خشونت علیه دامپزشکان و پیرادامپزشکان؛ یک بحران ناشناخته! / بخش نخست

فاخته- در یک بررسی اجمالی در دهه های گذشته بیشتر توهین ها و ضرب و شتم ها متوجه همکاران واکسیناتور بود،  به خصوص در مناطق دور افتاده و در شرایط سخت، گاهی اوقات با توهین و ضرب و شتم مواجه می‌شدند. این افراد به دلیل نقشی که در اجرای برنامه‌های بهداشتی داشتند، در معرض خطرات و برخوردهای ناملایم قرار می‌گرفتند. در اینجا به برخی از خاطرات و تجارب واکسیناتورها در مواجهه با توهین و ضرب و شتم می‌پردازم:

خاطرات واکسیناتورها از توهین و ضرب و شتم:

1. یکی از واکسیناتورها به یاد می‌آورد که در یک منطقه روستایی در حال انجام واکسیناسیون بود که توسط یک گروه از مردم محلی با برخورد خشونت‌آمیز مواجه شد. این افراد به اشتباه تصور می‌کردند که واکسن‌ها حاوی مواد مضر هستند و به همین دلیل به واکسیناتور توهین کرده و او را تهدید به حمله فیزیکی کردند. واکسیناتور مجبور شد به سرعت منطقه را ترک کند تا از آسیب‌های احتمالی در امان بماند.
2. یکی از واکسیناتورها که در یک منطقه جنگ‌زده در حال انجام واکسیناسیون بود، به یاد می‌آورد که توسط گروه‌های مسلح مورد تهدید قرار گرفت و از او خواسته شد که منطقه را ترک کند. او می‌گوید که این تجربه یکی از ترسناک‌ترین لحظات زندگی‌اش بوده است و او برای مدتی از انجام وظایفش بازماند.
3. یکی دیگر از واکسیناتورها به خاطره ای اشاره می‌کند که در یک منطقه روستاییبه دلیل انتشار شایعات نادرست مبنی بر اینکه واکسن‌ها باعث عدم باروری می‌شوند، با توهین و تهدید مواجه شد. مردم محلی به شدت به او اعتراض کردند و برخی از افراد حتی او را به خاطر اجرای برنامه واکسیناسیون مقصر دانستند و با او برخورد فیزیکی کردند!
4. نتیجه‌گیری این خاطرات نشان‌دهنده چالش‌ها و مشکلاتی است که واکسیناتورها در شرایط کاری خود با آن‌ها مواجه بودند . ولی با گذشت سالها با افزایش آگاهی عمومی و ایجاد شرایط ایمن‌تر برای واکسیناتورها و آموزش و اطلاع‌رسانی مؤثر به جوامع محلی و فراهم کردن محیط کاری ایمن‌تر شاهد کاهش موارد همچنین استقبال دامداران از برنامه های ملی واکسیناسیون سازمان دامپزشکی هستیم.

افزایش توهین و ضرب و شتم دامپزشکان در سال‌های اخیر بیشتر در حوزه نظارت بهداشتی فراورده های خام دامی است که طیفی از دامپزشکان دولتی وخصوصی را شامل می شود که می تواند  ناشی از چندین عامل باشد؛

1. افزایش تعداد موارد تخلف و نظارت بیشتر؛ با افزایش موارد تخلف دراین حوزهدامپزشکان مجبور به دخالت بیشتر در مسائل بهداشتی شده‌اند. این موضوع باعث ایجاد تعارضات بیشتری با متخلفین می‌شود که ممکن است منجر به خشونت و درگیری گردد.
2. افزایشآگاهیدامپزشکان به دستورالعمل های بهداشتی؛ دامپزشکان امروزه بیشتر از گذشته به دستورالعمل ها آگاه هستند و به طور فعال در برابر تخلفات اقدام می‌کنند. این موضوع می‌تواند موجب برخوردهای تند و گاه خشونت‌آمیز از سوی افراد متخلف شود که نمی‌خواهند منافع خود را از دست بدهند.
3. عدمحمایتکافی قانونی و اجتماعی؛ یکی از دلایل عمده، عدم حمایت کافی قانونی و اجتماعی از دامپزشکان است. در بسیاری از موارد، قوانین کافی برای حفاظت از دامپزشکان در مقابل خشونت وجود ندارد یا به درستی اجرا نمی‌شود. این امر می‌تواند متخلفان را جری‌تر کند تا با جسارت بیشتری به دامپزشکان حمله کنند.
4. ناآگاهی و عدم فرهنگ‌سازی مناسب؛ عدم فرهنگ‌سازی مناسب در مورد اهمیت کار دامپزشکان و نقش حیاتی آن‌ها در حفظ سلامت عمومی، باعث می‌شود که برخی افراد به کار و نقش آن‌ها بی‌اهمیت باشند و به راحتی به آن‌ها توهین کنند یا حتی دست به خشونت بزنند.
5. افزایش فشاراقتصادی و اجتماعی؛ فشارهای اقتصادی و اجتماعی می‌تواند به تشدید رفتارهای خشونت‌آمیز منجر شود. برخی افراد ممکن است به دلیل مشکلات مالی یا نگرانی‌های اجتماعی، به طور نادرست دامپزشکان را مقصر مشکلات خود بدانند و در نتیجه به آن‌ها حمله کنند.

