فاخته- دیروز، برابر با اول دی ماه، نامه ای را با امضای دکتر شهریار رئوفت، رئیس هیات مدیره کانون کشوری انجمن های صنفی و مراکز مایه کوبی خطاب به دکتر رفیعی پور، رئیس سازمان دامپزشکی کشور با مضمون اعتراض به پیش نویس «شیوه نامه تعیین ظرفیت کاری مسئولین فنی بهداشتی» منتشر کردیم که ضمن ارسال کامنت هایی از سوی موافقان و مخالفان، یادداشتی نیز در این زمینه با موضوع جوابیه به این نامه از سوی دکتر «رضا افشاریان» به دست ما رسید که به شرح زیر منتشر شده است.
در مهرماه سال جاری، سازمان دامپزشکی کشور پیشنویس شیوهنامهای مبنی بر الزام به بکارگیری دکترهای دامپزشک در اماکن دامی به صورت خوشهای منتشر کرد. در حالی که این طرح بهخوبی میتواند به بهبود نظارت بهداشتی و ارتقای سلامت دام کمک کند، اما آیا همه جوانب آن بهدرستی بررسی شده است؟ آیا این تغییرات ممکن است با وظایف حیاتی درمانگران و مایهکوبها تداخل داشته باشد؟
نقاط قوت: چرا اجرای این طرح ضروری است؟
این شیوهنامه اهداف بلندپروازانهای را دنبال میکند که بدون شک در آینده به نفع سلامت عمومی و بهداشت دام خواهد بود:
الف) حضور دامپزشکان در اماکن دامی باعث کاهش شیوع بیماریهای دامی و زئونوزها خواهد شد.
ب) شیوهنامه نهتنها با وظایف درمانگران و مایهکوبها تداخل ندارد، بلکه میتواند تکمیلکننده فعالیتهای آنها باشد.
ج) بهبود وضعیت بهداشتی دامها بهطور غیرمستقیم بر سلامت انسانها تأثیر مثبت خواهد گذاشت.
برای مثال، در استانهایی با تراکم دامی بالا مانند خوزستان و خراسان رضوی، اجرای این طرح میتواند موجب کاهش بیماریهایی چون تب برفکی و آنفلوانزای فوق حادپرندگان شود. آیا این اقدام گامی بزرگ در راستای سلامت جامعه نیست؟
چالشها: آیا همهچیز بهدرستی پیشبینی شده است؟
با وجود اهمیت طرح، برخی ایرادات موجب نگرانیهایی در میان کارشناسان و فعالان صنعت دامپزشکی شده است:
الف) آیا در تمامی استانها تعداد دامپزشکان متقاضی اشتغال با نیاز موجود تطابق دارد؟ در مناطقی مانند سیستان و بلوچستان، کرمان و حتی برخی شهرستانهای استان تهران، خراسان رضوی کمبود دامپزشک محسوس است. چگونه میتوان این کمبود را جبران کرد؟
ب) آیا نمیتوان شرایط جغرافیایی و تراکم جمعیت دامی در هر منطقه را در نظر گرفت؟ بدون زونبندی مناسب، ممکن است دامپزشکان با مسئولیتهای بیشتر از ظرفیت خود بعلت فواصل اماکن دامی مواجه شوند.
ج) آیا دامپزشکان بهطور کافی برای اجرای این مسئولیتها آمادهاند؟ آموزشهای بهروز و دورههای تخصصی در این پیشنویس لحاظ نشده است که میتواند به چالشهایی در اجرای طرح منجر شود.
