ادغام دو غول تولید فرآورده های بیولوژیک ایران و خاورمیانه آری یا خیر؟ بخش نخست

فاخته- "انستیتو پاستور ایران" یکی از برجسته‌ترین و معتبرترین مراکز تحقیقاتی در زمینه علوم زیستی، میکروب‌شناسی، ایمنی‌شناسی، و تولید واکسن در ایران است. این موسسه در طی تاریخ خود نقش بسیار مهمی در بهبود بهداشت عمومی و مبارزه با بیماری‌های عفونی در کشور ایفا کرده است. در ادامه، تاریخچه این موسسه را به طور کامل‌تر بررسی می‌کنیم:

تأسیس انستیتو پاستور ایران

انستیتو پاستور ایران در سال ۱۹۲۰ میلادی (۱۲۹۹هجری شمسی) به دستور وزارت پیشین بهداری در ایران تأسیس شد. این موسسه با هدف مبارزه با بیماری‌های عفونی و تولید واکسن‌ها و سرم‌های درمانی برای بهبود بهداشت عمومی کشور تأسیس گردید. تأسیس آن با همکاری نزدیک انستیتو پاستور فرانسه صورت گرفت و نخستین مدیر آن، زنده یاد دکتر «حسین وزیری» پزشک ایرانی بود که در این پروژه همکاری کرد.

همکاری با انستیتو پاستور فرانسه

انستیتو پاستور ایران به‌طور مستقیم زیر نظر انستیتو پاستور فرانسه تأسیس شد و بسیاری از فعالیت‌های علمی آن تحت نظارت این موسسه بزرگ علمی انجام می‌گرفت. همچنین، پژوهشگران و متخصصان فرانسوی در سال‌های اولیه تأسیس انستیتو پاستور ایران به آموزش و هدایت محققان ایرانی پرداخته‌اند. این همکاری‌ها موجب رشد و پیشرفت علمی موسسه در سال‌های ابتدایی فعالیتش شد.

تولید واکسن‌ها و سرم‌های درمانی

انستیتو پاستور ایران در ابتدای تأسیس به تولید واکسن‌ها و سرم‌های درمانی برای بیماری‌های عفونی توجه ویژه‌ای داشت. از جمله مهم‌ترین واکسن‌های تولیدی این موسسه می‌توان به "واکسن هاری" اشاره کرد که برای درمان و پیشگیری از این بیماری کُشنده تهیه شد. 
همچنین تولید واکسن‌های کزاز، دیفتری، طاعون، فلج اطفال و دیگر بیماری‌های واگیر از دیگر فعالیت‌های مهم انستیتو پاستور ایران در دهه‌های نخستین بود.

این موسسه همچنین در تولید سُرم‌های درمانی برای درمان بیماری‌هایی مانند مارگزیدگی و سموم دیگر فعالیت داشت.

گسترش فعالیت‌ها و تحقیقات علمی

با گذشت زمان و پیشرفت‌های علمی در حوزه‌های مختلف، انستیتو پاستور ایران دامنه فعالیت‌های خود را گسترش داد. علاوه بر تولید واکسن، این موسسه به یکی از مراکز تحقیقاتی پیشرو در زمینه‌های مختلف علوم زیستی، ویروس‌شناسی، میکروب‌شناسی و ایمنی‌شناسی تبدیل شد.

در دهه‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰، انستیتو پاستور ایران با انجام تحقیقات علمی در زمینه‌های مختلف پزشکی، دستاوردهای علمی جدیدی در زمینه‌های مختلف به دست آورد و همکاری‌های بین‌المللی خود را با موسسات و دانشگاه‌های مختلف دنیا ادامه داد.

تحولات چشمگیر در دهه‌های اخیر

در دهه‌های اخیر، انستیتو پاستور ایران به عنوان یک موسسه علمی پیشرو در ایران توانسته است بر تولید واکسن‌های بومی و پیشرفته تمرکز کند. 
این موسسه در تولید واکسن‌های مربوط به بیماری‌هایی نظیر هپاتیت B، آنفلوانزا، کزاز، دیفتری، و واکسن‌های مختلف دیگر در سطح داخلی و حتی صادرات آنها به دیگر کشورها موفق بوده است.

