آنچه که باید برای اطمینان از مصرف ماهی و میگوی بهداشتی و سالم بدانیم

فاخته- برای تشخیص سلامتی ماهی و میگو برای مصرف انسانی، چندین عامل مهم وجود دارند که باید بررسی شوند. در ادامه، مراحل و نکات کلیدی برای تشخیص کیفیت و سلامت ماهی و میگو آورده شده است:

بوی ماهی یا میگو

ماهی سالم: بوی ماهی باید بدون بوی زننده یا فاسد باشد. بوی ماهی فاسد معمولاً تند و غیرطبیعی است.

میگوی سالم: بوی میگو باید تازه و مشابه بوی دریا باشد. اگر بوی آمونیاک یا بوی شدید فاسد وجود داشته باشد، نشان‌دهنده فساد است.

 ظاهر و رنگ

ماهی سالم:

پوست باید بَراق، مرطوب و شفاف باشد.

پولک‌ها باید به خوبی به پوست چسبیده باشند.

رنگ گوشت باید قرمز یا صورتی (برای انواع ماهی‌های گوشتی) یا سفید (برای ماهی‌های سفید) باشد.

میگوی سالم:

بدن باید سفت و محکم باشد.

رنگ بدن باید طبیعی و شفاف باشد (معمولاً صورتی یا سفید با لکه‌های رنگی طبیعی).

پوسته نباید شکسته یا خش‌دار باشد.

 چشم‌ها (برای ماهی)

ماهی سالم: چشم‌ها باید شفاف و بیرون زده باشند. چشم‌های مات یا غبارآلود نشان‌دهنده فساد هستند.

 گوشت و بافت

ماهی سالم: گوشت باید سفت، شفاف و بدون رنگ‌های غیرطبیعی باشد. با انگشت فشار دهید و اگر گوشت به سرعت به حالت اولیه بازگشت، نشان‌دهنده تازگی است.

میگوی سالم: گوشت میگو باید سفت و براق باشد و هیچ‌گونه لکه یا تغییر رنگ نداشته باشد.

جدار شکمی (برای ماهی)

ماهی سالم: شکم ماهی نباید متورم یا تغییر شکل داده باشد. ماهی فاسد معمولاً شکم متورم و بویی نامطبوع دارد.

 محل خرید

ماهی و میگو باید از مکان‌های معتبر و شناخته‌شده خریداری شوند که شرایط نگهداری مناسب را رعایت می‌کنند.

 شرایط نگهداری

ماهی: ماهی‌های تازه باید در یخ  و پودر آن نگهداری شوند و نباید در دمای بالای یخچال (بالای ۴ درجه سانتی‌گراد) قرار گیرند.

میگو: میگو باید در یخ و در شرایط سرد نگهداری شود.

اگر ماهی یا میگو علائمی از فساد مانند بوی بد، تغییر رنگ، خشکی یا چروکیدگی پوست، چشم‌های کدر و بافت نرم یا شل نشان دهد، از مصرف آن خودداری کنید.

ضخامت گوشت (برای ماهی)

ماهی سالم: گوشت ماهی باید به اندازه کافی ضخیم و سفت باشد. اگر گوشت ماهی نرم و شُل باشد، به احتمال زیاد فاسد شده است. به ویژه در ماهی‌های گوشتی مانند سالمون یا تُن، ضخامت گوشت و سفتی آن باید حس شود.

میگوی سالم: میگو باید در اندازه طبیعی خود باشد و بدن آن باید کشیده و صاف به نظر برسد. اگر میگو جمع شده یا چروکیده به نظر برسد، ممکن است نشان‌دهنده نگهداری نامناسب باشد.

 شکل و ساختار پولک‌ها (برای ماهی)

ماهی سالم: پولک‌های ماهی باید به طور محکم روی پوست بچسبند و نباید جدا شوند. پولک‌های ماهی فاسد می‌توانند شل یا کنده شده باشند.

اگر ماهی بدون پولک یا پولک‌هایی که به راحتی جدا می‌شوندرا مشاهده کردید، این می‌تواند علامتی از فرآوری نادرست یا فساد نعشی باشد.

درجه انجماد (برای میگو)

اگر میگو به صورت منجمد خریداری می‌شود، توجه به نحوه انجماد و مدت زمان انجماد آن بسیار مهم است.