برای کاهش این موارد، ضروری است که اقدامات موثری در زمینه فرهنگ‌سازی، تقویت قوانین حمایتی و افزایش نظارت بر تخلفات صورت گیرد.

توهین و ضرب و شتم دامپزشکان توسط متخلفین می‌تواند تأثیرات و مضرات متعددی داشته باشد. این مضرات شامل جوانب فردی، حرفه‌ای و اجتماعی می‌شوند

همچنین  احساس ناامنی و ترس از تکرار خشونت می‌تواند کیفیت زندگی و سلامت روانی آن‌ها را به شدت کاهش دهد. تجربه توهین و ضرب و شتم می‌تواند کاهش اعتماد به نفس و انگیزه کاری دامپزشکان را سبب شود. این افراد ممکن است نسبت به انجام وظایف خود با تردید و نگرانی بیشتری برخورد کنند که می‌تواند به کاهش کیفیت خدمات منجر شود.

خشونت‌های مکرر می‌تواند باعث کاهش تمایل افراد به فعالیت در حوزه نظارت بربهداشت عمومی و در نتیجه کاهش تعداد دامپزشکان متخصص و مجرب دراین حوزه  شود. این موضوع در نهایت می‌تواند به کمبود نیروی کار متخصص در این زمینه و افت کیفیت خدمات منجر شود

سئوال اصلی اینجاست که چه سازمان ها ونهادهایی وظیفه حمایت ازدامپزشکان در برابر توهین وضرب وشتم را به عهده دارند؟

حمایت از دامپزشکان در برابر توهین و ضرب و شتم به عهده چندین سازمان و نهاد قانونی و تخصصی است که هر کدام در حوزه‌های مختلف مسئولیت دارند. این نهادها عبارتند از؛

1. نظام دامپزشکی؛ به عنوان نهاد حرفه‌ای و تخصصی اصلی در حوزه دامپزشکی، وظیفه حمایت از حقوق دامپزشکان را بر عهده دارد. این سازمان می‌تواند به پیگیری شکایات و دفاع از حقوق اعضای خود بپردازد و در صورت نیاز از طریق مشاوره و حمایت قانونی به دامپزشکان کمک کند

2. قوه قضائیه ودادسراها و دادگاه‌های عمومی و کیفری زیر نظر قوه قضائیه مسئولیت بررسی و رسیدگی به شکایات مربوط به توهین و ضرب و شتم را دارند. دامپزشکان می‌توانند از طریق شکایت به کلانتری‌ها و دادسراها، حقوق خود را پیگیری کنند. این نهادها موظف هستند که به بررسی مستندات و شواهد ارائه شده بپردازند و در صورت اثبات جرم، مجازات‌های قانونی را اعمال کنند

3. نیروی انتظامی به عنوان مسئول حفظ امنیت عمومی، وظیفه رسیدگی به شکایات و گزارش‌های مرتبط با تهدید، توهین و ضرب و شتم دامپزشکان را دارد. این نیرو می‌تواند در مواقع اضطراری به حفاظت از دامپزشکان و جلوگیری از تکرار خشونت کمک کند.

4. ادارت حقوقی ادارات کل دامپزشکی استانها ازطریق مشاوره های حقوقی می توانند کمک موثری به احقاق حقوق دامپزشکانکه مورد توهین وضرب وشتم قرارگرفته اند؛ اقدام نمایند.

5. تشکلها واتحادیه های انجمن مسئولین و دستیاران فنی می‌توانند نقش حمایتی از دامپزشکان داشته باشند. این انجمن ها می‌توانند با ایجاد آگاهی عمومی و فشار بر نهادهای قانونی، به بهبود وضعیت دامپزشکان کمک کنند. همچنین با برگزاری جلسات و کارگاه‌های آموزشی، به افزایش آگاهی دامپزشکان خصوصی درباره حقوق خود و نحوه مقابله با خشونت‌ها اقدام نمایند.

تقویت آگاهی عمومی، ایجاد سازوکارهای حمایتی و تقویت قوانین می‌تواند به کاهش خشونت‌ها و تهدیدات علیه دامپزشکان کمک کند

 تجربیات دامپزشکان در نظارت بر فرآورده‌های خام دامی نشان می‌دهد که این حوزه نیازمند توجه ویژه‌ای به حمایت‌های قانونی و اجتماعی است. برخورد با تخلفات بهداشتی و نظارت بر کیفیت محصولات دامی به دلیل اهمیت زیادی که برای سلامت عمومی دارد، باید با دقت و حمایت‌های لازم انجام شود. تقویت آگاهی عمومی، ایجاد سازوکارهای حمایتی و تقویت قوانین می‌تواند به کاهش خشونت‌ها و تهدیدات علیه دامپزشکان کمک کند و بهبود شرایط کاری این حرفه مهم را فراهم سازد. /پایان بخش نخست

دکتر رضا افشاریان

دامپزشک