تحلیل ضرورت‌ها و چالش‌های رسانه‌های کاغذی در عصر اطلاعات بَرخط...

فاخته- در دنیای امروز که رسانه‌های برخط به سرعت در حال توسعه هستند و فضای آنلاین به بخش عمده‌ای از زندگی روزمره تبدیل شده است، سوالی مهم در ذهن بسیاری از افراد مطرح می‌شود: 
آیا رسانه‌های چاپی، مانند روزنامه‌ها، مجلات و کتاب‌ها، همچنان جایگاه خود را در میان مخاطبان دارند یا اینکه به مرور زمان از میان خواهند رفت؟ برای پاسخ به این سوال، لازم است ابعاد مختلف این موضوع از جمله مزایا، معایب، چالش‌ها، و آینده رسانه‌های چاپی مورد تحلیل قرار گیرد.
با ظهور اینترنت و گسترش استفاده از دستگاه‌های هوشمند مانند تلفن‌های همراه، تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌ها، دسترسی به اخبار و اطلاعات از هر نقطه از جهان به سادگی ممکن شده است.
 اینترنت با سرعت به‌روزرسانی اخبار، ویدیوها و دیگر محتواهای رسانه‌ای را فراهم می‌کند، در حالی که رسانه‌های چاپی نمی‌توانند با این سرعت و انعطاف‌پذیری رقابت کنند.
سکوهای آنلاین   (پلتفرم‌های دیجیتال) و فراگیر شدن رسانه‌های شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توییتر، اینستاگرام،واتس آپ ، تلگرام و فضای آنلاین سکوهای بومی هر کشوری به سرعت به منابع اصلی دریافت اخبار و اطلاعات تبدیل شده‌اند. این پلتفرم‌ها نه تنها به انتشار سریع اخبار کمک می‌کنند، بلکه تعاملات اجتماعی و تبادل نظر میان مخاطبان را تسهیل کرده‌اند، بعنی روندی که رسانه‌های چاپی قادر به فراهم کردن سریع  آن نیستند.

    بسیاری از مردم هنوز از خواندن مطالب کاغذی و چاپ شده لذت می‌برند و حس فیزیکی لمس کتاب، روزنامه یا مجله برای آن‌ها ارزشمند است.
 این تجربه ملموس باعث می‌شود که مطالعه رسانه‌های چاپی به‌ویژه در دنیای دیجیتال که بیشتر محتوا به صورت آنلاین و در صفحات مجازی نمایش قابل دسترسی است، جذابیت بیشتری برای برخی افراد داشته باشد.

    پژوهش‌ها نشان داده‌اند که خواندن متون چاپی می‌تواند تمرکز بیشتری را در مقایسه با خواندن دیجیتال ایجاد کند. 

 همچنین با نگاهی به مطالعات انجام شده نتیجه این بوده که افراد در محیط‌های دیجیتال بیشتر به حواس‌پرتی دچار می‌شوند و سرعت خواندن در آن‌ها کاهش می‌یابد.

   رسانه‌های چاپی نیازی به اتصال به اینترنت ندارند. در مناطقی که دسترسی به اینترنت محدود است، رسانه‌های چاپی همچنان می‌توانند یک منبع اطلاعاتی اساسی باشند. 

به‌علاوه، در شرایط بحرانی یا قطعی اینترنت، رسانه‌های چاپی به عنوان منبع اصلی اطلاعات باقی خواهند ماند.

    رسانه‌های چاپی به‌ویژه روزنامه‌ها و مجلات معتبر، به‌طور سُنتی اعتبار بیشتری در مقایسه با منابع آنلاین دارند.
 بسیاری از مردم هنوز به رسانه‌های چاپی اعتماد بیشتری دارند، زیرا فرآیند نشر و توزیع آن‌ها به دقت و کیفیت بیشتری نیاز دارد. به بیان دیگر این ترجمان همان "اعتبار" و "اعتماد" سال های دیرین گذشته است.
 تولید رسانه‌های چاپی هزینه‌های زیادی به همراه دارد. چاپ، توزیع، حمل و نقل و نگهداری این رسانه‌ها و حفاظت آرشیوی  آن ها ، نیازمندسرمایه‌گذاری‌های کلان است. در حالی که رسانه‌های دیجیتال به‌طور معمول هزینه‌های کمتری دارند و سریع‌تر به روز می‌شوند.

    رسانه‌های چاپی از منابع طبیعی مانند کاغذ تولید می‌شوند که خود موجب قطع درختان و افزایش مصرف انرژی می‌شود.