از مهم‌ترین تحولات اخیر، می‌توان به تولید واکسن‌های نوترکیب و فعالیت‌های تحقیقاتی در زمینه‌های ایمنی‌شناسی و درمان بیماری‌های "ویروسی مانند HIV" اشاره کرد. 
همچنین، انستیتو پاستور ایران در زمان بحران‌هایی مانند شیوع "آنفلوانزا و بیماری کووید-19"، به سرعت واکنش نشان داده و در تولید واکسن و مدیریت بحران‌های بهداشتی فعال بود.

ساختار و گسترش شعب

در طول سال‌ها، انستیتو پاستور ایران با توجه به نیازهای ملی و منطقه‌ای، شعباتی را در شهرهای مختلف ایران تأسیس کرده است. این شعبات در زمینه‌های مختلف تحقیقاتی و تولید واکسن فعالیت دارند و به‌طور خاص در مبارزه با بیماری‌های خاص هر منطقه، نقش اساسی ایفا می‌کنند.

از جمله مراکز وابسته به انستیتو پاستور ایران می‌توان به مراکز تحقیقات بیماری‌های عفونی، آزمایشگاه‌های میکروب‌شناسی، و مراکز تولید واکسن اشاره کرد. این موسسه همچنین با دانشگاه‌های مختلف کشور و موسسات تحقیقاتی بین‌المللی همکاری‌های علمی گسترده‌ای دارد.

دستاوردهای علمی و پزشکی

تولید واکسن‌های بومی
انستیتو پاستور ایران موفق به تولید واکسن‌های بومی برای بیماری‌های مختلف مانند "هاری، کزاز، تیفوئید، مار و عقرب گزیدگی ، تب زرد" و... شده است.
 این واکسن‌ها نه‌تنها نیاز داخلی کشور را تأمین کردند، بلکه به کشورهای دیگر نیز صادر شدند.
  
پژوهش‌های نوین در زمینه ویروس‌شناسی و باکتری‌شناسی

 این موسسه در زمینه‌های تحقیقاتی نوین مانند ویروس‌شناسی، باکتری‌شناسی و ایمنی‌شناسی به کشفیات و دستاوردهای علمی قابل توجهی دست یافته است.

مبارزه با بیماری‌های همه‌گیر
 انستیتو پاستور ایران در بحران‌های بهداشتی مانند شیوع "آنفلوانزا و  دوران بسیار تلخ و دلهره آور کووید-19" توانسته است واکنش سریع و مؤثری داشته باشد و در تولید واکسن‌های مورد نیاز برای مقابله با این بیماری‌ها مشارکت کند.

همکاری‌های بین‌المللی انستیتو پاستور
 ایران
 در سطح بین‌المللی همکاری‌های گسترده‌ای با موسسات علمی و پزشکی معتبر در کشورهای مختلف داشته است و در زمینه تبادل دانش و تجربیات علمی مشارکت فعال دارد.

به طور خلاصه انستیتو پاستور ایران با بیش از یک قرن فعالیت در عرصه پزشکی و علوم زیستی، به عنوان یکی از نهادهای علمی برجسته کشور شناخته می‌شود که نقشی اساسی در بهبود سلامت عمومی و مبارزه با بیماری‌های عفونی ایفا کرده است. این موسسه نه‌تنها در تولید واکسن‌ها و سُرم‌های درمانی موفق بوده است، بلکه در تحقیقات علمی و دستاوردهای نوین پزشکی نیز پیشرو است. انستیتو پاستور ایران همچنان به عنوان یک مرکز پیشگام در علم و پژوهش در کشور و منطقه به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

تاریخچه موسسه تحقیقات واکسن و سُرم سازی رازی ایران

مؤسسه تحقیقات واکسن‌ و سرم سازی رازی ایران یکی از معتبرترین و بزرگ‌ترین مراکز تولید واکسن و فرآورده‌های بیولوژیکی در کشور است. این در سال ۱۳۰۲ هجری  شمسی (۱۹۴۱ میلادی) با هدف تولید و اکسن‌های  انسانی و دامی تاسیس شد و نقشی برجسته در سلامت مردم ایران و برخی دیگر کشورها ایفا کرده است. تأسیس موسسه 
مؤسسه رازی در ابتدا به عنوان یک مرکز تحقیقاتی و تولید و اکسن با همکاری سازمان‌های دولتی و علمی انجام شد. نام این مؤسسه از نام دانشمند بزرگ ایرانی، زکریای رازی گرفته شده است.  هدف اصلی این مؤسسه، تولید واکسن‌های مورد نیاز کشور به‌ویژه  واکسن‌های بیماری‌های مشترک انسانی و دامی بوده است.

