندهای آزمایشگاهی و کاهش دقت نتایج شود.عدم حمایت کافی دولتی
برخلاف کشورهای توسعهیافته درکشورایران از آزمایشگاههای دامپزشکی خصوصی به شدت حمایت میکنند، این حمایت کافی نیست. نبود یارانهها، تسهیلات مالی و عدم ارائه مشوقهای مالیاتی، بار مالی سنگینی را به دوش آزمایشگاهها میگذارد. همچنین، سیاستهای پیچیده و بروکراسیهای زمانبر در صدور مجوزها و تأییدیههای دولتی میتواند باعث تأخیر در شروع فعالیت آزمایشگاهها و افزایش هزینههای جاری شود.
در برخی مواقع، آزمایشگاههای دولتی یا آزمایشگاههای وابسته به دانشگاهها که از بودجه دولتی بهرهمند هستند، خدمات خود را با قیمتهای بسیار پایینتر از آزمایشگاههای خصوصی ارائه میدهند. این رقابت ناعادلانه میتواند باعث شود که آزمایشگاههای بخش خصوصی به دلیل ناتوانی در کاهش قیمتها، نتوانند مشتریان خود را حفظ کنند و حتی به تعطیلی کشیده شوند
مدیریت صحیح در آزمایشگاههای خصوصی بسیار حیاتی است. بسیاری از آزمایشگاهها با مشکلات مدیریتی و عدم برنامهریزی مناسب برای توسعه مواجه هستند.
نبود دانش کافی در زمینههای تجاری مانند بازاریابی و مدیریت مالی میتواند باعث کاهش بهرهوری و سوددهی این مراکز شود.
بی شک توجه به توسعه آزمایشگاههای خصوصی بعلت نقش درتوسعه صنعت دامپروری و کنترل کیفیت محصولات تولیدی واحدهای دامی وکشتارگاهها وکارخانجات خوراک دام وطیور ومراکزبسته فراورده های خام دامی بعلل ذیل حائزاهمیت می باشد
الف. تشخیص و پیشگیری از بیماریها؛ آزمایشگاههای دامپزشکی بخش خصوصی از طریق انجام آزمایشهای دقیق و بهروز، نقش مهمی در تشخیص سریع و بهموقع بیماریهای دام دارند. این تشخیصهای بهموقع به دامداران امکان میدهد تا از شیوع بیماریهای مسری و مضر مانند تب برفکی، آنفلوآنزای پرندگان و دیگر بیماریهای ویروسی جلوگیری کنند. پیشگیری از این بیماریها به کاهش تلفات دامها، افزایش بهرهوری و کاهش هزینههای درمانی کمک میکند. این مسئله مستقیماً به توسعه صنعت دامپروری کمک میکند، زیرا با کاهش خسارات ناشی از بیماریها، دامداران میتوانند بر روی تولید بیشتر و با کیفیتتر تمرکز کنند.
ب. کنترل کیفیت خوراک دام؛ آزمایشگاههای دامپزشکی از طریق آزمایش خوراک دام، به تولیدکنندگان و دامداران اطمینان میدهند که خوراکی که به دامهایشان داده میشود از نظر کیفیت، تعادل تغذیهای و نبود مواد مضر مانند سموم و قارچها، ایمن است. تغذیه مناسب نقش اساسی در سلامت دامها، افزایش بهرهوری و بهبود کیفیت محصولات نهایی مانند شیر، گوشت و تخممرغ دارد. این کنترلها همچنین به کاهش هزینههای درمانی مرتبط با مشکلات تغذیهای و بیماریهای ناشی از تغذیه نامناسب کمک میکند
ج. کنترل کیفیت محصولات دامی تولید شده در واحدهای صنعتی؛ این محصولات شامل گوشت، شیر، تخممرغ و سایر فرآوردههای دامی میشود. آزمایشهای این محصولات از نظر وجود باکتریها، ویروسها، سموم و آلایندهها، به تضمین کیفیت و ایمنی غذایی کمک میکند. این کنترلها تضمین میکند که محصولات دامی سالم و بدون آلودگیهای میکروبی یا شیمیایی به دست مصرفکننده نهایی میرسند، که به بهبود سلامت عمومی جامعه نیز منجر میشود.
