فناوری‌های نوین در کنسرو سازی ماهی تُون ، از فرآوری سبز تا بسته‌بندی‌های نوآورانه...؛ بخش دوم

فاخته- صنعت کنسرو سازی ماهی تُون با توجه به نیاز به فرآوری مواد اولیه با کیفیت و حفظ امنیت غذایی، همچنان با چالش‌های مختلفی روبه‌رو است. یکی از راهکارهای مواجهه با این چالش‌ها استفاده از فناوری‌های نوین است. در  بخش دوم از این سلسله مقالات به برخی از مهم‌ترین پیشرفت‌های فناورانه در این صنعت پرداخته و توضیح داده خواهد شد که چگونه این فناوری‌ها به بهبود کیفیت محصولات، کاهش هزینه‌ها و کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک می‌کنند.

 فرآوری سبز (Green Processing)

فرآوری سبز به استفاده از تکنولوژی‌ها و روش‌های سازگار با محیط‌زیست برای تولید محصولات غذایی اشاره دارد. در صنعت کنسرو سازی ماهی تون، این فرآیند شامل استفاده از مواد افزودنی طبیعی، کاهش مصرف انرژی، و بهبود فرآیندهای پخت و پاستوریزاسیون است. به طور خاص، برخی از روش‌های فرآوری سبز در این صنعت عبارتند از:

استفاده از عصاره‌های گیاهی به‌جای مواد شیمیایی
 در فرآیند نگهداری کنسروهای ماهی تون، به جای استفاده از مواد شیمیایی برای حفظ طعم و بافت، عصاره‌های گیاهی و مواد طبیعی به‌کار گرفته می‌شوند. این کار نه تنها به کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک می‌کند بلکه محصول نهایی را برای مصرف‌کنندگان سالم‌تر می‌سازد.

استفاده از فرآیندهای فشار بالا (High Pressure Processing - HPP)
 این فناوری به جای استفاده از دماهای بالا برای پاستوریزاسیون، از فشارهای بالا برای کشتن میکروب‌ها و باکتری‌ها استفاده می‌کند. این روش به حفظ مواد مغذی و طعم طبیعی ماهی کمک می‌کند و نیاز به مواد افزودنی را کاهش می‌دهد.

استفاده از تکنولوژی‌های کم‌مصرف انرژی 
در فرآیندهای پخت، بسته‌بندی و پاستوریزاسیون، شرکت‌های تولیدی می‌توانند از فناوری‌های جدید برای کاهش مصرف انرژی و در نتیجه کاهش هزینه‌ها و اثرات منفی زیست‌محیطی استفاده کنند.

سیستم‌های اتوماسیون و دیجیتال در تولید

با پیشرفت‌های صورت‌گرفته در زمینه هوش مصنوعی و اتوماسیون، صنعت کنسرو ماهی تون به سمت تولید هوشمندتر حرکت کرده است. استفاده از ربات‌ها، حسگرهای دیجیتال و نرم‌افزارهای هوشمند در این صنعت باعث کاهش خطاهای انسانی، بهینه‌سازی فرآیندهای تولید و تضمین کیفیت بالاتر شده است.

کنترل کیفیت هوشمند
 با استفاده از حسگرها و نرم‌افزارهای پیشرفته، می‌توان تمامی مراحل تولید کنسرو ماهی تون را در هر لحظه تحت نظر داشت. این سیستم‌ها قادرند تغییرات در دما، رطوبت، و شرایط بسته‌بندی را شبیه‌سازی کرده و به این ترتیب کیفیت محصول نهایی را به دقت بررسی کنند.

اتوماسیون در بسته‌بندی
 فرآیند بسته‌بندی با استفاده از ربات‌ها و سیستم‌های خودکار باعث افزایش سرعت تولید، کاهش هزینه‌های نیروی انسانی و بهبود دقت بسته‌بندی می‌شود. این فناوری‌ها می‌توانند به‌طور دقیق اندازه بسته‌ها و نحوه قرارگیری ماهی‌ها در قوطی‌ها را تنظیم کنند.

 بسته‌بندی نوآورانه
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های فناوری در صنعت کنسرو ماهی تون، نوآوری در بسته‌بندی است. بسته‌بندی نه تنها نقش حیاتی در محافظت از کیفیت محصول دارد، بلکه تأثیر زیادی در فروش و پذیرش بازار نیز دارد و در این راستا، چندین فناوری بسته‌بندی نوآورانه ظهور کرده است.

بسته‌بندی‌های زیست‌محیطی
یکی از مهم‌ترین روندها در صنعت کنسرو ماهی تون، حرکت به سوی بسته‌بندی‌های قابل بازیافت یا زیست‌تخریب‌پذیر است. شرکت‌ها در حال استفاده از مواد پلاستیکی و فلزی قابل بازیافت به‌جای بسته‌بندی‌های سنتی هستند که می‌توانند به کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی کمک کنند.

بسته‌بندی‌های فعال
بسته‌بندی‌های فعال شامل مواد و فناوری‌هایی هستند که به بهبود ماندگاری محصولات کمک می‌کنند. برای مثال، برخی از بسته‌بندی‌ها حاوی مواد جاذب رطوبت یا گازهای محافظ هستند که به طولانی‌تر شدن عمر مفید محصول کمک می‌کنند.

بسته‌بندی‌های هوشمند
 این بسته‌بندی‌ها قادرند اطلاعاتی مانند تاریخ انقضا، شرایط نگهداری و دما را ثبت و نمایش دهند. به این ترتیب، مصرف‌کنندگان می‌توانند از کیفیت محصول قبل از خرید اطمینان حاصل کنند.

 تکنولوژی‌های نوین در توزیع و ذخیره‌سازی

تکنولوژی‌های نوین در حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی نیز به حفظ کیفیت کنسرو ماهی تون کمک کرده است. با استفاده از سیستم‌های مدیریت هوشمند موجودی، اینترنت اشیاء (IoT) و تکنولوژی‌های مبتنی بر داده، شرکت‌های تولیدکننده می‌توانند زنجیره تأمین خود را به‌طور بهینه مدیریت کنند و مطمئن شوند که محصولات با کیفیت بالا به بازارهای مختلف ارسال می‌شوند.

سال ۲۰۲۵ و تغییرات کلیدی در صنعت کنسرو تُون ماهیان

رشد تقاضا برای محصولات سالم و ارگانیک

یکی از روندهای برجسته در بازار جهانی کنسرو ماهی تون، افزایش تمایل مصرف‌کنندگان به انتخاب محصولات سالم‌تر و ارگانیک است. در سال‌های اخیر، بسیاری از مصرف‌کنندگان به دنبال غذاهای طبیعی، بدون مواد افزودنی و کم‌چربی هستند. این روند به احتمال زیاد در سال ۲۰۲۵ شدت بیشتری خواهد یافت و باعث خواهد شد که تولیدکنندگان به سَمتِ استفاده از مواد اولیه ارگانیک و فرآیندهای تولید سبز حرکت کنند.

افزایش مصرف غذاهای دریایی سالم
با توجه به مزایای سلامتی مصرف ماهی، به ویژه ماهی تون به عنوان منبع غنی پروتئین و اسیدهای چرب امگا-۳، پیش‌بینی می‌شود که تقاضا برای این محصول در سراسر جهان به‌ویژه در بازارهای اروپایی و آمریکای شمالی ادامه یابد.

بیشتر بخوانید:
تحلیل و بررسی صنایع کنسرو سازی ؛ ماهی تُون چالش‌ها، فرصت‌ها و آینده‌ای پایدار(بخش نخست)

وضعیت "صنعت کنسرو سازی ایران" با توجه به فعالیت‌ مسؤولانه تشکل های تخصصی "مردم‌نهاد" (NGO,S) ...

 پایداری و مدیریت منابع دریایی
یکی از مهم‌ترین مسائل جهانی در صنعت کنسرو ماهی تون، چالش‌های پایداری و مدیریت منابع دریایی است. 
در سال ۲۰۲۵، تولیدکنندگان باید به الزامات پایداری و شیوه‌های مدیریت منابع پایبند باشند. 
این به معنای ایجاد شیوه‌های صید پایدار، جلوگیری از برداشت بی‌رویه ماهی و رعایت استانداردهای جهانی در زمینه حفاظت از محیط زیست است.

گواهی‌نامه‌های پایداری
 گواهی‌نامه‌های معتبر مانند MSC (Marine Stewardship Council) برای تایید استفاده از منابع پایدار در تولید کنسرو ماهی تون، در سال‌های آینده تقاضا بیشتری خواهد داشت و این امر به رقابت در بازارهای جهانی کمک خواهد کرد.

 پیشرفت در فناوری های بسته‌بندی و حفظ کیفیت

در سال ۲۰۲۵ با پیشرفت‌های بیشتر در تکنولوژی‌های بسته‌بندی، شرکت‌ها قادر خواهند بود محصولات کنسرو ماهی تون را با عمر مفید بیشتر و کیفیت بهتر به بازار عرضه کنند. 
بسته‌بندی‌های هوشمند، که اطلاعات مفیدی درباره شرایط نگهداری محصول ارائه می‌دهند و بسته‌بندی‌های فعال که به حفظ طراوت و کیفیت محصول کمک می‌کنند، احتمالاً به بخش مهمی از استراتژی تولید تبدیل خواهند شد.

تأثیر تغییرات اقلیمی بر صنعت کنسرو تُون ماهیان

تغییرات اقلیمی و اثرات آن بر ذخایر ماهی، صید و دسترسی به منابع دریایی ممکن است در سال ۲۰۲۵ تأثیرات زیادی بر صنعت کنسرو ماهی تون بگذارد.
 از این رو، سازگاری با شرایط جدید محیطی و توسعه تکنیک‌های صید پایدار و تغییر الگوهای عرضه و تقاضا در این صنعت اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد.

 رقابت جهانی و توسعه بازارهای جدید

با توجه به افزایش رقابت در بازارهای جهانی، تولیدکنندگان باید به دنبال شناسایی بازارهای جدید و همچنین نوآوری در محصولات و فرآیندهای تولید باشند. 
کشورهای آسیایی و آفریقایی به‌ویژه در حال توسعه هستند و به یکی از بازارهای کلیدی برای صادرات کنسرو ماهی تون تبدیل خواهند شد. در همین راستا، راهبردهای (استراتژی‌های) بازاریابی و تبلیغات نیز اهمیت بالایی خواهند داشت.

این پیش‌بینی‌ها و روندهای جهانی نمایی از تحولاتی است که در سال‌های آینده در صنعت کنسرو ماهی تون به وقوع خواهد پیوست.
 این تغییرات به تولیدکنندگان فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی ارائه خواهد داد که می‌تواند شکل‌دهنده آینده این صنعت باشد./ 652
"پایان بخش دوم" ادامه دارد.‌‌..

         علیرضا کیهان پور