تلاش در جهت ترویج فرهنگ ازدواج بین دامپزشکان

فاخته- اینجانب به‌عنوان کارشناس پیگیر امور مسئولین فنی بهداشتی، بارها شاهد بوده‌ام که جوانان تازه‌فارغ‌التحصیل دامپزشکی با شور و اشتیاق وارد عرصه کار می‌شوند، اما به‌تدریج با دغدغه‌هایی مواجه می‌گردند که آن‌ها را از یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی، یعنی ازدواج، بازمی‌دارد. هر بار که با این عزیزان گفت‌وگو می‌کنم، از نگاه‌های پر از امید و در عین حال پر از نگرانی آن‌ها درمی‌یابم که چه موانعی بر سر راه این نسل پرتوان قرار گرفته است.

آن‌ها با وجود تحصیلات عالی و توانمندی علمی، به دلیل موانعی همچون طولانی بودن دوره تحصیل، مشغله‌های فراوان کاری و البته شرایط اقتصادی دشوار، فرصت یا انگیزه کافی برای تشکیل خانواده نمی‌یابند. این مسئله در حرفه دامپزشکی، به‌ویژه در میان فعالان بخش خصوصی، چالش‌های جدی‌تری را به همراه داشته و نیازمند توجه ویژه‌ای است.

علل کاهش ازدواج در میان دامپزشکان

هرچند شاید یکی از چالش‌های اصلی در این زمینه مسائل اقتصادی باشد، اما در حرفه دامپزشکی، طولانی بودن دوره تحصیل و مشغله‌های فراوان کاری پس از فارغ‌التحصیلی از دیگر دلایل مهمی است که نباید از آنها غافل شد. این حرفه به دلیل حساسیت‌ها و حجم بالای فعالیت‌های اجرایی، زمان و انرژی زیادی از افراد می‌گیرد و امکان پرداختن به مسائل شخصی مانند ازدواج را کاهش می‌دهد.

در چنین شرایطی، نهادهای مرتبط مانند ادارات کل دامپزشکی، دفاتر نمایندگی ولی‌فقیه و سازمان نظام دامپزشکی می‌توانند نقش مؤثری در کاهش این معضلات داشته باشند. هرچند این مسئله به‌طور مستقیم جزو وظایف قانونی این نهادها نیست، اما بر اساس مسئولیتی که در قبال جوانان و جامعه داریم، ضروری است که به‌صورت غیررسمی و با ایجاد فضاهای حمایتی در تسهیل ازدواج جوانان این قشر تأثیرگذار باشیم.

ضررهای عدم پیگیری این مسئله

نادیده گرفتن یا بی‌توجهی به مشکلات مرتبط با ازدواج جوانان، به‌ویژه در قشر تحصیل‌کرده دامپزشکان، می‌تواند تبعات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی گسترده‌ای به همراه داشته باشد. عدم ازدواج جوانان، منجر به افزایش تنهایی، کاهش انگیزه‌های فردی و اجتماعی و حتی بروز مشکلات روحی و روانی در سطح فردی خواهد شد. همچنین، جامعه‌ای که با کاهش نرخ ازدواج مواجه باشد، به‌تدریج با تضعیف ارزش‌های خانوادگی و اجتماعی روبه‌رو شده و از همبستگی و پویایی خود فاصله خواهد گرفت. از سوی دیگر، افزایش سن ازدواج و کاهش نرخ باروری، نه‌تنها بر ساختار جمعیتی تأثیر می‌گذارد، بلکه توسعه پایدار جامعه را نیز به خطر می‌اندازد.

در بُعد حرفه‌ای، این چالش‌ها می‌تواند بهره‌وری و کیفیت خدمات دامپزشکان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. جوانانی که فرصت تشکیل خانواده را نیافته‌اند، ممکن است درگیر دغدغه‌های شخصی شوند و نتوانند تمرکز لازم را در کارهای تخصصی خود داشته باشند. از این رو، رسیدگی به این مسئله نه‌تنها یک وظیفه اجتماعی بلکه یک ضرورت حرفه‌ای است که پیامدهای مثبت آن در ابعاد مختلف جامعه مشهود خواهد بود.

