روز جهانی حیات وحش(WWD) ؛ پیمان (کنوانسیون) بین المللی "CITES" را فراموش نکنیم...

فاخته- با آغاز کار اجرایی در دهه ۱۳۶۰ نگارنده این یادداشت ، توفیق آشنایی با پیمان (کنوانسیون) بین المللی سایتس، آیین نامه اجرایی و الزامات آن در عرصه تعاملات بین المللی بین کشورهای عضو و علاقمندی خاص به این پیمان را همواره پیگیر بوده ام که به لطف خداوند مهربان در این روند تاکنون وقفه ای صورت نپذیرفته و تا به امروز و گرامیداشت روز جهانی حیات وحش(WWD) در سوم مارس ۲۰۲۵ برابر با سیزدهم اسفند ۱۴۰۳ با شعار «تأمین مالی حفاظت از حیات وحش و...»؛ نقش بسته در پوستر جهانی پیوست یادداشت فوق  ادامه داشته است.

کنوانسیون بین‌المللی تجارت گونه‌های جانوری و گیاهی وحشی در حال انقراض یا سایتس (به انگلیسی: * CITES) یا کنوانسیون واشینگتن، یک معاهده چند جانبه برای حفاظت از جانوران و گیاهان در معرض خطر است. این معاهده در نتیجه تصمیمی که در سال ۱۹۶۳ در گردهمایی اعضای اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت گرفته شد، پیش‌نویس شد. معاهده در سال ۱۹۷۳ به امضا گذاشته شد و ۱ ژوئیه ۱۹۷۵ به مرحلهٔ اجرا درآمد. هدف این معاهده این است که مبادلات تجاری بین‌المللی گونه‌های گیاهان و جانوران وحشی، باعث به خطر افتادن بقای گونه‌های موجود در طبیعت نشود و سطح حفاظتی مختلفی برای بیش از ۳۵٫۰۰۰ گونه جانوری و گیاهی در آن تعریف شده‌است. 
کشور ما نیز در تاریخ ۱۴ تیرماه ۱۳۵۵ طبق مصوبه مجلس به این پیمان بین المللی پیوسته و تاکنون عضو  این مجموعه بیت المللی محسوب شده است.

سازمان‌های بین‌المللی مانند "CITES" (پیمان تجارت بین‌المللی گونه‌های جانوری و گیاهان وحشی در معرض خطر) تلاش می‌کنند تا با نظارت بر تجارت حیوانات وحشی و گونه‌های گیاهی ارزشمند، از انقراض آن‌ها جلوگیری کنند، همچنین افزایش  آگاهی عمومی و آموزش مردم درباره اهمیت حفاظت از محیط‌زیست و گونه‌های در حال انقراض می‌تواند نقش مهمی در کاهش تهدیدات زیست‌محیطی ایفا کند. به‌طور کلی، حفاظت از حیوانات و گونه‌های در حال انقراض و محیط‌زیست نیازمند توجه و تلاش‌های جدی از سوی همه افراد جامعه است و با همکاری و همبستگی جهانی، می‌توانیم آینده‌ای پایدارتر و سالم‌تر برای نسل‌های آینده فراهم کنیم.
سیزدهم اسفند مقارن با سوم مارس سال ۲۰۲۵ به‌عنوان روز جهانی حیات‌وحش نام‌گذاری شده و این روز فرصتی مغتنم، برای تأمل در اهمیت تنوع زیستی و نقش حیاتی آن در زندگی بشر و اکوسیستم‌های طبیعی به شمار می‌رود. 
این روز بهانه‌ای است برای افزایش آگاهی عمومی مردم درباره گونه‌های گیاهی و جانوری که در معرض خطر انقراض قرار دارند، همچنین لزوم حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی آن‌ها که از موارد مهم در موضوع محیط‌زیست و گونه‌های جانوری است.

 حیات‌وحش "شاهکار معجزه آفرین جهان آفرینش و مهندسی شده اعجاب انگیز توسط خداوند هستی بخش"  شامل گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی است که بخش مهمی از چرخه زیستی زمین را تشکیل می‌دهند. این موجودات در کنار هم اکوسیستم‌های پایداری را به وجود آورده و خدمات متعدّدی همچون تأمین غذا، تصفیه هوا، تنظیم اقلیم و حفظ تعادل زیستی را برای انسان و طبیعت فراهم می‌کنند.
 لذا از بین رفتن هر گونه گیاهی و حیوانی از زنجیره محیط‌زیستی تأثیری جبران‌ناپذیر بر اکوسیستم خواهد داشت که متأسفانه فعالیت‌های انسانی همچون جنگل‌زدایی، تغییرات اقلیمی، شکار غیرقانونی و آلودگی‌های زیست‌محیطی، حیات‌وحش را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.

«شعار روز جهانی حیات وحش در سوم مارس سال ۲۰۲۵ برابر با روز دوشنبه سیزدهم اسفند ۱۴۰۳  و دو روز قبل از روز درختکاری و هفته منابع طبیعی در ایران،  " تأمین مالی حفاظت از حیات وحش ؛ سرمایه گذاری روی مردم و سیاره " است که در این روز توسط کشورهای عضو در اکثر نقاط جهان گرامی داشته شده و پاسداشت آن به منظور انتقال اهمیت موضوع و انتقال داشته به نسل های آینده  تضمین این فعالیت ها در عرصه جهانی است.
فراموش نکنیم که انقراض طبیعی حیات وحش جانوری و گیاهی یک پروسه نچرال سلکسیون(انتخاب طبیعی) در عالم هستی بوده و آنچه که در این روز جهانی بر آن تاکید می شود کاهش سرعت انقراض و در معرض خطر قرار ندادن و جلوگیری از پدیده های دخالت انسان و فناوری ها در حد امکان و توجه خاص به این موهبت الهی است.»/۶۰۰

             علیرضا کیهان پور

* The Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES)