نقش راهبردی سازمان دامپزشکی در امنیت ملی غذا و زیست؛ پیشنهادی برای ارتقای تاب‌آوری سایبری و اطلاعاتی

فاخته- این گزارش با رویکرد کارشناسی و در چارچوب حمایت از سیاست‌های دولت در حوزه سلامت و امنیت عمومی، به بررسی ضرورت ارتقای سامانه‌ها، شفاف‌سازی فرآیندها و افزایش تاب‌آوری در برابر تهدیدات احتمالی می‌پردازد.در حالی‌که جنگ تمام عیار هیبریدی میان ایران و رژیم صهیونیستی وارد مرحله‌ای بی‌سابقه شده، با شهادت فرماندهان نظامی، دانشمندان هسته‌ای،نخبگان علمی و افراد صحبت نفوذ در بخش حاکمیتی و نظامی  واحتمال ورود افراد نفوذی در  افشای سطوح عمیق نفوذ در بدنه حاکمیت، توجه به نهادهای غیرنظامی با کارکردهای پنهان امنیتی بیش از گذشته با توجه به آتش بس موقت ، ضروری می‌نماید.
سازمان دامپزشکی کشور و سازمان نظام دامپزشکی، با وجود ظاهر تخصصی، در نقطه کانونی اتصال سه‌گانه امنیت زیستی، سلامت عمومی و  امنیت غذایی قرار دارند. غفلت از این رکن ها، خطری استراتژیک برای کشور محسوب می‌شود.

 ۱. سازمان دامپزشکی؛ زیرساختی استراتژیک با ظاهری غیرنظامی با احتمال پیامدهای امنیتی 

۱.کنترل زنجیره تأمین پروتئین: نظارت بر تولید، توزیع و واردات گوشت، مرغ، لبنیات و تخم‌مرغ یعنی مدیریت مستقیم امنیت غذایی ۹۰ میلیون نفرجمعیت کشور
۲.پایش بیماری‌های مشترک: نقش محوری در مهار زئونوزها (مانند آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان و تب کریمه‌کنگو) به‌عنوان خط اول دفاع سلامت عمومی.
۳.گلوگاه اقتصاد مقاومتی: صدور مجوزهای واردات واکسن، داروهای دامی و نهاده‌های حساس، با تأثیر مستقیم بر امنیت زیستی و تولیدات دامی.
۴. پتانسیل نفوذ اطلاعاتی: احتمالا  پایگاه‌های داده مجوزها، اسناد صادرات/واردات و سامانه‌های ردیابی، هدفی ایده‌آل برای خرابکاری یا جاسوسی می باشند. 

۲.احتمال نفوذ امنیتی در سازمان دامپزشکی و سازمان نظام دامپزشکی

 کانال‌های اصلی نفوذ احتمالی:
1. پایگاه داده واردات و صادرات واکسن، دارو و دام: در صورت نفوذ به این داده‌ها، امکان تحریف مسیرهای تجاری، ایجاد کمبود مصنوعی، یا آلوده‌سازی زنجیره تولید وجود دارد.
۲.شبکه مسئولین فنی بهداشتی و ناظران بهداشت: از طریق رشوه، تطمیع یا تهدید، می‌توان چرخه بازرسی را مختل کرد یا اطلاعات حساس را استخراج کرد و همینطور اخذ مجوزهای غیراستاندارد، عدم گزارش بیماری‌ها یا افشای اطلاعات حساس در واحدها صنفی تحت نظارت خود به دشمن. 
۳.سامانه‌های نرم‌افزاری ثبت مجوزها (مانند سامانه دامدار کارت، قرنطینه، تریس،و...): امکان هک یا دستکاری برای تزریق اطلاعات جعلی یا انحراف مسیرهای توزیع.
۴.نظام دامپزشکی به‌عنوان نهاد صنفی و نظارتی: از آنجا که صدور پروانه‌های اشتغال، مجوز آموزش، و نظارت بر رفتار حرفه‌ای دامپزشکان در اختیار این نهاد است، با نفوذ در آن می‌توان شبکه‌هایی از افراد پوششی در سطوح مختلف ایجاد کرد.

 ۳. مشابه‌سازی و تطبیق جهانی: پدافندغیرعامل دامپزشکی و زیستی ، جاسوسی، و بیوتروریسم

۱.در ایالات متحده، بخش کشاورزی و دامپزشکی به‌عنوان بخشی از ساختار "Homeland Security" طبقه‌بندی شده و دارای زیرشاخه‌های ضدجاسوسی است که در بخش دامپزشکی USDA زیرمجموعه "امنیت میهن" (DHS) با پروتکل‌های ضدجاسوسی بسیارسختگیرانه می باشد .
۲.در رژیم صهیونیستی، سازمان‌های اطلاعاتی حتی در صدور مجوز واردات تخم مرغ و واکسن نقش غیررسمی دارند و سازمان‌های اطلاعاتی (موساد/شاباک) در صدور مجوزهای واردات نهاده‌های دامی کشور اشغال شده فلسطین امروزی و  جهان نظارت غیرمستقیم دارند.
۳.در روسیه و چین، دامپزشکان دارای مأموریت‌های دوگانه اطلاعاتی و دامپزشکی تواما باهم در مبادی ورودی و خروجی نظارت دارند.
نتیجه: تبدیل دامپزشکی به بازوی امنیت ملی، رویکردی جهانی است.

