آینده، روی آب با " آکوا پارک "( آکوا فارم ) در کلانشهرها

فاخته- در این میان، یکی از نوآوری‌های جذاب که به‌تازگی مورد توجه دانشمندان و طراحان شهری قرار گرفته، ایجاد آکواپارک های شهری برای ذخیره و پرورش غذا است.

ایده اصلی چیست؟

آکواریوم‌های شهری دیگر فقط برای نمایش ماهی‌های زینتی یا زیباسازی نیستند. در این طرح، شهرها از مخازن بزرگ آب (چه روی زمین و چه در زیرزمین یا پشت‌بام‌ها) استفاده می‌کنند تا در آن‌ها:

ماهی‌های خوراکی (مثل تیلاپیا، قزل‌آلا، کپور)

جلبک‌ها و پلانکتون‌های خوراکی

حتی میگو و صدف

پرورش داده شوند.
این سیستم‌ها می‌توانند بخشی از امنیت غذایی شهرها را تضمین کنند؛ به‌خصوص در زمان بحران‌هایی مثل قطع زنجیره تأمین جهانی یا بلایای طبیعی.

ترکیب با کشاورزی آبی (Aquaponics)

یکی از جالب‌ترین مدل‌ها، ترکیب آکواریوم‌های شهری با کشاورزی آبی است. در این سیستم:

ماهی‌ها در مخزن پرورش پیدا می‌کنند.

فضولات ماهی‌ها که حاوی نیتروژن و فسفر است، وارد چرخه آبی می‌شود.

این آب به گیاهان (مثلاً سبزیجات یا میوه‌های کوچک) داده می‌شود.

گیاهان مواد زائد را جذب کرده و آب دوباره تمیز به مخزن برمی‌گردد.

 نتیجه: 
یک چرخه بسته و پایدار که هم ماهی تولید می‌کند و هم سبزیجات تازه → بدون نیاز به خاک، با حداقل مصرف آب و بدون آلودگی.

مزایا

خودکفایی شهری در غذا → شهرها به جای واردات گسترده، می‌توانند بخشی از پروتئین مورد نیاز جمعیت خود را تأمین کنند.

کاهش فشار روی اکوسیستم‌های طبیعی → به‌جای صید بی‌رویه از دریاها، پرورش کنترل‌شده در شهرها انجام می‌شود.

بهبود کیفیت هوا و آب‌وهوای شهری → وجود مخازن آبی و گیاهان اطرافشان می‌تواند جزایر حرارتی شهری را کاهش دهد.

زیباسازی شهر → تصور کن در دل یک مرکز خرید یا پارک شهری، مخازنی پر از ماهی و گیاهان سبز وجود داشته باشد؛ هم چشم‌نواز است و هم کاربردی.

کاهش ضایعات → چرخه بسته باعث می‌شود مواد زائد دوباره به منابع مفید تبدیل شوند.

نمونه‌های واقعی

سنگاپور : این کشور یکی از پیشروترین‌هاست. چون زمین کشاورزی ندارد، به شدت به سمت پرورش آبزیان شهری رفته. آن‌ها حتی پروژه‌هایی برای ساخت آکواریوم‌های خوراکی در پشت‌بام برج‌ها راه‌اندازی کرده‌اند.

ژاپن: در توکیو، پروژه‌هایی برای ترکیب فروشگاه‌های مواد غذایی با مزارع آبی در حال اجراست. مشتری می‌تواند ماهی یا سبزی را مستقیماً از همان مخزن بخرد.

اروپا: در آلمان و هلند، سیستم‌های آکواپونیک شهری به صورت تجاری برای تولید سبزیجات و ماهی راه‌اندازی شده‌اند.

چالش‌ها

البته این طرح بی‌دردسر نیست:

هزینه اولیه بالا → ساخت مخازن بزرگ و سیستم‌های فیلتراسیون پیشرفته نیازمند سرمایه‌گذاری جدی است.

نگهداری تخصصی → پرورش هم‌زمان ماهی و گیاهان نیازمند دانش دقیق زیست‌محیطی است.

مسائل بهداشتی → باید اطمینان حاصل شود که ماهی‌ها و محصولات خوراکی آلوده به باکتری یا سموم نشوند.

مصرف انرژی → اگر برق مصرفی از منابع تجدیدپذیر نباشد، خود سیستم می‌تواند آلاینده باشد.

آینده این فناوری

با پیشرفت فناوری‌هایی مانند :

ربات‌های خودکار برای تغذیه و نظارت بر ماهی‌ها

حسگرهای اینترنت اشیاء برای پایش کیفیت آب

هوش مصنوعی برای مدیریت چرخه تولید

پرینت سه‌ بُعدی مخازن ماژولار

می‌توان انتظار داشت که آکواریوم‌های شهری به بخشی جدایی‌ناپذیر از کلان‌شهرهای آینده تبدیل شوند.

شاید در آینده نزدیک، هر محله یک مرکز «آکواپارک غذایی» داشته باشد که علاوه بر تأمین بخشی از غذای مردم، محلی برای آموزش کودکان، گردشگری و حتی ذخیره اضطراری مواد غذایی در زمان بحران‌ها باشد.
سخن پایانی
آکواریوم‌های شهری برای ذخیره غذا تنها یک ایده آینده‌ نگرانه نیستند؛ آن‌ها بخشی از پاسخ بشر به بحران‌های پیش‌رو هستند. جهانی با جمعیت رو به رشد، زمین محدود و تغییرات اقلیمی شدید، نیازمند نوآوری‌های جسورانه است. 
این " آکواریوم‌ها در آکواپارک ها " می‌توانند هم زیبایی و آرامش به شهرها بیاورند، هم امنیت غذایی و تغذیه ای پایدار برای نسل‌های آینده فراهم کنند./ ۷۴۲

                   علیرضا کیهان‌پور