سازمان فائو (FAO) در سودان؛ آغاز واکسیناسیون بیش از ۹ میلیون رأس دام برای مقابله با بحران غذایی

فاخته- در چنین شرایطی، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) در اقدامی حیاتی و گسترده، برنامه‌ای نجات‌بخش برای حفاظت از دام‌های سودانیان آغاز کرده است؛ برنامه‌ای که قرار است بیش از ۹ میلیون رأس دام را از تهدید بیماری‌های دامی و بحران غذایی محافظت کند.

اهمیت دام در معیشت مردم سودان

دام در سودان تنها منبع غذایی یا اقتصادی نیست؛ بلکه ستون اصلی اقتصاد روستایی و عشایری این کشور است. طبق برآوردها، بیش از ۶۰ درصد جمعیت روستایی سودان برای گذران زندگی خود وابسته به دام هستند. گوسفند، بز، گاو و شتر نه تنها منبع شیر، گوشت و پوست‌اند بلکه به‌عنوان سرمایه‌ای زنده عمل می‌کنند که در روزهای سخت می‌تواند هزینه درمان، تحصیل یا تغذیه خانواده‌ها را تأمین کند.

بنابراین هر گونه تهدیدی علیه دام‌ها، مانند شیوع بیماری یا کمبود خوراک، می‌تواند معیشت میلیون‌ها خانوار را به خطر بیندازد و آن‌ها را در معرض فقر شدید قرار دهد.

واکسیناسیون رایگان دام‌ها: ستون امنیت غذایی

یکی از کلیدی‌ترین اقدامات FAO در سودان، کمپین واکسیناسیون ملی و رایگان دام‌ها است. واکسیناسیون به‌موقع می‌تواند از شیوع بیماری‌های خطرناکی مانند:

طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR)

آبله گوسفندی و بزی (SGP)

ذات‌الریه مسری گاوی (CBPP)

تب اسبی آفریقایی (AHS)

سیاه‌زخم (Anthrax)

جلوگیری کند؛ بیماری‌هایی که می‌توانند میلیون‌ها رأس دام را نابود کنند و به فروپاشی اقتصادی خانوارها و تهدید امنیت غذایی منجر شوند.

  واکسیناسیون کاملاً رایگان 
 دامداران هیچ هزینه‌ای برای مشارکت در آن پرداخت نمی‌کنند. این عامل باعث مشارکت گسترده جوامع محلی، حتی در مناطق دورافتاده و فقیر، شده است.

 طبق گزارش رسمی FAO، این کمپین بین اکتبر ۲۰۲۵ تا ژانویه ۲۰۲۶ (مهر ماه تا دی ۱۴۰۴) در حال اجرا بوده و قرار است تمامی مناطق آسیب‌پذیر کشور را پوشش دهد.

تأمین خوراک اضطراری برای دام‌ها

گام مهم دیگر FAO، تأمین و توزیع خوراک اضطراری برای دام‌ها بود. در بسیاری از استان‌ها، خشکسالی‌های پی‌درپی باعث نابودی مراتع و چرای طبیعی شده و دامداران با فاجعه‌ای دوگانه مواجه شدند : نبود علوفه و گسترش بیماری‌ها. برنامه FAO با فراهم‌سازی مکمل‌های خوراکی و بسته‌های تغذیه‌ای، جان میلیون‌ها رأس دام را نجات داده و به‌طور مستقیم سفره خانواده‌های محروم را از خالی شدن مطلق محافظت می‌کند.

تأثیر اجتماعی و اقتصادی این اقدام

نجات بیش ز ۹ میلیون رأس دام تنها یک "عملیات دامپزشکی" نیست ؛ بلکه حرکتی بزرگ در راستای حمایت از سرمایه اجتماعی و اقتصادی روستاییان سودان است. هر دام واکسینه‌شده، به معنای حفظ بخشی از معیشت یک خانوار است. از این رو، این اقدام توانسته است :

مهاجرت اجباری روستاییان به شهرها را کاهش دهد

امنیت غذایی در میان جوامع محروم را تثبیت کند

سرمایه فرهنگی عشایر سُنتی را که دام بخشی اساسی از آن است حفظ کند

تاب‌آوری اقتصادی و معیشتی خانواده‌ها در برابر بحران‌های آینده را تقویت کند

پیامدهای کوتاه‌مدت و بلندمدت

کوتاه‌مدت

کاهش مرگ و میر دام‌ها ناشی از بیماری‌های قابل پیشگیری

کاهش ضرر اقتصادی برای دامداران و خانواده‌های عشایری

بهبود دسترسی به پروتئین حیوانی

تثبیت قیمت گوشت، لبنیات و سایر محصولات دامی

بلندمدت

تقویت امنیت غذایی و تغذیه‌ای ملی

کاهش وابستگی به واردات محصولات دامی

حفظ فرهنگ و سبک زندگی دامپروری در سودان

کاهش آثار زیست‌محیطی ناشی از نابودی دام‌ها

اهمیت جهانی و همکاری‌های بین‌المللی

سودان نمونه‌ای روشن از ضرورت همکاری‌های جهانی برای امنیت غذایی و تغذیه‌ای است. 
واکسیناسیون دام‌ها و تأمین خوراک رایگان، نشان می‌دهد که چگونه سازمان‌های بین‌المللی می‌توانند در بحران‌های انسانی، محیطی و اقتصادی اثرگذاری واقعی داشته باشند. این اقدام الگویی برای کشورهای دیگر در آفریقا و آسیا است که با جنگ، خشکسالی و بحران غذایی مواجهند.

بُعد انسانی و پیامدهای احساسی

این تلاش FAO فراتر از واکسیناسیون و عدد و رقم است؛ این حرکت، "نجات زندگی انسان‌ها و حفظ کرامت" آن‌هاست. هر دام واکسینه‌شده، یعنی یک خانواده کمتر در معرض گرسنگی، یک کودک با وعده غذایی امن‌تر و یک جامعه امیدوارتر.

واکسن‌ها در دسترس کسانی قرار گرفت که توان مالی برای خرید آن را نداشتند؛ بنابراین، این اقدام نه تنها سلامت دام‌ها را تضمین کرد، بلکه سفره مردم محروم را نجات داد و امید را در دل‌ها زنده نگه داشت.

سخن پایانی

کمپین "واکسیناسیون FAO" در سودان با پوشش بیش از ۹ میلیون رأس دام، یک عملیات حیاتی برای امنیت غذایی و معیشت خانوارهای محروم است.
 اجرای این برنامه رایگان، فراگیر و در حال اجرا از اکتبر ۲۰۲۵ تا ژانویه ۲۰۲۶، پیام روشن همکاری جهانی و همبستگی انسانی را منتقل می‌کند: نجات دام‌ها، نجات انسان‌هاست.

این حرکت ارزشمند، سزاوار "تقدیر جهانی" است و نشان می‌دهد که حتی در بحران‌های شدید، همبستگی بین‌المللی و انسان‌دوستی می‌تواند جرقه امید را روشن نگه دارد.

                    علیرضا کیهان پور 

منبع :

FAO – Sudan: FAO moves to protect 9.4 million livestock in nationwide vaccination campaign (FAO, 2025)