علم چگونه می تواند به مدیریت و کنترل بیماری های دامی کمک کند

اکثر بیماری های دامی در حوزه های اقتصاد و بهداشت عمومی از اهمیت بالایی برخوردار هستند  این بیماری ها زیان های عمده ای در تولیدات  بخش زیادی از کشورهای جهان در همه قاره ها ایجاد می کنند بطور مثال بیماری لمپی اسکین از سال 2019 به برخی از کشورهای فعال در تجارت گاو در سراسر آسیا مانند بنگلادش، هند، چین و نپال و همچنین به دیگر کشورهای آسیایی گسترش یافته است و در حوزه تجارت بین الملل و تولیدات دامی به این کشورها آسیب وارد کرده است .

توزیع جهانی بیماریهای فرامرزی در مناطق جغرافیایی متعددی است که در آن مناطق ، روشهای پرورش دام  متفاوت است.  شایان ذکر است استفاده از دام در جوامع روستایی با توجه به سنت‌ها و فرهنگ های محلی نیز دارای تفاوت  است. علاوه بر این،  میزان مخاطرات و ملاحظات اقتصادی بین مناطق مختلف اجتماعی و جمعیتی نیز متفاوت است در نتیجه، ابزارها و اقدامات ضروری برای محدود کردن گسترش این بیماریها باید با شرایط محلی و منطقه سازگار باشند .

تعداد داده ها و اسناد  تحقیقاتی منتشر شده در مورد برخی بیماریها در دهه گذشته به طور قابل توجهی افزایش یافته است بطور مثال قبل از سال 2012 تعداد مقالات مربوط به بیماری لمپی اسکین که سالانه مورد بررسی قرار می‌گرفتند محدود بود لیکن شیوع سریع بیماری لمپی اسکین از منطقه خاورمیانه به اروپا و آسیا منجر به افزایش شدید تعداد مقالات و اسناد علمی در مورد بیماری گردید و فقط در سال 2021، در مجموع 76 مقاله علمی در مورد موضوعات مختلف مرتبط با بیماری لمپی اسکین در رکوردهای PubMed فهرست شده است.

چگونه می توان به مدیریت و کنترل بیماریهای دامی کمک کرد 

1-برخی بیماری ها مثل تب برفکی ، هاری ، لمپی اسکین یک معضل جهانی هستند که نیازمند هماهنگی بین مقامات و سازمان های ملی، منطقه ای و بین المللی برای اطمینان از آگاهی ، آمادگی ، کنترل بهتر و افزایش منابع دارند .

2- خطرات، سیاست ها و گزینه های کنترلی متفاوتی در کشورها و مناطق مختلف در خصوص بیماریها مشاهده و در دسترس است. رویکردها و اقدامات منطقه ای و استانی برای شناخت بهتر خطرات خاص- به اشتراک گذاری داده های ارزیابی خطر-  اطلاعات لازم در مورد مدیریت موفق بیماری- معضلات کنترل بیماریها و هماهنگ سازی اقدامات کنترلی ، همگی مفید هستند

3-پایش و ردیابی  منظم سویه های مختلف و درگردش  بیماری های دامی و به اشتراک گذاری داده های توالی به منظور تسهیل در ارزیابی منظم تهدیدات و کمک به مؤسسات تحقیقاتی در توسعه تکنیک های تشخیصی و واکسن های جدید ضروری است.

4-عوامل خطر اصلی انتشار بیماری ها با ورود عامل بیماریزا به : جمعیت گاوهای بومی - تراکم زیاد جمعیت گاو و فراوانی ناقلین – نقل و انتقال کنترل نشده دامها -  استفاده از واکسن های با کیفیت پایین و کارایی پایین ، مربوط میشود .  آگاهی کم در مورد بیماریها و اطلاع رسانی دیرهنگام از شیوع بیماریها نیز خطر گسترش بیماریها را به همراه خواهد داشت .

5- شناسایی نقاط پرخطر می تواند اقدامات مراقبتی و کنترلی هدفمند را با استفاده از منابع موجود به بهترین وجه تضمین کند.

6-پوشش کافی واکسیناسیون با واکسن‌های با کیفیت بالا و کارآمد، کلید موفقیت در کنترل بسیاری از بیماری های دامی است.

7- ایمن سازی دامها با استفاده از واکسنی با اثربخشی مشخص و ثابت شده موثرترین گزینه برای کنترل و جلوگیری از گسترش بیماری های دامی  است به ویژه اگر به عنوان اقدام پیشگیرانه یا به عنوان پاسخ اضطراری اعمال شود.

8-کشورهای در معرض خطر باید از موضوع تشخیص زودهنگام اطمینان حاصل کنند و آمادگی لازم در برابر بیماری ها در بالاترین سطح با داشتن یک برنامه اضطراری قوی و به روز- داشتن بالاترین سطح آگاهی در بین همه ذینفعان- ظرفیت مناسب تشخیصی و اطمینان از در دسترس بودن واکسن مبتنی بر خطر را حفظ کنند.

9-ظرفیت دامپزشکی و آزمایشگاه‌ها برای اطمینان از پیشگیری کافی- تشخیص زودهنگام- واکنش در برابر بیماری  -کاهش تأثیر بیماری و کنترل یا ریشه‌کن کردن بیماری عوامل کلیدی هستند همچنین ترویج و آموزش منظم برای اطمینان از سطح کافی آگاهی ذینفعان و بهبود ظرفیت برای مدیریت خطر مفید است.

10-تحقیقات کاربردی می تواند به طور قابل توجهی به مدیریت خطر و کنترل بیماری ها کمک کند و نقاط قوت و ضعف روش های کنترلی و مراقبت و هزینه ها  و مزایا را نشان دهد  

11- مطالعاتی که برای تخمین تاثیر بیماری و همچنین هزینه ها و مزایای اقدامات کنترلی انجام میشوند می تواند اجرای اقدامات پیشگیرانه و کنترلی با سرمایه گذاری های کافی را حمایت و پشتیبانی کند .

12-نقش حیات وحش و دامهای غیر اهلی  از نظر اپیدمیولوژی بیماری ها بررسی شود تا از اجرای اقدامات مربوط به کنترل و مراقبت کافی اطمینان حاصل شود.

13-نقش الگوهای فصلی و آب و هوایی در توزیع برداری بایستی مورد تحقیقات بیشتری قرارگیرد

14-استفاده از داروهای ضد میکروبی مرتبط با وقوع بیماری ها و عفونت های ثانویه باید بهتر شناخته شود تا اقدامات لازم برای آگاهی و کاهش مناسب در ارتباط با خطر صورت پذیرد .

پیشنهادات

1-ارزیابی خطر  و مدیریت بیماری های دامی باید با در نظر گرفتن عوامل اقتصادی، محیطی، اجتماعی و بیولوژیکی یا فنی بهبود و ارتقاء یابد.

2- هماهنگی و همکاری منطقه ای برای پایش ، آگاهی، هشدار اولیه و کنترل بیماریها  انجام بشود و اطلاع رسانی در خصوص وقوع بیماری باید به شدت مورد توجه قرارگیرد.

3- مطالعات یا ابزارهای بیشتری برای شناخت بهتر محرک ها و عوامل موثر بر انتشار بیماری ها  با در نظر گرفتن محیط و تغییرات آب و هوایی، تحرک دام  و زنجیره ارزش- سیستم های دامپروری - مقاومت ژنتیکی - نقش حیات وحش و عفونت تحت بالینی ، به منظور پیش بینی و مدل سازی گسترش بیماری صورت پذیرد .

4-مطالعات و ابزارهای لازم برای ارزیابی تاثیر بیماری ها و تجزیه و تحلیل هزینه و مزایای عوامل کنترل بیماری به منظور کمک به مدیریت بحران  ، در اولویت منابع مربوط به بیماریهای دامی  و سایر بیماریهای فرامرزی قرار گیرد .

5-واکسیناسیون دامها با واکسن‌هایی با کارایی و ایمنی ثابت شده و همچنین پوشش واکسیناسیون مطلوب همراه با کنترل نقل و انتقال دام  و سایر اقدامات در نظر گرفته شود

6-واکسیناسیون پیشگیرانه در صورت وجود بیماری فرآمرزی در هر منطقه باید در نظر گرفته شود.

7- مطالعات تحقیقاتی برای شناخت کارایی واکسن ها در برابر ویروس های نوترکیب انجام شود 

8-سازمان های علمی و تخصصی و مستقل  برای اطمینان از ارزیابی کیفیت، ایمنی و کارایی واکسن‌ها باید در سطح ملی ،منطقه‌ای و بین‌المللی ارتقاء و توسعه یابند تا به مقامات ذی‌صلاح هرکشور در فرآیندهای تولید و انتخاب و ارزیابی واکسن برای ایمنی، کارایی کیفی واکسن‌ها کمک کنند.

9- توافقات و هماهنگی های ملی و بین المللی  باید تسهیل شود تا دسترسی به بذر واکسن برای تولیدکنندگان واکسن امکان پذیر باشد

10-پلتفرم‌های چندجانبه و تحقیقاتی در سطح ملی و منطقه‌ای و جهانی در خصوص بیماری های دامی  در بین سیاست‌گذاران، محققان، تولیدکنندگان واکسن، نمایندگان صنعت دامپروری در مورد موضوعات  مؤثر بر کنترل بیماری ایجاد شود.

11- توسعه مستمر ظرفیت برای خدمات و آزمایشگاه های دامپزشکی از جمله آزمایش های مهارتی منظم یا آزمایش های میدانی انجام شود. هماهنگی لازم  بین ارائه دهندگان آموزش برای اطمینان از توسعه و ارائه کافی دوره های آموزشی و همچنین سیستم ها یا ابزارهایی که می توانند مهارت ها و شایستگی ها را در سطح فردی و سازمانی بهبود دهند مورد نیاز است.

12- تحقیق در مورد توسعه واکسن های غیرفعال شده ، واکسن های نوترکیب ، تست های تشخیصی دامهای واکسینه از دامهای آلوده (TEST DIVA) و تکنیک های مراقبت پس از واکسیناسیون باید توسعه یابد