فاخته- مبحث "بیابان زایی" و به دنبالش "بیابان زدایی" فقط فرق کم کردن و یا اضافه شدن یک حرف "دال" در فرهنگ مکتوب نیست! بلکه رسالت بشر امروزی در هر "جای جان جهان" است که سرزمین یا مکانی را نه می شناسد و نه انتخاب می کند و باید بیابان ها و صحراهای بی آب و علف با کار علمی و تخصصی با توجه به الزامات توسعه پایدار در سرلوحه انسان امروزی در گستره کُره مسکون باشد که با اهتمام خویش از ظرفیت های نسبی بلااستفاده و مواهب طبیعت که به رایگان در دسترس ساکنان زمین بوده به بهترین وجه بهره برداری مسوولانه نماید.
در این میان استفاده بهینه از تجارب گرانسنگ دیگر کشورهای پیشرو در بحث بیابان زدایی به مراتب از شرکت نمودن برخی کارشناسان مسوول در سمینارها ، همایش ها ، نمایش ها و نشست های بی ثمر و مصوبات تکراری روی کاغذ به مراتب بازدهی و نیل به اهداف علمی و عملی را به دنبال دارد.
بدون شک بیابان زدایی بازگشت به زندگانی بشر معاصر، کشاورزی ، دام و طیور در امتداد بهره وری نسل های آینده است که فقط گذشت زمان مُهر تاییدی بر تجارب کشورهایی خواهد زد که اینک به بیابان های سرزمینی خود شبیخون زده اند.
بخش ۳۰۴۶ کیلومتری از پروژهای که چین آن را با عنوان شاهکاری دیگر در تاریخ بشر معرفی کرده است تکمیل شده است. این پروژه، برنامهای برای ساخت کمربندی سبز در امتداد صحرای تکلهمکان، بزرگترین بیابان چین بوده است.
پروژه سه کمربند شمالی چین که در سال ۱۹۷۸ میلادی و حدود ۴۶ سال پیش آغاز شد، یک ابتکار عظیم برای جلوگیری از گسترش صحرای گوبی و سایر مناطق خشک از طریق احیای جنگل بود و هست.
این پروژه قرار است تا سال ۲۰۵۰ به پایان برسد و پس از تکمیل، احتمالاً با کاشت حدود "یک صد میلیارد درخت" را شامل خواهد شد و عنوان "بزرگترین پروژه مهندسی زیستمحیطی در جهان" را از آن خود خواهد کرد.
تصور این که "بیابان زدایی" تضمین گسترش کشاورزی برای تولید غذای جوامع، مساحت زراعت افزونتر، تکثیر دام سنگین ، سبک و انواع طیور بیشتر، تحکیم امنیت غذایی و تغذیه ای جوامع توسط "طلایه داران و پرچمداران" این مهم لذتی مضاعف در امتداد استفاده از ظرفیت هایی است که به نظر می رسد در گذشته ها کمتر به آن توجه و حساسیت وجود داشته است که این رضایتمندی برای آحاد بشر امروزی به ارمغان آورده شده است.
هدف از ایجاد این زندگی احیا شده گیاهی، این است که دیوار سبز بهعنوان نوعی "دیوار امنیتی سامانه زیست بومی" عمل کند که جریان بادهای بیابانی و طوفانهای شن را متوقف کند.
گویا این جریانها باعث آسیب قابلتوجهی به کشاورزی مانند زراعت، پرورش انواع دام و طیور در این مناطق میشود.
البته پروژه دیوار سبز بزرگ چین بدون منتقد هم نیست.
انجمن جغرافیای سلطنتی بریتانیا میگوید برخی از دانشمندان این موضوع را زیر سؤال بردهاند که آیا این پروژه واقعاً پایدار است یا خیر؟. برخی از محققان بر این باورند که کاشت درختان در منطقهای که زیست بوم آن در طولانیمدت پیامدهای خوبی نخواهد داشت.
برخی دیگر استدلال کردهاند که کاشت درختان بر حیات وحش تأثیر منفی میگذارد و میتواند جنگلها را در برابر شیوع بیماری ها آسیبپذیر کند.
حتی این نگرانی وجود دارد که کمربند درختان در کاهش طوفانهای شن بیتأثیر باشد.
با این وجود ابتکار فوق نشان میدهد که چین در حال برداشتن گامهایی علیه بیابانزایی است که بیش از ۲۷ درصد از زمینهای این کشور را پوشش داده و حدود ۴۰۰ میلیون نفر از جمعیت وابسته به آن را تحت تأثیر قرار میدهد. بیابانزایی تبدیل زمین حاصلخیز به بیابان خشک است که در اثر ترکیبی از عوامل طبیعی و فعالیتهای انسانی مانند کشاورزی ناپایدار و جنگلزدایی ایجاد میشود. در دهههای اخیر، این مشکل به دلیل تأثیرات تغییرات آبوهوایی افزایشیافته است.
چنین آسیبی اگرچه تمام قارههای روی زمین را تحت تأثیر قرار خواهد داد، اما اکنون چین یکی از مناطقی است که بیشترین آسیب را دیده است. حتی اروپا که معمولاً آبوهوای معتدل یا نیمه معتدل دارد از این خطر درامان نیست. مطالعات نشان داده است که بخشهای نیمهخشک پرتغال، اسپانیا، ایتالیا، یونان، قبرس، بلغارستان و رومانی نیز در قرن حاضر در معرض خطر تبدیلشدن به بیابان قرار دارند.
گزارشی از سوی سازمان سازمان ملل(UN) که در ماه دسامبر ۲۰۲۴ منتشر شد، بیابانزایی را یک خطر جهانی خواند و اشاره کرد که ۷۷/۶ درصد از مساحت زمین در سال ۲۰۲۰ نسبت به سی سال پیش خشک تر شده است.
بدون این تلاشهای هماهنگ، میلیاردها نفر با آیندهای توأم با گرسنگی، عدم تداوم امنیت غذایی، آوارگی و زوال اقتصادی روبهرو خواهند بود.
بنابراین با پذیرش راهحلهای نوآورانه و تقویت همبستگی جهانی، بشریت میتواند برای مقابله با این چالش قیام کند.
«"نیکول بارگر" رئیس کنوانسیون سازمان ملل متحد(UN) برای مبارزه با بیابانزایی در این راستا و طی بیانیهای گفت : «مسئله این نیست که ابزارهایی برای پاسخگویی داریم یا خیر؟ مسئله این است که آیا ارادهای برای این اقدامات داریم یا خیر!؟» / ۵۵۰
علیرضا کیهان پور
منبع: iflscience
این پایگاه خبری بر اساس مجوز معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول فعالیت است. این پایگاه خبری تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران بوده و هر گونه برداشت از مطالب آن تنها با ذکر منبع مجاز می باشد.