 در دنیای امروز، بسیاری از فعالان محیط زیست بر این باورند که استفاده از رسانه‌های دیجیتال به دلیل تأثیرات کمتر بر محیط‌زیست می‌تواند گزینه بهتری باشد.

البته بنابر شواهد و مستندات با گذشتِ زمان، تعداد خوانندگان رسانه‌های چاپی کاهش یافته است. به‌ویژه نسل‌های جوان‌ امروزی که بیشتر به فناوری‌های دیجیتال عادت کرده‌اند، کمتر تمایل به خرید یا مطالعه رسانه‌های چاپی دارند.

 بسیاری از ناشران و رسانه‌ها به دنبال ترکیب رسانه‌های چاپی و برخط دیجیتالی (هیبریدی) هستند. به‌عنوان مثال، روزنامه‌ها و مجلات به‌طور همزمان نسخه چاپی و آنلاین خود را منتشر می‌کنند تا به مخاطبان خود در هر دو فضا پاسخ دهند.
 این "ترکیب هیبریدی" ، به‌ویژه در دنیای امروز که مخاطبان خواهان انعطاف‌پذیری بیشتری هستند، می‌تواند منجر به بقا و دوام رسانه‌های چاپی شود.
   چاپ دیجیتال این امکان را فراهم می‌آورد که رسانه‌های چاپی نه تنها برای مخاطبان گسترده بلکه به‌طور خاص و شخصی برای گروه‌های خاص نیز تولید شوند.
 این امر می‌تواند به رسانه‌های چاپی کمک کند تا در بازارهای خاص، مانند مجلات تخصصی، کتاب‌های هنری و یا چاپ‌های محدود و با کیفیت بالا، جایگاه خود را حفظ کنند.

بسیاری از مجلات و کتاب‌ها به‌ویژه در زمینه‌های هنری، تبلیغاتی، معماری و طراحی، همچنان به دلیل ویژگی‌های خاص خود مانند کیفیت چاپ، طراحی و لذت از تجربه بصری، در قالب چاپی منتشر می‌شوند.
 این دسته از محتواها معمولاً با تمرکز بر ارزش‌های فرهنگی، هنری و زیبایی‌شناسی منتشر می‌شوند که رسانه‌های بَرخط نمی‌توانند به طور کامل آن‌ها را بازتاب دهند.

با وجود رشد تبلیغات مجازی، برخی از برندها و کسب‌وکارها هنوز به تبلیغات چاپی (مانند بیلبوردها، کاتالوگ‌ها و بروشورها) به عنوان یک ابزار مؤثر بازاریابی اعتماد دارند که  به‌ ویژه در برخی صنایع لوکس یا محصولات با قیمت بالا، رسانه‌های چاپی می‌توانند تأثیرگذارتر باشند.
   همچنین برخی از گروه‌های سِنی و مخاطبان خاص به رسانه‌های چاپی وابسته‌اند. به‌ویژه افرادی که به‌طور سُنتی به مطالعه کتب و مجلات علاقه دارند، همچنان ترجیح می‌دهند تا از رسانه‌های چاپی استفاده کنند. این گروه‌ها معمولاً ارزش بالاتری برای تجربه مطالعه چاپی قائل هستند.
    با پیشرفت‌های اخیر در فناوری‌های چاپ، مانند چاپ سه‌بُعدی و استفاده از مواد پایدار، رسانه‌های چاپی می‌توانند به راه‌حل‌هایی برای کاهش اثرات و عوارض منفی زیست‌محیطی دست یابند و این موضوع می‌تواند به بقای بیشتر رسانه‌های چاپی در آینده کمک کند.

«با وجود همه چالش‌ها و گسترش روزافزون رسانه‌های بَرخط، رسانه‌های چاپی همچنان جایگاه ویژه‌ای در دنیای معاصر دارند و احتمالاً در آینده نیز به بقای خود ادامه خواهند داد، هرچند که جایگاه آن‌ها ممکن است به شکل دیگری باشد. رسانه‌های چاپی از ویژگی‌هایی برخوردارند که هنوز نمی‌توان آن‌ها را به‌طور کامل در دنیای دیجیتال ذوب و جایگزین کرد، از جمله حس فیزیکی، اعتبار، و تجربه منحصر به فرد آن‌ها. اما برای اینکه در دنیای امروز باقی بمانند، باید خود را با فناوری های نوین تطبیق دهند و مدل‌های کسب‌ و کار جدیدی را برای جذب مخاطبان پیدا کنند. به امید آن روز...»/630

       علیرضا کیهان پور