نقش نظام دامپزشکی و نمایندگی ولی‌فقیه در تسهیل ازدواج

نظام دامپزشکی به‌عنوان نهادی که همواره در حمایت از حقوق و توسعه شغلی دامپزشکان فعال بوده، می‌تواند با همکاری دفاتر نمایندگی ولی‌فقیه در ادارات کل دامپزشکی، نقش قابل‌توجهی در فرهنگ‌سازی، برنامه‌ریزی و حمایت از ازدواج در این قشر ایفا کند.

دفاتر نمایندگی ولی‌فقیه با برخورداری از ظرفیت‌های معنوی و فرهنگی، می‌توانند ارزش‌های الهی و اجتماعی ازدواج را بیشتر تبیین کنند و با ترویج فرهنگ ساده‌زیستی و ساده‌گیری در ازدواج، گام‌های مهمی در رفع موانع فرهنگی و نگرشی بردارند. از سوی دیگر، نظام دامپزشکی می‌تواند با بهره‌گیری از امکانات خود، از جمله تخصیص سالن‌ها و فضاهای متعلق به ادارات کل دامپزشکی برای برگزاری مراسم ازدواج ساده و کم‌هزینه، نقشی مؤثر در کاهش هزینه‌ها و تسهیل فرآیند ازدواج ایفا کند.

پیشنهاد دیگری که می‌تواند تأثیر بسیاری داشته باشد، ایجاد فضاهایی مناسب جهت آشنایی و تعامل جوانان مجرد شاغل در حرفه دامپزشکی است. این امر می‌تواند از طریق برگزاری گردهمایی‌های فرهنگی، اردوهای خانوادگی، کارگاه‌های آموزشی یا برنامه‌های مناسبتی انجام شود. این فضاها، که با رعایت کامل اصول اخلاقی و فرهنگی مدیریت خواهند شد، فرصتی برای تعامل و آشنایی بیشتر میان جوانان فراهم کرده و گامی مؤثر در جهت تسهیل ازدواج به شمار خواهد رفت.

همچنین نظام دامپزشکی می‌تواند با ارائه مشوق‌هایی مانند اولویت‌دهی به افراد متأهل در اشتغال در کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ، انگیزه بیشتری برای ازدواج در میان جوانان دامپزشک ایجاد کند.

نقش کمپین‌های ازدواج در رفع موانع

یکی از راهکارهای عملی و اثربخش برای رفع این چالش، راه‌اندازی کمپین‌های حمایتی با تمرکز بر جوانان شاغل در حرفه دامپزشکی است. این کمپین‌ها می‌توانند با محوریت همکاری ادارات کل دامپزشکی، دفاتر نمایندگی ولی‌فقیه و سازمان نظام دامپزشکی راه‌اندازی شوند و با هدف ساده‌سازی فرآیند ازدواج، رفع موانع اقتصادی و آگاهی‌بخشی به جوانان برنامه‌ریزی گردند.

نظر استاد محمدعلی انصاری در خصوص واجب کفایی در ازدواج

ازدواج در اسلام به‌عنوان امری واجب کفایی مورد تأکید قرار گرفته است. استاد محمدعلی انصاری در تفسیر خود بر این موضوع تصریح دارند که ازدواج به‌عنوان سنتی الهی نه‌تنها موجب رشد فردی بلکه سبب تقویت بنیادهای اجتماعی می‌شود. ایشان بیان می‌کنند که ازدواج نوعی واجب کفایی است؛ بدین معنا که اگر افراد یا نهادهایی در جامعه برای تسهیل این امر اقدام کنند، از بقیه افراد جامعه مسئولیت سلب می‌شود. اما اگر در جامعه‌ای به دلیل بی‌توجهی و عدم اقدام، جوانانی به دلیل نبود شرایط مناسب از ازدواج بازبمانند، همه افراد و ارگان‌ها مسئول خواهند بود.

کلام‌آخر

ازدواج نه‌تنها یک نیاز فردی بلکه پایه‌گذار جامعه‌ای سالم و پویاست. توجه به این موضوع و تلاش برای رفع موانع آن، سرمایه‌گذاری برای آینده‌ای روشن‌تر خواهد بود. همان‌گونه که استاد محمدعلی انصاری تأکید دارند، ازدواج یکی از ابزارهای تقرب به خداوند و عاملی برای گسترش ارزش‌های انسانی است. وظیفه همه ما و نهادهای مرتبط است که با تلاش و برنامه‌ریزی، این سنت مقدس را در میان جوانان تسهیل کرده و از عواقب بی‌توجهی به آن جلوگیری کنیم.

دکتر رضا افشاریان
دامپزشک