سازمان نظام دامپزشکی ایران: راه برون‌رفت از بحران تأخیر در صدور مجوزها (تحلیلی جامع بر علل، پیامدها و راهکارها ؛ قسمت دوم)

فاخته- در قسمت اول این گزارش (اینجا)، به بررسی علل و زمینه‌های تأخیر در صدور مجوزها توسط سازمان نظام دامپزشکی پرداختیم. در این قسمت، پیامدهای این تأخیرها و راهکارهای برون‌رفت از این بحران را بررسی می‌کنیم.

پیامدها: آسیب به اقتصاد و امنیت غذایی

تأخیرهای طولانی در صدور مجوزها توسط سازمان نظام دامپزشکی، پیامدهای مخربی برای اقتصاد و جامعه به دنبال دارد:

فرسایش سرمایه و انگیزه

 سرمایه‌گذاران و کارآفرینان باید ماه‌ها یا حتی سال‌ها منتظر دریافت مجوز بمانند.این انتظار طولانی، منجر به افزایش هزینه‌های جانبی، از دست رفتن فرصت‌های اقتصادی و در نهایت دلسردی و سرخوردگی آن‌ها می‌شود.

ایجاد بستر فساد

 فرآیندهای پیچیده و غیرشفاف،بستر مناسبی برای شکل‌گیری فساد اداری فراهم می‌کنند. هرچه فرآیند طولانی‌تر و غیرقابل پیش‌بینی‌تر باشد، احتمال سوءاستفاده‌های مالی و اداری بیشتر می‌شود.

مانع‌تراشی در مسیر تولید و اشتغال

بخش دامپزشکی و تولیدات دامی،یکی از ستون‌های امنیت غذایی کشور است. معطلی در صدور مجوزها، نه تنها مانع از راه‌اندازی کسب‌وکارهای جدید می‌شود، بلکه توسعه واحدهای موجود را نیز کند کرده و به بیکاری دامن می‌زند.

تأثیر بر واردات و صادرات

 این تأخیرها نه تنها به بخش خصوصی آسیب می‌زند،بلکه بر واردات و صادرات محصولات دامی نیز تأثیرگذار است. برای نمونه، در سال ۱۴۰۲، معطلی ۱۷ ماهه یک محموله ۱۱۵ تنی گوشت منجمد وارداتی به دلیل عدم صدور به‌موقع مجوز دامپزشکی گزارش شد.

پیشنهادها: به سوی تسهیل و شفافیت

برای کاهش این معطلی و افزایش رضایت متقاضیان، چند اقدام ضروری است:

الکترونیکی کردن کامل فرآیندها

 سازمان نظام دامپزشکی باید فرآیندهای خود را به طور کامل الکترونیکی کند و با درگاه ملی مجوزها یکپارچه شود.گسترش سامانه ساندا برای کاهش مراحل اداری و افزایش شفافیت ضروری است.

بازنگری قوانین حرایم بهداشتی

 تطبیق با استانداردهای جهانی و کاهش سختگیری‌ها،همان‌طور که هیئت مقررات‌زدایی اخیراً آغاز کرده، ضروری است. این بازنگری باید بر اساس واقعیت‌های مدرن اقتصادی و فناوری‌های نوین دامپروری انجام شود.

هماهنگی بین‌سازمانی

ایجاد کمیته مشترک بین سازمان دامپزشکی و نظام دامپزشکی برای تسریع فرآیندها لازم است.این هماهنگی می‌تواند از تأخیر در اعلام نتایج آزمایشات و نظارت بهداشتی جلوگیری کند.

ثبت فوری مجوزهای قدیمی

 ثبت کامل مجوزهای قدیمی و اختصاص شناسه یکتا باید به صورت فوری انجام شود.این کار شفافیت و امکان پیگیری پرونده‌ها را فراهم می‌کند.

افزایش نیروی انسانی متخصص

جذب نیروی انسانی متخصص در حوزه فناوری اطلاعات و مدیریت فرآیندهای اداری می‌تواند به تسریع فرآیندها کمک کند.

در نهایت،سازمان نظام دامپزشکی با وجود تلاش‌های چند ساله برای بهبود فرآیند صدور مجوز، هنوز با چالش‌های ساختاری و اداری روبه‌رو است. مجوزهای قدیمی ثبت نشده، پیچیدگی قوانین و فرآیندهای سنتی، این سازمان را به یکی از دستگاه‌های با بیشترین معطلی تبدیل کرده است.

سازمان نظام دامپزشکی ایران در مواجهه با معطلی‌های صدور مجوز، اکنون در نقطه عطفی قرار دارد. انتخاب بین ادامه مسیر نظارتی متعارف و پرهزینه یا ورود به مسیر نوآورانه‌ی تحول سیستمی و راهبردی که در آن، سازمان به عنوان معمار و متولی راهبردی سلامت ملی ایفای نقش کند.

رفع این موانع، نه تنها به افزایش رضایت متقاضیان کمک می‌کند بلکه تصویر عمومی سازمان را نیز بهبود می‌بخشد و مسیر کسب‌وکار در حوزه دام و کشاورزی را هموارتر می‌سازد. در نهایت، سازمان نظام دامپزشکی می‌تواند با این اصلاحات، از یک "مانع" به "تسهیل‌گر" توسعه تبدیل شود. زمان آن رسیده که سیاست‌گذاران، اولویت را به تسهیل کسب‌وکار دهند تا اقتصاد ایران از پتانسیل بخش دامپزشکی بهره ببرد.

دکتر جواد شایان خواه