 تولید نخستین واکسن ها
در سال های نخست، این مؤسسه شروع به تولید واکسن هایی مانند واکسن های سیاه زخم، کزاز، دیفتری و همچنین واکسن های دامی مانند واکسن های تب مالت(بروسلوز) و تب برفکی نمود.
  گسترش و پیشرفت در دهه های بعدی
 در دهه های ۱۳۵۰ و ۶۰ شمسی، موسسه رازی موفق به تولید واکسن های بیشتری برای بیماری هایی مانند فلج اطفال، هپاتیت، سرخک و سرخجه دست یافت. در این دوران، مؤسسه رازی به عنوان یکی از معتبرترین تولیدکنندگان واکسن در منطقه شناخته شده و محصولات آن هم اینک نیز به برخی کشورهای درخواست کننده صادر می‌شود. 
تحقیقات و تولید واکسن‌های نوین
 در دهه‌های اخیر، مؤسسه فعالیت‌های تحقیقاتی خود را در زمینه تولید واکسن‌های نوین و واکسن‌های مبتنی بر DNA و مبتنی بر RNA نیز آغاز کرده‌اند.  یکی از مهم‌ترین‌های تولیدات این موسسه، تولید واکسن‌ها در دوران پاندمی COVID-19 بود که واکسن‌های "کوو ایران" بود. 

مؤسسه واکسن‌سازی رازی ایران یکی از قدیمی‌ترین و بهترین مراکز تولید واکسن و فرآورده‌های بیولوژیکی در جهان است که در سال ۱۳۰۲ هجری شمسی (۱۹۴۱ میلادی) تأسیس شد. این مؤسسه تحت عنوان «مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی» در ابتدا با هدف تولید واکسن و فرآورده‌های بیولوژیکی مورد نیاز کشور برای مقابله با بیماری‌های انسانی و دامی ایجاد شد. در اینجا به تاریخچه و فعالیت های مهم این موسسه پرداخت می شود.

مؤسسه رازی به پیشنهاد مرحوم دکتر احمد رشیدی، بنیان‌گذار این موسسه و پیشگامان علم و اکسن‌سازی در ایران در سال ۱۳۰۲ در تهران تاسیس شد. 
هدف نخست این مرکز، تولید واکسن‌هایی برای مبارزه با بیماری‌های اپیدمیک و گسترش بیماری‌های واگیردار در کشور بود و عزم جزم این مؤسسه پس از مشاهده بحران‌های ناشی از بیماری‌های عفونی و نیاز به واکسن‌های داخلی و بررسی با هدف یک ضرورت راهبردی دنبال شد.

در ابتدا، این موسسه ، بخش ویژه‌ای برای تولید واکسن‌هایی مانند واکسن کزاز، دیفتری و سیاه‌سرفه راه اندازی شد که برای ایمنی کودکان و نوجوانان نیاز بسیار ضروری محسوب می شد.

گسترش و رشد مؤسسه  در دهه‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۶۰

در دهه‌های ۴۰ تا ۶۰ شمسی، مؤسسه رازی شروع به تولید و مانند سایر واکسن‌های فلج اطفال، سرخک، هپاتیت و بسیاری از واکسن‌های دامی نمود. در این دوران، این موسسه به یکی از مراکز پیشرو در تولید واکسن‌های انسانی و دامی درمنطقه و حتی در سطح جهانی تبدیل شد.

مؤسسه رازی در سال‌های ابتدایی با توسعه و بهبود روش‌های تولید واکسن، نیاز کشور به واردات واکسن را کاهش داد.
این امر باعث شد تا در سال‌های ۵۰ و ۶۰ مؤسسه رازی به عنوان منبع اصلی  واکسن‌ها در ایران شناخته شود و تولیدات آن به بسیاری از مناطق و برخی کشورها صادر شود.