۴. راهکارهای پیشنهادی پدافند غیرعامل در دامپزشکی به عنوان پدافند زیستی 

 راهکارهای امنیتی و اطلاعاتی:
1.    ایجاد واحد "پدافند زیستی و امنیت اطلاعات" در سازمان دامپزشکی کشور با همکاری نهادهای بالادستی و ارتباط مستقیم با پدافند غیرعامل کشور و شورای عالی امنیت ملی .
2.    بازآرایی شبکه ناظران فنی با سیاست "چرخش دوره ای مسئولین فنی"در واحدهای بهداشتی و صنفی  هر ۶ ماه برای پیشگیری از ایجاد شبکه‌های فساد یا نفوذ و همینطور پیشنهاد جابجایی دوره ای در واحدهای کارشناسی قرنطینه و بین الملل و مسئولین صدور مجوزها به مانند چرخش دوره ای ریاست شعبه بانک ها در شهرستان ها یا استانها 
3.    ممیزی سایبری دوره‌ای سامانه‌های نرم‌افزاری سازمان دامپزشکی با همکاری وزارت اطلاعات و پلیس فتا.
۴. پایش امنیتی و اقتصادی مشاعل حساس در سازمان دامپزشکی توسط نهادهای امنیتی و اقتصادی  به مانند افراد رده بالای حساس به احتمال خدای نکرده آلودگی امنیتی یا اقتصادی دوره‌ای کارکنان کلیدی حوزه‌های واردات، قرنطینه، صادرات، صدور مجوزها، دارو و واکسن محرز نشود و در صورت محرز شدن تخلف  اقدامات لازم از بحث حراستی ‌،اقتصادی و زیستی و ... انجام بپذیرد.
۵.افزایش شفافیت و "رهگیری الکترونیکی" تمامی کالاهای مشمول مجوز دامپزشکی از لحظه ورود تا عرضه با پیاده سازی سیستم رهگیری الکترونیک (QR Code) برای کلیه محموله‌های دامی از مبدأ تا مصرف. 
 ۵. موانع و چالش‌های اجرایی  پیش رو 
۱.شوربختانه نبود نگاه امنیتی و حساسیت به موضوعات اینچنینی در بدنه مدیریتی سازمان یا در صورت وجود خیلی کمرنگ .
۲.مقاومت صنفی در برابر نظارت‌های فرابخشی.
۳.ضعف زیرساختی دیجیتال  در حوزه سایبری و نبود بودجه لازم  برای  امنیت داده‌ها و سایبری 
۴.کم‌توجهی و گاها فقدان آموزش‌های پدافند غیرعامل در حوزه آموزش و تحصیلات دانشگاهی دامپزشکی.
۵.احتمال ارتباطات مشکوک  نفوذپذیر بین شرکت‌های واردکننده دارو و نهادهای صادرکننده مجوز.

 ۶. پیشنهادات سیاستی به دولت و مجلس
۱.تبدیل و ارتقا دامپزشکی به سازمان استراتژیک ملی امنیت غذایی  مشابه یا همطراز و حتی بالاتر از سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت و درمان و علوم پزشکی 
۲.الحاق رسمی  "مرکز پدافند غیرعامل دامپزشکی" به شورای‌عالی امنیت ملی باتوجه به حساسیت های شغلی و امنیت غذایی 
۳.الزام  و اجباری شدن کلیه کارکنان واردات/صادرات/واکسیناسیون به دریافت گواهی صلاحیت امنیتی از نهاد وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه .
۴.تقویت نقش نظارتی وزارت اطلاعات بر فرآیند صدور مجوزها و سامانه‌ها بدون مداخله اداری غیر از مسایل اقتصادی مشکوک یا امنیتی.
۵. تدوین سند راهبردی پدافند زیستی دامپزشکی با محوریت مقابله با بیوتروریسم.  
۶.شفاف‌سازی ارتباطات مالی بین شرکت‌های وارداتی و نهادهای نظارتی بصورت غیر مستقیم و بدون دیدار حضوری و صرفا سامانه ای. 

  خاموشی یک تهدید، بیدارباش ملی در سایه سکوت 
نفوذ در دامپزشکی نه از مسیر گلوله، بلکه از طریق سیستم‌های اطلاعاتی، نرم‌افزارها، و مجوزهای به ظاهر ساده اتفاق می‌افتد. وقتی دشمن اعتراف می‌کند در "تمام سطوح" نفوذ کرده است، نادیده گرفتن نهادهای غیربرجسته اما استراتژیک، مثل دامپزشکی، همان بی‌توجهی به مین‌های زمینی در میدان جنگ اطلاعاتی است.
تهدید امنیتی در دامپزشکی نه با صفیر گلوله، بلکه با سکوت داده‌های مخدوش، مجوزهای آلوده و نرم‌افزارهای نفوذپذیر محقق می‌شود. امروز دامپزشکی، سنگر خاموش جنگ زیستی است؛ غفلت از آن، بازی دادن امنیت غذایی ایران در چرخه تهدیدات هیبریدی است.
اکنون زمان بیدارباش است، نه برای جنگ فیزیکی، بلکه برای ایستادگی در برابر بیوتروریسم اطلاعاتی در لباس قانون و مجوز و نفوذ در دامپزشکی مساوی است با بیوتروریسم در لباس و قامت امنیت غذایی کشور .
در پایان امید است مسئولین سازمانی دامپزشکی کشور اعم از بخش دولتی و خصوصی  با سرلوحه گرفتن اقدامات جهانی و هم افزایی بتوانند از این گذرگاه تاریخی نیز به ساحل نجات برسند ان شاءالله.