"وارگه ایل" و ۹۸ سالگی نخستین فیلم صامت سیاه و سفید "علف" همگام با کوچ عشایر ایران؛ بخش نخست

فاخته- نگارنده علاقه زیادی به بررسی تاریخی تحولات بخش کشاورزی، توجه خاص به کنکاش در آثار مستند و به جای مانده و نیز غفلت ناخواسته از تاریخ کنونی علیرغم برخورداری از این همه امکانات و فناوری های روز داشته و دارم و هنگامی که برنامه های تصویری زندگی روستاییان و عشایر تلاشگر و کم توقع کشور را رصد می کنم شوربختانه بر محوریت فرد یا افراد خاصی بوده و به نظر می رسد هدف موازی کاری و مطرح نمودن فرد یا افرادی باشد که شاید فقط چندصباحی میهمان بخش بزرگ و راهبردی کشاورزی باشند که به عنوان مثال وعده های بی سرانجام احداث بزرگترین بیمارستان فوق تخصصی و خانه دار کردن همه جهادگران را در یک پروسه حدود ۷۰ روزه داشتند!.
نخستین فیلم صامت و سیاه وسفید کوچ عشایر ایل بختیاری به نام "علف" در سال ۱۳۰۴ در شرایط آب و هوایی سخت بوران و کولاک برفی  آن مقطع زمانی فیلم برداری البته با ۵۰ هزار انسان و ۵۰۰ هزار راس گوسفند، بز و اسب و گاو با توجه به تقویم کوچ عشایر بسیار عجیب است زیرا قشلاق و ییلاق عشایر تابع دوراندیشی و برنامه ریزی آنان در طول تاریخ بوده است و از آنجا که تهیه کنندگان، برنامه ریزان و فیلم برداران ایرانی نبوده اند شاید خود نمی دانسته اند که آیا این شرایط کوچ بوده و یا فشار حکومت وقت که به دنبال کوچاندن اجباری در زمستان و به تعبیری دیگر تبعیدی ناخواسته بوده است اما هر چه باشد این فیلم مستندی تاریخی، ارزشمند و گنجینه ای ناب در موزه زمان حیات عشایر و ایلات آن زمان است که اینک در آرشیو موجود بوده و وقت گذاشتن و دیدن آن و تاب و توان عشایر در مقابل سختی ها و مشکلات و سخت کوشی آنان برای رسیدن به برپایی "وارگه ایل" خود قابل ستایش است.
«البته این فیلم صامت بیش از چند دهه پس از سال ۱۳۰۴ به علت ممنوع بودن پخش هرگز در دسترس نبود اما اینک به تعبیر معروف یک زیرخاکی و گنجینه نفیس است که از چند زوایا قابل "تحلیل و کند و کاو" است اما بزرگترین  دستاورد آن فرهنگ، رسم و رسوم و زندگی اصیل، بکر،ارگانیک و تاریخی زندگی و کوچ دیرپا و دیر زی عشایر دوست داشتنی ایران می باشد که در همه ابعاد تولید، بهره وری  و افزودن گِرمی بر پروتئین  دامی  ولو به سهم خویش قابل احترام، تکریم و ستایش است.» ادامه دارد.‌‌‌..

علیرضا کیهان پور