وقتی قانون از نفس می‌افتد؛ فروپاشی اخلاق شهری در فاز ۵ پردیس استان تهران

فاخته- تحلیل انسانیِ یک فاجعه کوچک که پیامدهای بزرگ دارد

حادثه‌ای که اخیرا در فاز ۵ جنوبی پردیس رخ داد، تنها «جمع‌آوری چند سگ» نبود؛ این رویداد آیینه‌ای بود از یک گسست عمیق اخلاقی، نهادی و انسانی که باید جدی گرفته شود. هر جامعه‌ای که در آن موجودات بی‌دفاع این‌چنین بی‌محابا مورد ضرب‌وشتم قرار می‌گیرند، پیش از حیوانات، وجدان جمعی‌اش زخمی شده است.

وقتی حیوانِ بی‌گناه قربانی می‌شود، انسانیت نیز قربانی شده

سگ‌های این محله واکسینه، پلاک‌دار و عقیم بودند؛ یعنی دقیقاً همان چیزی که سیستم مدیریت علمی حیوانات شهری سال‌ها برایش تلاش کرده است. حمله به چنین حیواناتی صرفاً حمله به یک «سگ» نیست؛ حمله به اعتماد مردم به قانون است.
مردمی که خودشان این سگ‌ها را با هزینه، دلسوزی و مسئولیت اجتماعی مراقبت کرده‌اند، در یک لحظه دیدند که زحماتشان لگدمال شد.

در چنین لحظه‌هایی، قانون اگر بی‌اثر شود، محبت مردمی هم بی‌معنا می‌شود. این همان نقطه‌ای است که جامعه به‌تدریج دچار بی‌حسی اخلاقی می‌ شود.

 شکستن قلب یک زن سالخورده، شکستن یک جامعه است

پیرزنی که هر روز برای این حیوانات غذا می‌برد، نماد نسلی است که با کمترین داشته‌های خود، بیشترین مهربانی را خرج می‌کند.
وقتی  وی با چشمان اشک‌آلود شاهد غلتیدن سگ زخمی به داخل وانت بود، این صحنه تنها یک خشونت علیه حیوان نبود؛ یک خیانت به کرامت انسانی بود.

به تعبیر جامعه‌شناسان، خشونت علیه حیوانات همیشه مقدمهٔ خشونت بزرگ‌تر علیه انسان‌هاست. جامعه‌ای که نتواند از بی‌دفاع‌ترین موجوداتش محافظت کند، دیر یا زود با خشونت در اشکال شدیدتر روبه‌رو می‌شود.

رفتار غیرقانونی، فراتر از یک خطا؛ نشانه ضعف ساختاری

جمع‌آوری سگ‌های پلاک‌دار نه‌تنها خلاف قوانین مدیریت شهری است، بلکه بیانگر سه بحران بزرگ است:

بحران آموزش نیروهای عملیاتی
وقتی پیمانکار نمی‌داند تفاوت سگ واکسینه و ولگرد چیست، یعنی سیستم آموزشی دچار نقص عمیق است.

بحران نظارت
اگر شهرداری از این رفتار بی‌خبر است، ضعف نظارتی دارد.
اگر خبر دارد و اقدامی نکرده، ضعف اخلاقی و مدیریتی دارد.

بحران پاسخ‌گوییمردم پردیس حالا منتظر شنیدن یک «چرایی» هستند.
این حادثه آزمونی برای شهرداری پردیس است که آیا مسئولیت می‌پذیرد یا سکوت می‌کند.

پیامدهای اجتماعی : 
زخم عاطفی که دیر خوب می‌شود

خشونتی که مردم محله دیدند، تنها در لحظه اثر نمی‌گذارد. این حادثه پیامدهایی دارد:

کاهش اعتماد عمومی

تشدید خشم اجتماعی

شکل‌گیری بی‌اعتمادی نسبت به نهادهای محلی

احساس ناامنی روانی، به‌ویژه برای کودکان و سالمندان

در بحران‌های شهری، امید اجتماعی سرمایه‌ای است که اگر از دست برود، ترمیمش سال‌ها زمان می‌برد.

سگ های شهری دشمن نیستند؛ بخشی از اکوسیستم شهری‌اند

این سگ‌ها نه مهاجم بودند، نه ناقل بیماری، نه مزاحم.
پلاک‌گذاری، واکسیناسیون و عقیم‌سازی یعنی «حیوان مدیریت‌شده».
رفتار امروز، یعنی نابودی یک مدل موفق مشارکت مردم و مدیریت شهری که بسیاری از شهرهای دنیا روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

اگر چنین چرخه‌ای تخریب شود، شهر دوباره با افزایش سگ‌های ولگرد واقعی روبه‌رو خواهد شد؛ وضعیتی که هم خطرناک‌تر است و هم پرهزینه‌تر.ر دفاع از قانون، باید از ضعیف‌ترین‌ها شروع کرد

مردم پردیس امروز پیام واحدی دارند:
«این رفتار یک اشتباه ساده نبود، یک بی‌عدالتی آشکار بود.»

جامعه‌ای که در آن قانون به نفع ضعیف‌ترین‌ها اجرا نشود، جامعه‌ای است که دیر یا زود قربانی خشونت ساختاری می‌شود.

آن وانت فقط سگ‌ها را نبرد؛ بخشی از اعتماد شهروندان را هم با خود برد

 این حادثه،  امروز یک هشدار جدی است:
یا باید مدیریت شهری به استانداردهای علمی و انسانی بازگردد، یا باید خود را برای ادامه‌دار شدن بحران‌های اخلاقی آماده کند.

امروز، مردم پردیس نمی‌خواهند مقصر بسازند؛
می‌خواهند صدایشان شنیده شود و از حیوانات بی‌دفاع‌شان دفاع شود./ ۸۳۶

علیرضا کیهان‌پور