د. بهبود کیفیت ژنتیکی دامها؛ آزمایشگاههای بخش خصوصی میتوانند در زمینه آزمایشهای ژنتیکی و تشخیص ناهنجاریهای ژنتیکی به دامداران کمک کنند. با انجام این آزمایشها، امکان انتخاب بهترین نژادهای دام برای پرورش فراهم میشود، که به بهبود کیفیت نژادی دامها و در نهایت افزایش تولید و کیفیت محصولات دامی منجر میشود
ذ.دامداران میتوانند در فرآیندهای تولید خود نقاط ضعف و قوت را بهتر شناسایی کنند. این اطلاعات به دامداران امکان میدهد که مدیریت دقیقتری بر دامهای خود داشته باشند، که به کاهش هزینههای تولید، کاهش ضایعات و افزایش بهرهوری منجر میشود. به عنوان مثال، کنترل مداوم کیفیت خوراک و سلامت دامها، باعث میشود که دامها در بهترین شرایط ممکن تولید کنند و بیماریهای پیشبینینشده کمتری رخ دهد
هـ-.کمک به توسعه صادرات محصولات دامی؛ آزمایشگاههای دامپزشکی با ارائه نتایج دقیق و مطابق با استانداردهای بینالمللی، نقش مهمی در صادرات محصولات دامی ایران به بازارهای خارجی ایفا میکنند. کشورهای واردکننده محصولات دامی معمولاً نیاز به گواهیهای بهداشتی و کیفیت دارند که توسط آزمایشگاههای معتبر صادر میشود. آزمایشگاههای بخش خصوصی میتوانند این گواهیها را صادر کرده و اطمینان حاصل کنند که محصولات ایرانی مطابق با استانداردهای جهانی هستند
جذب دامپزشکان جوان به حوزه آزمایشگاههای بخش خصوصی دامپزشکی نیازمند ایجاد شرایط و فرصتهای جذاب و حمایتی
یکی از مهمترین موضوعات جذب دامپزشکان جوان به حوزه آزمایشگاههای بخش خصوصی دامپزشکی است که نیازمند ایجاد شرایط و فرصتهای جذاب و حمایتی است که این افراد را به کار در این زمینه ترغیب کند. برای رسیدن به این هدف، راهکارهای زیر میتواند مؤثر باشد:
1. یکی از مهمترین عوامل برای جذب دامپزشکان جوان، فراهم کردن دورههای آموزشی تخصصی و برنامههای کارآموزی است. دامپزشکان تازهفارغالتحصیل ممکن است تجربه کافی برای کار در آزمایشگاهها نداشته باشند، بنابراین، برگزاری دورههای تخصصی کوتاهمدت و میانمدت در زمینههای مختلف مانند تشخیص بیماریها، آزمایشهای ژنتیکی و کنترل کیفیت محصولات دامی میتواند به آنها کمک کند تا مهارتهای عملی و علمی مورد نیاز را کسب کنند. همچنین، ارائه برنامههای کارآموزی در آزمایشگاهها به دامپزشکان جوان فرصت میدهد تا به طور عملی با فرآیندها و روشهای کاری آشنا شوند و اعتماد به نفس لازم برای ورود به این حوزه را پیدا کنند.
2. ارائه انگیزههای مالی و رفاهی میتواند نقش مهمی ایفا کند. این موارد شامل پرداخت حقوق رقابتی، ارائه بیمه و مزایای شغلی، وامهای مسکن یا تسهیلات رفاهی است. همچنین میتوان با ایجاد فرصتهای رشد شغلی و سیستمهای ارتقای شغلی، دامپزشکان جوان را به ماندگاری در این حرفه ترغیب کرد. پاداشهای مالی به ازای عملکرد خوب و ارتقای کیفیت کاری نیز از دیگر راهکارهای مهم است.
3. تسهیل در ایجاد کسبوکارهای آزمایشگاهی دامپزشکان جوان را میتوان از طریق ارائه وامها و تسهیلات مالی برای راهاندازی آزمایشگاههای خصوصی جذب کرد. بسیاری از دامپزشکان به دلیل هزینههای بالای تأسیس آزمایشگاه قادر به ورود به این حوزه نیستند. ایجاد صندوقهای حمایتی برای ارائه وامهای کمبهره یا بدون بهره، کمکهای مالی اولیه برای خرید تجهیزات آزمایشگاهی و مشاورههای تخصصی در زمینه مدیریت کسبوکار میتواند به جذب دامپزشکان جوان به این بخش کمک کند.
