استخرهای ذخیره آب کشاورزی؛ فرصت یا تهدید!

فاخته- با توجه به تغییرات آب و هوایی و بیش از یک دهه خشکسالی، نقش استخرهای ذخیره آب کشاورزی بسیار حائز اهمیت بوده و در فصل بهار و تابستان بهره برداری از آب های این استخرها که بیشتر سیمانی و با عمق بیش از دومتر هستند به سرعت شاهد برداشت آب توسط روستاییان برای فعالیت های کشاورزی و رفع تشنگی دام سبک و سنگین بوده و هستند‌.

البته در برخی روستاها استخر های خاکی، آببندان های طبیعی و نیمه طبیعی به ویژه در شمال کشور به چشم می خورند که آن ها نیز از نکته نظر  شخص یا اشخاص بهره بردار و یا برداشت چند منظوره برای کشت برنج توام با ماهی دارای مشکلات حقوقی و تداخل وظایف شوراهای اسلامی روستاها، دهداری ها و یا سازمان آب آن منطقه است که شاید موجب  اعمال روش های غیرمتعارف تخصیص آب این مایه حیات شود که معمولا در فصل بهار به ویژه هفته های آخر خرداد و تا اواسط تیرماه شاهد تقسیم چرخه آب بین متقاضیان روستایی هستیم.

نگارنده در برخی مناطق کویری کشور شاهد احداث استخرهای ذخیره آب کشاورزی غیر متعارف در اعماق ۱۲ تا ۲۰ متر در ابعاد ۱۰۰ در ۱۰۰ متر و سطح تبخیر وحشتناک آب به ویژه در فصل تابستان نیز بوده‌ام که برخی از این استخرهای سیمانی به دلیل وجود سنگ های بزرگ و توپوگرافی اراضی شیب‌دار علاوه بر این که دارای طول و عرض منظم مهندسی نیستند  بلکه با "پوشش ژئو ممبران" در شیب های تند و عدم فنس کشی و خلاء رعایت نکات ایمنی موجب بروز تلفات انسانی شامل کشاورز، کارگر مزرعه، علاقمندان شنا و نیز سُر خوردن حیوانات اهلی و  وحشی در استخر طی روزهای گرم و حتی پرت شدن  کودکان در اثر یک لحظه غفلت والدین ، صاحبان مزارع و حتی کسانی که به قصد تفریح و گردشگری  روستایی از شهرهای نزدیک قصد گذراندن چند ساعت استراحت را  در مناطق روستایی نزدیک را دارند دچار غرق شدگی می شوند.

در درجه نخست باید با رعایت نکات ایمنی و اندیشیدن تمهیدات لازم و نصب  تابلوهای هشدار عدم شنا و آشامیدن آب استخرها و اطلاع رسانی و انجام هشدار ها از بروز حوادث قابل پیش‌بینی در بسیاری از این استخرها پیشگیری نمود.

نکته مهم این که "جانمایی استخرهای فایبر گلاس پیش ساخته" بسیار ایمن تر و نکات حفاظتی آن با رعایت میزان حجم آب و جانمایی نردبان اضطراری و تیوب های نجات غریق بسیار مطمئن  و به ویژه در زمان سرما و یخبندان از پایداری بیشتری نسبت به نوع سیمانی قدیمی در زمان انبساط و انقباض دمای ویژه آب برخوردارند.

سال گذشته و در "۹۳ روز فصل بهار طبق آمار رسمی پزشکی قانونی" پس از  غرق بیش از ۱۰۰ نفر در رودخانه ها ، میزان تلفات انسانی در استخرهای ذخیره آب کشاورزی ( معیشتی) در "رتبه دوم آماری تلفات" قبل از آغاز فصل گرما و شنا در سواحل دریایی "حدود ۸۰ نفر" بوده  که بسیار موجب تاسف است.

«جان انسان ها و مراقبت از آنان به ویژه در زمان بروز اتفاق ناخوشایند غرق شدن در استخرهای ذخیره آب کشاورزی و جلوی دیدگان اطرافیان حادثه ای است که ده ها سال طول می کشد با توجه به قرابت و خویشاوندی اهالی یک روستا مرهمی بر دل ها نماید و بسیار جانکاه و موجب تاسف است. بکوشیم هر یک از ما به سهم و بضاعت خویش در هر جایگاهی در این راستا هشدار داده و موجب جلب رضای خداوند مهربان و بندگان خالق بنده نواز باشیم.»/ 426

علیرضا کیهان پور