میگوی سالم و منجمد: باید در دمای منفی ۱۸ درجه سانتی‌گراد یا کمتر نگهداری شود. همچنین باید میگو‌ها به طور فردی یا در بسته‌های مناسب انجماد شده باشند. اگر در بسته‌بندی میگو برفک یا یخ‌زدگی مشاهده کردید، این می‌تواند به معنی ذوب و انجماد مجدد(دیفراست) باشد که نشان‌دهنده فساد است.

شکل و ظاهر شاخک‌ها و پاها (برای میگو)

میگوی سالم: شاخک‌ها و پاهای میگو باید کاملاً سالم و بدون بریدگی یا تغییر شکل باشند. اگر شاخک‌ها شکسته یا آسیب‌دیده باشند، این می‌تواند نشان‌دهنده شرایط نگهداری بد باشد.
 زمان برداشت و تاریخ مصرف

ماهی: برای ماهی‌هایی که تازه هستند، باید به زمان برداشت دقت کنید. ماهی‌های تازه در مدت کوتاهی باید مصرف شوند (معمولاً یک تا دو روز). از خرید ماهی‌هایی که تاریخ تولید یا برداشت مشخص ندارند، خودداری کنید.

میگو: میگو  مانند ماهی نیز باید تاریخ انجماد مشخصی داشته باشد. همچنین دقت کنید که بسته‌بندی باید سالم باشد و هیچ‌گونه شکستگی نداشته باشد.

 بسته‌بندی و حفظ زنجیره سرمایشی

اگر ماهی یا میگو به صورت بسته‌بندی شده خریداری می‌شود، اطمینان حاصل کنید که بسته‌بندی کاملاً سالم و بدون پارگی باشد.

در صورت خرید محصولات منجمد، از سلامت زنجیره سرد شدن و سرمایشی آن مطمئن شوید. 
میگو و ماهی باید در شرایط منجمد و سرد حمل و نگهداری شوند. اگر بسته‌بندی گرم یا باز شده باشد، احتمال افزایش فاسد شدن را دارد.

البته رعایت این نکات همیشه لازم و ضروری است هرچند در شرایط فعلی بازار عرضه و مصرف به دلیل قیمت بالای انواع آبزیان و عدم دسترسی اکثریت جامعه به این غذای سالم و بهداشتی شاید آن طور که "شایسته ارتقای سرانه متوسط مصرف آبزیان" با میگوی سایز ۲۰--۱۰ دریایی پاک شده و بسته بندی در رِنجِ بسته های دو کیلوگرمی به مبلغ دو میلیون تومان و قزل آلای شکم پُر تولید بومی مزارع پرورشی داخل در این ایام با کف قیمت یک کیلوگرم  ۲۵۰ هزارتومان بدون ضایعات است  در سقف و شان انتطارات مصرف کننده داخلی نیست!. 
«البته این انتقاد "برحق و صحیح" از طرف خوانندگان این تحلیل و مخاطبان گرانقدر بر "نگارنده" وارد است که در این بازار گرانی های بی رویه انواع آبزیان به ويژه اقسام ماهی،  چرا اقدام به تدوین این یادداشت شده است اما چه قادر و توانا باشیم و یا نباشیم که انواع آبزیان پرورشی و دریایی را خریداری و بالطبع مصرف نمائیم "رعایت نکات اصولی و انکار ناپذیر بهداشتی و سلامت و ممّیزی محصولات خام پروتئینی قابل چشم پوشی نیست" اما وقتی مدیرعامل  یکی از اتحادیه های ماهیان پرورشی ایران با افتخار از افزایش سطح بالای صادرات ماهی قزل آلا به خارج از کشور  نسبت به سال ۱۴۰۲  مصاحبه می کند، همین صادرات بی ضابطه ؛ ظلم مضاعفی به مصرف کننده ایرانی  در ایام سرد سال و به ویژه اسفند ماه هرسال است که نمی توان از نقش صادرات صرفا تبلیغاتی و بازار گرمی توجیه بی اساس موفقیت ها در افزایش قیمت انواع آبزیان در ایران به سادگی گذشت و خدای ناخواسته سکوت کرد.»/۶۰۷

         علیرضا کیهان پور