4. تشویق آنها به تحقیق و نوآوری در حوزه آزمایشگاههای دامپزشکی است. ایجاد مراکز تحقیقاتی در کنار آزمایشگاهها یا همکاری با دانشگاهها و موسسات پژوهشی میتواند به دامپزشکان جوان فرصت دهد تا در زمینههای جدید مانند فناوریهای ژنتیکی، روشهای نوین تشخیص بیماری، و تولید محصولات دارویی برای دامها تحقیق کنند. این رویکرد باعث میشود که دامپزشکان جوان احساس کنند در یک محیط پویا و علمی فعالیت میکنند که به آنها فرصت رشد و پیشرفت بیشتری میدهد
5. تبلیغ مزایای حرفهای این حوزه بسیاری از دامپزشکان جوان ممکن است آگاهی کافی از فرصتها و مزایای شغلی کار در آزمایشگاههای دامپزشکی نداشته باشند. بنابراین، لازم است اطلاعرسانی در خصوص این حوزه تقویت شود. استفاده از شبکههای اجتماعی، وبسایتهای مرتبط با دامپزشکی، و برگزاری همایشها و کارگاههای اطلاعرسانی میتواند به معرفی این فرصتهای شغلی به دانشجویان و فارغالتحصیلان دامپزشکی کمک کند. همچنین میتوان از دامپزشکان موفق در این حوزه دعوت کرد تا تجربههای خود را به اشتراک بگذارند و انگیزه لازم را به دیگران منتقل کنند.
6. ایجاد محیط ایمن و مجهز در آزمایشگاهها میتواند دامپزشکان جوان را جذب کند. استفاده از تجهیزات پیشرفته، محیطهای کاری باز و مناسب، و توجه به استانداردهای بهداشتی و ایمنی در محیط کار، از عواملی هستند که میتوانند برای دامپزشکان جوان جذاب باشند. همچنین، توجه به سلامت روانی و فیزیکی کارکنان از طریق برنامههای تفریحی و ورزشی یا ارائه ساعتهای کاری انعطافپذیر نیز میتواند باعث افزایش علاقه و رضایت شغلی این افراد شود.
7. تسهیل همکاری بین بخش خصوصی و دانشگاهها؛ ایجاد تفاهمنامهها و پروژههای مشترک بین آزمایشگاههای خصوصی و دانشگاهها میتواند به جذب دامپزشکان جوان کمک کند. دانشگاهها میتوانند با معرفی دانشجویان و فارغالتحصیلان خود به این آزمایشگاهها، و همچنین برگزاری کارگاههای تخصصی، به افزایش انگیزه برای ورود به این حوزه کمک کنند. ایجاد شبکههای همکاری علمی و تحقیقاتی میتواند به دانشجویان و فارغالتحصیلان امکان بدهد تا در کنار تحصیل و تحقیقات خود، تجربههای عملی نیز کسب کنند.
8. ارائه فرصتهای بینالمللی توسعه ارتباطات بینالمللی و فراهم کردن فرصتهای آموزشی یا کاری در کشورهای دیگر نیز میتواند یکی از راههای جذب دامپزشکان جوان باشد. همکاری با آزمایشگاههای بینالمللی، شرکت در پروژههای مشترک با نهادهای جهانی و ایجاد فرصتهای تبادل دانش و تجربه، به دامپزشکان جوان این امکان را میدهد تا تجربههای بینالمللی کسب کنند و انگیزه بیشتری برای ماندگاری در این حوزه داشته باشند.
9. تشویق به فعالیتهای کارآفرینی تشویق دامپزشکان جوان به کارآفرینی و ایجاد کسبوکارهای نوآورانه در حوزه آزمایشگاههای دامپزشکی میتواند به جذب آنها کمک کند. برگزاری دورههای آموزشی کارآفرینی و ارائه مشاورههای تخصصی در زمینه راهاندازی و مدیریت آزمایشگاههای دامپزشکی، به دامپزشکان جوان کمک میکند تا بهجای اشتغال در آزمایشگاههای دیگر، خودشان به تأسیس و مدبریت آزمایشگاههای خصوصی فکر کنند و در این حوزه نوآوری داشته باشند.
دکتر رضا افشاریان
دامپزشک
این پایگاه خبری بر اساس مجوز معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول فعالیت است. این پایگاه خبری تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران بوده و هر گونه برداشت از مطالب آن تنها با ذکر منبع مجاز می باشد.