 پیشرفت های تحقیقاتی و تولید واکسن های نوین
مؤسسه رازی در دهه‌های ۱۳۷۰ و ۸۰ وارد عرصه تولید واکسن‌های نوین و استفاده از روش‌های جدید تولید واکسن شد. یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌ها در این دوران، توسعه واکسن‌های نوترکیب و واکسن‌های حاوی فناوری DNA بود که به مؤسسه رازی امکان تولید واکسن‌هایی را با دقت و اثربخشی بالاتر داد.

در این، مؤسسه رازی علاوه بر تولید واکسن‌های بیماری‌های انسانی، مواردی را نیز برای تولید واکسن‌های دامی مانند واکسن‌های تب مالت، تب برفکی، بیماری‌های مشترک(زئونوز) و درمان دامی و بیماری‌های تداخل های دارویی را به سرانجام رسانید.

جهانی و همکاری های بین المللی توسعه

مؤسسه رازی در طول سال‌ها با مؤسسات علمی و تحقیقاتی مختلف در سطح جهانی همکاری‌های عمیقی داشته است.
 این موسسه به عضویت سازمان‌های بین‌المللی چون سازمان های جهانی بهداشت  (WHO) و بهداشت دام  (OIE) درآمده و همواره در تلاش است تا از جدیدترین تحقیقات علمی در حوزه واکسن‌سازی بهره‌برداری نماید.

مؤسسه رازی همچنین برای توسعه فناوری‌های نوین واکسن‌سازی و بهبود کیفیت واکسن‌های تولیدی خود، با دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی در سطح بین‌المللی همکاری کرده است.

تولید واکسن های جدید 
یکی از مهم‌ترین و برجسته‌ترین دوره‌های فعالیت مؤسسه رازی در سال ۲۰۲۰ و در زمان پاندمی COVID-19 بود. موسسه رازی به سرعت وارد عمل می شود و در مدت زمان نسبتاً کوتاهی توانست واکسن های داخلی خود را برای مقابله با ویروس توسعه دهد.

واکسنی که مؤسسه رازی تولید می‌کند، به نام «رازی کوپارس» شناخته می‌شود. این واکسن در سال ۱۴۰۰ (۲۰۲۱ میلادی) وارد مراحل بالینی شد و پس از بررسی سازمان غذا و داروی ایران، به عنوان یکی از واکسن‌های اصلی در کشور برای مقابله با ویروس‌ها معرفی شد.

علوم علمی و پژوهشی
مؤسسه رازی علاوه بر تولید واکسن، در زمینه پژوهش‌های بیولوژیکی و بیوتکنولوژی نیز فعالیت‌های متفاوتی داشته است. این مؤسسه در زمینه‌هایی مانند تولید  سُرم‌های درمانی، تشخیص بیماری‌ها و ایجاد فناوری‌های نوین در تولید داروها و واکسن‌ها به موفقیت‌های چشمگیری دست یافته است.

این مؤسسه هم‌چنین در زمینه تولید واکسن‌های نوین از جمله واکسن‌های بر پایه mRNA و واکسن‌های مبتنی بر DNA نیز تحقیقاتی انجام داده است.

 آینده و چالش‌ها
مؤسسه رازی در تلاش است تا همگام با پیشرفت های جهانی در زمینه تحقیقات فراگیر جهانی به جایگاه شایسته تری نسبت به ادوار گذشته دست یابد.

یکی از چالش‌های پیش رو برای مؤسسه رازی، تقویت توانمندی‌های تحقیقاتی و تولیدی در زمینه و اکسن‌های پیشرفته و نسل جدید است. این موسسه همچنین در راستای افزایش تولیدات و همکاری‌ها با گزینش بهترین و کارآمدترین متخصصان ایرانی چشم انداز روشنی را در آینده نه چندان دور در سطح منطقه و جهان ترسیم نماید.  فراموش نکنیم که 

مؤسسه واکسن‌ و سُرم سازی رازی به عنوان یکی از ستون‌های اصلی بهداشت انسان و دام محسوب شده و نقطه امید تندرستی و سلامتی جامعه و صنعت دامپروری و تکثیر و پرورش دام و طیور بوده، هست و خواهد بود.ادامه دارد.../ 635
     

  علیرضا کیهان پور