فاخته- در این عصر، تهدیداتی نظیر تغییرات اقلیمی، گسترش بیماریهای نوپدید، محدودیت منابع و فشارهای اقتصادی دامداران، به شدت بر پویایی و سلامت دامها و حتی جامعه انسانی تأثیر گذاشته است. از طرفی، دستورالعملها و بخشنامههای سراسری که بدون توجه به ویژگیهای محلی طراحی میشوند، گاه نه تنها کارآمد نیستند، بلکه مشکلات را دوچندان میکنند. برای عبور از این چالشها و تحقق چشمانداز دامپزشکی مدرن، کمیتههای فنی ادارات کل دامپزشکی به عنوان ابزاری تخصصی و محلی، باید در مرکز تصمیمگیریها قرار گیرند.
عصر جدید دامپزشکی و تغییر نقش کمیتههای فنی
دامپزشکی امروز دیگر صرفاً به پیشگیری و درمان بیماریها محدود نمیشود، بلکه مسئولیتهایی سنگین در حوزههایی نظیر امنیت غذایی، مدیریت بحران، حفاظت از محیط زیست و اقتصاد دامپروری بر عهده دارد. این گستره وسیع مسئولیتها ایجاب میکند که سیاستگذاریها و دستورالعملهای اجرایی، منعطفتر و مبتنی بر واقعیتهای هر استان باشد.
کمیتههای فنی استانها میتوانند قلب تپنده این تحول باشند؛ گروههایی متشکل از متخصصان و دستاندرکاران محلی که با شناخت عمیق از شرایط بومی، قادرند دستورالعملها را از یک چارچوب کلی به یک نسخه عملیاتی و مؤثر تبدیل کنند. علاوه بر این، یکی از وظایف مهم این کمیتهها میتواند رفع مشکلات اجرایی مسئولین فنی بهداشتی باشد. این افراد که نقش کلیدی در نظارت و کنترل سلامت فرآوردههای دامی دارند، گاه با مشکلاتی نظیر تعارض منافع، فشارهای بیرونی یا نبود حمایت قانونی کافی مواجه میشوند. کمیتههای فنی میتوانند سازوکاری ایجاد کنند که این مشکلات در سطح استان با سرعت و کارآمدی بیشتری حلوفصل شوند.
وظایف و اختیارات کمیتههای فنی: گامهای مؤثر در بومیسازی و اصلاح
برای آنکه کمیتههای فنی به درستی بتوانند نقش خود را ایفا کنند، لازم است اختیارات و وظایف مشخصی برای آنها تعریف شود. این کمیتهها میتوانند:
الف. تحلیل و ارزیابی دستورالعملهای صادره از سازمان دامپزشکی و ارائه پیشنهادهای اصلاحی متناسب با شرایط اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی استان.
ب. ایجاد تغییرات جزئی و فنی در بندهای اجرایی بخشنامهها، به گونهای که هماهنگی بیشتری با واقعیتهای میدانی پیدا کند.
ج. تعلیق موقت اجرای برخی بخشنامهها در مواقع بحران یا شرایط ویژه
د. اخذ مجوزها در سطح استانی: تسهیل فرآیند دریافت مجوزهای موردنیاز از معاونت غذا و دارو یا مراجع قضایی برای اجرای اقدامات بهداشتی و کنترلی.
هـ. پیگیری و حل مشکلات مسئولین فنی بهداشتی از جمله حمایت قانونی، رفع تعارضات اجرایی و بهبود شرایط کاری آنها.
و. بهرهگیری از مشاوران باتجربه: استفاده از دانش و تجربه دامپزشکان بازنشسته یا باسابقه در قالب مشاوران استانی برای ارتقای کیفی تصمیمگیریها و اجرای برنامهها.
نمونههای عملی درحوزه نظارت بهداشتی فراورده های خام دامی: چالشها و راهکارهای کمیتههای فنی
الف. عرضه شیر خام و لبنیاتیهای سنتی: مشکلاتی که سازمان دامپزشکی کشورسالهاست دراین حوزه باآن روبرواست.کمیته های فنی می توانند بارویکردهای جدیددرساماندهی بخش تاثیرگذارباشند
ب. مدیریت فرآوردههای خام دامی : با افزایش قیمت گوشت سفید و قرمز و نتایج آزمایشهای میکروبی که در برخی موارد با دستورالعملهای سازمان دامپزشکی انطباق ندارد، راهکارهایی مانند استفاده بهینه از این فرآوردهها در صنایع حرارتی میتواند از هدررفت سرمایههای ملی جلوگیری کند
ج. حمایت از مسئولین فنی بهداشتی: کمیتههای فنی میتوانند مشکلات این افراد، از جمله تعارض منافع یا نبود ابزارهای اجرایی کافی، را بررسی کرده و با ارائه راهحلهای بومی، شرایط کاری آنها را بهبود بخشند.
د. استفاده از دامپزشکان باتجربه: به کارگیری دامپزشکان بازنشسته در نقش مشاوران استانی، بهویژه در مناطقی که نیروی انسانی متخصص کافی در دسترس نیست، میتواند به ارتقای کیفیت خدمات و کاهش فشار کاری بر نیروهای فعال کمک کند.
ترکیب پیشنهادی کمیتههای فنی: تلفیق دانش، تجربه و نگاه محلی
برای افزایش اثربخشی، کمیتههای فنی باید از مجموعهای از افراد متخصص و کارآزموده تشکیل شوند. پیشنهاد میشود این کمیتهها شامل اعضای زیر باشند:
1. مدیرکل دامپزشکی استان به عنوان ناظر و هماهنگکننده اصلی.
2. رؤسای واحدهای فنی و اجرایی مانند بخش بیماریها، قرنطینه و بهداشت عمومی.
3. نمایندگان بخش خصوصی از جمله دامپزشکان، کارشناسان صنعت دام و اعضای انجمنهای صنفی.
4. نمایندگان دانشگاهی و پژوهشی برای بهرهگیری از رویکردهای علمی و نوآورانه.
5. کارشناسان حقوقی که ابعاد قانونی را بررسی کنند.
6. دامپزشکان بازنشسته یا باسابقه به عنوان مشاوران افتخاری برای ارائه تجربیات و تسهیل در اجرای تصمیمات.
تحول ساختاری در دامپزشکی؛ راهی برای اثربخشی پایدار
در نهایت، عصر جدید دامپزشکی نیازمند ابزارها و ساختارهایی است که بتوانند همپای پیچیدگیهای این حوزه رشد کنند. کمیتههای فنی، اگر به درستی طراحی و مدیریت شوند، میتوانند پاسخی به نیازهای امروز باشند؛ ابزارهایی که ضمن حفظ چارچوبهای کلی، امکان تطبیق و اصلاح را فراهم کنند.
این تحول، علاوه بر کاهش فشار اجرایی بر ادارات کل، موجب ارتقای کیفیت خدمات، افزایش رضایت دامداران و بهبود وضعیت سلامت عمومی خواهد شد. دامپزشکی مدرن، دامپزشکی بومی، انعطافپذیر و مبتنی بر مشارکت است.
این پایگاه خبری بر اساس مجوز معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول فعالیت است. این پایگاه خبری تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران بوده و هر گونه برداشت از مطالب آن تنها با ذکر منبع مجاز می باشد.