فاخته- گاهی علاقه به تاریخ ، روستا ، کشاورزی، زراعت، پرورش دام و طیور انسان را به گامی نو، نامی نو و راهی نو رهنمون می سازد که این خود عصاره عشق و اعجاز قلم و نگارش است.
در استان خراسان جنوبی به مرکزیت شهر بسیار زیبا و با نظم خیابان های مهندسی شده "بیرجند" با درختانی سرسبز و سربه فلک کشیده در دل کویر و شب های پرستاره آن به روز شنبه ۲۵ شهریور سال ۱۳۵۷ قوی ترین زمین لرزه ایران در طبس گلشن و حومه آن و در اینجا روستای کاهگلی، خشتی و چوبی آن با قدمت ۴۰۰ ساله یعنی اصفهک توقفی کوتاه را در دوران معاصر داریم.
در این شهر، روستا و منطقه مناطق چند محور قابل توجه است:
روستایی که "برق" دارد اما همه خانه ها، معابر و کوچه هایش فقط با فانوس و چراغ گِردسوز نفتی روشن است!
مکان ساخت فیلم مستند زیبا با هنرمندی نابازیگران بومی و غیر حرفه ای به نام" پ مثل پلیکان " به کارگردانی و تهیه کنندگی "مسعود کیمیایی" (مسعود کیمیاوی) در سال ۱۳۵۱ شمسی
ساخت ترانه قدیمی و خاطره انگیز"مریم ای گُل سپید" یا با نام دیگر "مریم چرا؟" خوانده شده در این فیلم مستند زندگی به تصویر کشیده پیرمردی عزلت گزیده و دور از اجتماع که همه فکر می کنند مجنون است و دیوانه !
پرداختن هنر هفتم به تنها "پلیکان سپید" حوض بزرگ باغ مصفای "گُلشنِ" طبس
و سرانجام رسیدن به روستای کویری اصفهک که ققنوس وار از دل ویرانه های زمین لرزه بزرگ و تکرار نشدنی طبس دوباره زاده شد.
روستای ۳۰۰ نفره اصفهک (آمار سال ۱۳۹۵) در ۳۸ کیلومتری شرق طبس گلشن پس از زلزله ۲۵ شهریور ۱۳۵۷ مانند خود طبس کلا نابود و اکثر ساکنین این روستا به دیار باقی شتافتند.
این روستا اینک با حفظ آثار قدیمی و با گِل ، خشت، چوب و کوچه های کاهگلی از دل ویرانه های با سخاوت خاک سَر بر آورده است و به همت خود مردم روستا با همان بافت قدیمی احیاء و با احداث چندین سرای سُنتی بوم گردی میزبان گردشگران داخل و خارج کشور است.
شغل اکثریت افراد این روستا کشاورزی، شترداری، دامداری، قالی بافی، زعفران و نعنا و عناب کاری است.
به دلیل وجود چاه های آب پُربازده و شیرین این روستا آبادی خیره کنندهای در کشتزارها، دامداری ها، خوراک های محلی و بومی حمام های سنتی، کاروانسرا ، عرضه و فروش صنایع دستی تزئینی و سوغاتی های منحصر به فرد به چشم می خورد که موجب اشتغال زایی ، مهاجرت معکوس و کسب درآمد مضاعف روستاییان شده است.
یکی از ویژگی های خاص این روستای کاهگلی که در نوع خود بی نظیر است وجود رصدخانه روستایی ستارگان و جانمایی فانوس و گِردسوز فتیلیه ای نفتی قدیمی در تمام خانه ها، کوچه و پس کوچه های اصفهک است که دیدن ستارگان در شب های کویر و روشنایی دلچسب فانوسها هر بازدید کننده ای را به عمق تفکر و شادی درون و برون خود دعوت می کند.
