با اینکه ساعتهای کاری بسیار جدی گرفته میشود، ولی همه اجازه اضافهکاری ندارند و برای آن محدودیتهای قانونی تعریف شده است. در زبان آلمانی کلمهای وجود دارد که به معنی پایان کار یا بستن روز کاری است. در هیچ زبان دیگری نمیتوان کلمهای معادل "Feierabend" را یافت. این کلمه به زمان بین پایان کار و خواب اشاره میکند که در واقع زمانی برای تفریح و گذران اوقات فراغت است و نشان میدهد پایان ساعت کاری، قطع ارتباط با دغدغههای آن و شروع زمان استراحت تا چه اندازه برای آلمانیها مهم است.
عجیب است که آلمانیهایی که اغلب به عنوان نیروی کاری سختکوش و کارآمد تصور میشوند، این چنین مقید به زمان استراحت و فراغتشان باشند، ولی شاید همین نگرش مسیر توسعه پایدار را برای آنها هموار کرده است. البته بسیاری فکر میکنند مفهوم "Feierabend" به ذهنیت سرمایهداری بسیار نزدیک است، زیرا هرچه نیروی کار پس از ساعت کاری استراحت بیشتری داشته باشد، کارآمدتر شده و بهرهوری بیشتری به همراه دارد. فرهنگ کاری آلمان حول این نظریه استوار است که استراحت بعد از کار، استرس را بهبود میبخشد، به ریتم متوازن بدن کمک میکند و رضایت شغلی را افزایش میدهد که در بلندمدت رشد اقتصاد را به دنبال دارد.
حق قطع ارتباط با کار
حق قطع ارتباط با محل کار یک حق انسانی است که بر اساس آن افراد مجاز هستند پس از ساعتهای کاری هیچ پیامی از محل کار را پاسخ ندهند و همه ایمیلها یا تماسهای کاری در ساعات غیراداری بدون پاسخ باقی بماند. حق قطع ارتباط با محیط کار نخستینبار در اتاق کار دادگاه عالی فرانسه در سال ۲۰۰۱ تصویب شد و بر اساس این قانون هیچ کارمندی در هیچ وضعیتی مجبور نبود در منزل کار کند یا پروندهها یا ابزار کاری را به منزل بیاورد.
در سال ۲۰۰۴ دادگاه عالی فرانسه این تصمیم را تایید کرد و حکم داد که اگر کارمندی در خارج از ساعات کاری جوابگوی تماسهای تلفنی خود نبود، نمیتوان او را متهم به کوتاهی در انجام کار کرد. در سال ۲۰۱۶ دولت فرانسه این قانون را به قوانین کار خود افزود و همه کارمندان دولت نیز از این حق برخوردار شدند.
پس از آن کشورهای اتحادیه اروپا شاهد مذاکراتی بین اتحادیههای کارگری و شرکتها بودند تا قوانینی مشابه قانون حق ارتباط با کار برای هر شرکت به صورت جداگانه و با شرایط خاص خود تصویب شود.
برای مثال در سال ۲۰۱۱ کارخانه اتومبیل سازی فولکس واگن سیاستی را اجرا کرد که بر اساس آن بین ساعت ۶ بعدازظهر تا ۷ صبح، از ارسال ایمیل به کارمندان این شرکت جلوگیری شود. در سال ۲۰۱۳ وزیر کار آلمان هرگونه تماس مدیران با کارمندانش بعد از ساعت کاری را به منظور حفظ سلامت روانی کارمندان ممنوع کرد. در سال ۲۰۱۴ شرکت دایملر برنامهای
به نام «Mail on Holiday» را در اختیار کارمندانش قرار داد که آنها میتوانستند در طول مسافرتها و تعطیلات خود ایمیلهای دریافتی محل کار را حذف کنند.
ایتالیا، بلژیک، اسپانیا، فیلیپین، استرالیا و کانادا کشورهایی هستند که شکلهای متفاوتی از قانون حق قطع ارتباط با کار در آنها اجرا میشود. برای مثال در کانادا شرکتهای بزرگ با بیش از ۲۵ کارمند شامل این قانون شده، ولی شرکتهای کوچک مستثنی هستند یا در استرالیا بهتازگی قانون حق قطع ارتباط با محل کار به مرحله اجرا درآمد اما این قانون شامل شرایط اضطراری و بهانهتراشیهای غیرموجه برای فرار از مسئولیت نمیشود.
بیشتر بخوانید:
فرهنگ کاری " ۹۹۶ " در کشور "چین" و مقایسه آن با فرهنگ سازمانی "دانمارک"/بخش دوم
در مجموع همه کشورهای اروپایی را با قوانین سفتوسختشان برای حمایت از کارمندان و احترام به زمان استراحت و زندگی شخصیشان میشناسند، در حالی که آمریکا از چنین موهبتی برخوردار نیست. فرهنگ کار در آمریکا ایجاب میکند که آنها همیشه در دسترس و جوابگو باشند. در اوایل سال ۲۰۲۴ اقداماتی در ایالت کالیفرنیا انجام شد تا قوانینی برای رعایت حق قطع ارتباط با محیط کار تصویب شود، ولی با انتقادهای گسترده کارفرمایان روبهرو شد که معتقد بودند اجرای این قانون یک قدم به عقب برای انعطافپذیری در محل کار است و میتواند در میان کارمندانی که از مناطق مختلف زمانی مشغول دورکاری هستند مشکل جدی ایجاد کند.
تنوع فرهنگ سازمانی در سراسر دنیا و پیامدهای آن بر زندگی شخصی و سلامت افراد نشان میدهد تعادل میان کار و زندگی تا چه اندازه میتواند مهم باشد. رویکرد کشورهای اسکاندیناوی، آلمان و استرالیا به تعادل کار و زندگی شخصی، گواهی است بر این ادعا که بهرهوری هیچ ارتباطی با ساعتهای بیشتر کاری ندارد، بلکه این بهینهسازی کار و زمان کاری است که بهرهوری شغلی به همراه دارد.
کارفرمایان باید بدانند که تلاش آنها برای افزایش بازدهی نباید سلامت و حقوق اولیه کارمندانشان را قربانی کند. این یعنی حفظ ساعات کاری معقول و ایجاد یک محیط پایدار در نهایت به افزایش بهرهوری بلندمدت ختم خواهد شد. با این دیدگاه آنها میتوانند یک محیط کاری سالم ایجاد کنند که مشارکت، رضایت و بهرهوری کارمندان را به همراه داشته باشد.
«کارمند ، همکار و شایستگان محترم:
شما اتفاقی نیستید،
هستی به شما نیاز دارد،
بدون شما چیزی در جهان کم خواهد بود
و هیچکس نمیتواند جایگزینی برای آن بیابد،
این همان چیزی است که به شما ارزش میبخشد.
امیدوارم آهنگ کار و زندگی و گذراندن اوقات شخصی اتان به همراه عزیزانتان به دور از استرس محل کار؛ عالی نواخته شود.»/ ۵۱۸
علیرضاکیهان پور
*منبع:* هفته نامه تجارت فردا
این پایگاه خبری بر اساس مجوز معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول فعالیت است. این پایگاه خبری تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران بوده و هر گونه برداشت از مطالب آن تنها با ذکر منبع مجاز می باشد.