مقایسه با کشورهای دیگر: آیا میتوان از تجربه جهانی استفاده کرد؟
تجارب کشورهای دیگر نشان میدهد که در نظر گرفتن شرایط بومی و استفاده از مشوقها برای جذب دامپزشکان به مناطق کمبرخوردار، میتواند راهگشا باشد:
کشورهای اروپایی (آلمان، فرانسه، هلند):
آیا میدانستید در این کشورها، آموزشهای سالانه برای دامپزشکان اجباری است؟ همچنین دامپزشکان در مناطق کمبرخوردار از مشوقهای مالی ویژهای برخوردارند. چرا چنین مدلی نباید در ایران پیادهسازی شود؟
کشورهای در حال توسعه (هند و برزیل):
آیا استفاده از مشوقهای مالی برای دامپزشکان در مناطق محروم در ایران نمیتواند موثر باشد؟ در هند، دولت به دامپزشکان مشوقهای مالی برای کار در مناطق دورافتاده ارائه میدهد. این روش در برزیل هم بهطور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است.
آیا این طرح تداخلی با وظایف درمانگران و مایهکوبها دارد؟
یکی از نگرانیهای اصلی فعالان حوزه دامپزشکی این است که این شیوهنامه به نحوی بر فعالیتهای درمانگران و مایهکوبها تأثیر منفی بگذارد. اما باید تأکید کرد که این طرح نهتنها تداخلی با وظایف درمانگران و مایهکوبها ندارد، بلکه میتواند مکمل آنها باشد.
درمانگران: همچنان به وظایف درمانی خود میپردازند، از جمله تشخیص بیماریها و درمان آنها.
مایهکوبها: مسئولیت واکسیناسیون و پیشگیری از بیماریها را همچنان برعهده دارند.
شیوهنامه جدید فقط نظارت بهداشتی و مدیریت ایمنی دام را در دستور کار قرار میدهد که بهطور همزمان با وظایف درمانگران و مایهکوبها همراستا و همافزا است.
پیشنهادات: چگونه میتوان ایرادات را برطرف کرد؟
برای بهبود این شیوهنامه و تضمین موفقیت آن، پیشنهادات زیر مطرح میشود:
الف) ارائه مشوقهای مالی، تسهیلات مسکن و حتی امکان اشتغال پارهوقت میتواند به جذب دامپزشکان در مناطق کمبرخوردار کمک کند.
ب) مناطق دامی باید بر اساس تراکم جمعیت دامی و شرایط جغرافیایی تقسیم شوند. این کار باعث توزیع عادلانه نیروی انسانی و جلوگیری از بار اضافی برای دامپزشکان میشود.
ج) برگزاری دورههای تخصصی برای دامپزشکان مسئول فنی بهداشتی در نظر گرفته شود تا آنها بتوانند بهروزترین اطلاعات و روشهای علمی را برای نظارت بهداشتی بر اماکن دامی به کار گیرند.
د) پیشنهاد میشود که اجرای این شیوهنامه به کمیتههای فنی استانی واگذار شود تا با توجه به شرایط منطقهای، ظرفیتها و نیازهای خاص هر استان، تصمیمگیری دقیقتری انجام گیرد.
آیا میتوان این فرصت را به تهدید تبدیل نکرد؟
پیشنویس شیوهنامه تعیین ظرفیت کاری مسئولین فنی بهداشتی، فرصتی بینظیر برای ارتقای سلامت دام و جامعه است. اما آیا با رفع ایرادات موجود و بهرهگیری از تجربیات جهانی، نمیتوان این فرصت را به بهترین شکل ممکن به ثمر رساند؟ این تصمیم نهتنها به سلامت دام و جامعه کمک میکند، بلکه موجب بهرهوری بیشتر از ظرفیتهای موجود در حوزه دامپزشکی خواهد شد. سازمان دامپزشکی کشور باید با اصلاح این شیوهنامه، از تجربیات کشورهای موفق استفاده کند و با دقت بیشتری این طرح را در سراسر کشور اجرا نماید.
دکتر رضا افشاریان
دامپزشک
این پایگاه خبری بر اساس مجوز معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول فعالیت است. این پایگاه خبری تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران بوده و هر گونه برداشت از مطالب آن تنها با ذکر منبع مجاز می باشد.