آقا سید علی میرزا پیرمرد تنهای طبس و هنرمند بومی و ایفاگر نقش نخست و به یاد ماندنی "فیلم پ مثل پلیکان" که در زمین لرزه این شهر و منطقه در زیر آوار فوت نمود بر اساس اخبار مستند و کاملا حقیقی ۲۴ سال بعد یعنی سال ۱۳۸۱ که فیلم آن توسط آپارات هم اینک موجود و پخش شده است پیکرش صحیح و سالم از زیر طاق ضربی محل سُکنا و عزلت گزیده خود به بیرون کشیده شد و با همت و تشییع مردم منطقه به خاک سپرده شد.
می گویند آقا سید علی میرزا وقتی به وصال عشق خود به نام بانو مریم نرسید چنان از اجتماع و جامعه دوری گزید که به مجنون عشق به مریم معروف گشت و با خلق و سرودن شعر و ترانه معروف "مریم چرا؟" توسط ترانه سرای فیلم پلیکان در همان منطقه معشوق اش که هرگز به هم وصال نیافتند با هم درآن خاک در اثر کشته شدن در همان زلزله وحشتناک آرام گرفتند و افسانه شدند.
«روزگار عجیب و غریبی است این روستای کویری و مناطق همجوار آن با زنده ماندن، خانه های کاهگلی بدون فاصله و به هم چسبیده که موجب شده منازل در تابستان خنک و در زمستان گرم باشد، بیش از صدها فانوس روشن و درخشان نورانی در دل شب های کوچه های خشتی گِلی و چراغ های گرد سوز قدیمی ، تولید محصولات کشاورزی و دامی ، رصد خانه روستایی و قدیمی، خاطرات فیلم پ مثل پلیکان، خلق ترانه زیبای مریم ای گل سپید، آقا سید علی میرزا، ۱۸ نفر از بچه های(نوجوانان) طبس حاضر در فیلم فوق که همگی در زلزله در زیر آوارها مدفون شدند، باغ و حوض گلشن طبس، پلیکان سپید پیرمرد، هوشمندی کارگردان فیلم در سال ۱۳۵۱ یعنی ۶ سال قبل از زلزله ۸/۷ درجه در مقیاس ریشتر، بیش از ۱۵ باب بوم گرد وکلبه و رستوران محلی و نقش های زیبای قالی های نفیس و...حتی روزگارانی که مردم به خاطر سالم ماندن باغ گلشن جهت یابی های جغرافیایی را از این باغ گرفته و به دلیل نابودی کامل طبس، اصفهک و مناطق همجوار از مختصات باغ گلشن شمال، جنوب ، غرب و شرق جفرافیایی را پیدا می کردند هر کدام بهانه خوبی است برای بازدید و آشنایی با همت، عِرق وطن دوستی سازندگان،ساکنان مقیم و گردشگری روستایی و آشنایی با آداب، رسم و رُسوم ، فرهنگ و چنگ زدن به حسِ کهنِ نوستالژیک مانا ، نامیرا و سَر زندگی که شاید فرصت نیکویی فرا راه علاقمندان بازدید از مناطق روستایی با این ویژگی های خاص باشد.»/ 414
علیرضا کیهان پور
A desert village called Asfahak, born from the ruins of an 8.7 Richter earthquake, showcases a unique blend of tradition and modernity.
fakhteh- The village, with its mud and brick houses illuminated by lanterns and kerosene lamps, has a rich history dating back 400 years. Despite being destroyed by the earthquake in 1978, the village has been revived by its residents through the preservation of its ancient artifacts and the construction of traditional rural houses. The villagers engage in various occupations such as agriculture, animal husbandry, carpet weaving, and herbal cultivation, benefiting from abundant water sources in the area. The village's distinctive features include a village observatory for stargazing and the use of old kerosene lamps, creating a captivating atmosphere for visitors. The story of Mr. Seyyed Ali Mirza, a local artist who tragically perished in the earthquake, adds a touch of legend to the village's history. Asfahak village stands as a testament to resilience, community spirit, and the preservation of cultural heritage in the face of adversity./414
By : Alireza Keyhanpour (2024)
این پایگاه خبری بر اساس مجوز معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول فعالیت است. این پایگاه خبری تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران بوده و هر گونه برداشت از مطالب آن تنها با ذکر منبع مجاز می باشد.