تعهد به اخلاق، تعهد به سلامت؛ ضرورت تدوین و اجرای کد جامع اخلاق حرفه ای دامپزشکی

فاخته- از سوی دیگر، دامپزشکان در تعاملات خود با حیوانات، صاحبان حیوانات، سایر دامپزشکان، نهادهای دولتی و سایر ذینفعان، وظایف اخلاقی متعددی بر عهده دارند. برای تضمین اینکه دامپزشکان به طور مسئولانه و با در نظر گرفتن بالاترین استانداردهای اخلاقی عمل کنند، تدوین و اجرای یک کد اخلاقی جامع و شفاف ضروری می نماید.
در حال حاضر یک کد اخلاقی جامع و مدون برای حرفه دامپزشکی وجود ندارد. هرچند ، سازمان نظام دامپزشکی ایران در سال ۱۳۹۴ "آیین‌نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات دامپزشکان" را به تصویب رسانده است. این آیین‌نامه به تخلفات دامپزشکان و مجازات‌های متناسب با هر تخلف می‌پردازد.
همچنین، "دستورالعمل اخلاقی حرفه دامپزشکی" توسط سازمان نظام دامپزشکی ایران تدوین و منتشر شده است. این دستورالعمل به طور خلاصه وظایف و تعهدات اخلاقی دامپزشکان را بیان می‌کند.
با این حال، تدوین و اجرای یک کد اخلاقی جامع و شفاف برای حرفه دامپزشکی در ایران به عنوان قطب نمای حرفه ای ضروری است.
در این مجال، نگارنده به اختصار و گزیده به فرایند نگارش، اجرا، نظارت، مزایا و نمونه های جهانی می پردازد.
مراحل تدوین کد اخلاقی دامپزشکی:
 - تشکیل کمیته: اولین قدم برای تدوین کد اخلاقی دامپزشکی، تشکیل یک کمیته متشکل از نمایندگان سازمان دامپزشکی، نظام دامپزشکی، دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، انجمن ها و سایر ذینفعان مرتبط است.
 - جمع‌آوری نظرات: اعضای کمیته باید با ذینفعان مختلف از جمله دامپزشکان، صاحبان حیوان، سازمان‌های دولتی و غیردولتی و دانشگاه‌ها مشورت کنند تا نظرات و دیدگاه‌های آنها را در مورد محتوای کد اخلاقی جمع‌آوری کنند.
 - تهیه پیش‌نویس: پس از جمع‌آوری نظرات، کمیته باید پیش‌نویس کد اخلاقی را تهیه کند. پیش‌نویس باید به طور واضح و مختصر، وظایف و تعهدات اخلاقی دامپزشکان را در قبال بیماران، صاحبان حیوان، همکاران، جامعه و محیط زیست بیان کند.
 - بررسی و اصلاح: پیش‌نویس کد اخلاقی باید توسط ذینفعان مختلف مورد بررسی و اصلاح قرار گیرد. این امر می‌تواند از طریق برگزاری جلسات، انتشار پیش‌نویس برای دریافت نظرات کتبی و یا استفاده از روش‌های دیگر انجام شود.
 - تصویب نهایی: پس از انجام اصلاحات لازم، کد اخلاقی باید توسط مراجع ذیصلاح مانند سازمان دامپزشکی و نظام دامپزشکی به تصویب نهایی برسد.
اجرای کد اخلاقی دامپزشکی:
پس از تصویب نهایی، گام مهم بعدی اجرای کد اخلاقی دامپزشکی است. برای این منظور اقدامات ذیل ضروری است:
 - اطلاع‌رسانی: کد اخلاقی باید به طور کامل و جامع به همه دامپزشکان اطلاع‌رسانی شود. این امر می‌تواند از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی، انتشار جزوه و بروشور، و یا استفاده از روش‌های دیگر انجام شود.
 - آموزش: آموزش اخلاق حرفه‌ای باید به عنوان بخشی از برنامه‌های آموزشی در همه مقاطع دامپزشکی گنجانده شود. همچنین باید دوره‌های آموزشی اخلاق حرفه‌ای برای دامپزشکان شاغل به طور دوره‌ای برگزار شود.
 - ایجاد نظام نظارتی: برای نظارت بر حسن اجرای کد اخلاقی، باید یک نظام نظارتی کارآمد ایجاد شود. این نظام بایستی شامل کمیته‌های اخلاق حرفه‌ای در سازمان نظام دامپزشکی و ادارات کل دامپزشکی استان‌ها باشد.
 - بررسی گزارش‌های تخلفات: کمیته‌های اخلاق حرفه‌ای باید گزارش‌های تخلفات اخلاقی دامپزشکان را بررسی کرده و در صورت اثبات تخلف، احکام متناسب با تخلفات را صادر کنند.
 - حمایت از حقوق بیماران: نظام دامپزشکی باید از حقوق حيوانات بیمار در برابر دامپزشکان متخلف دفاع کند و در صورت نیاز، پیگیری‌های لازم را برای احقاق حقوق آنها انجام دهد.
مزایای اجرای کد اخلاقی دامپزشکی:
اجرای کد اخلاقی دامپزشکی فواید گوناگونی برای جامعه دامپزشکی و جامعه به طور کلی دارد، از جمله:
 - ارتقای اعتماد عمومی: اجرای کد اخلاقی به جلب اعتماد مردم به حرفه دامپزشکی و ارتقای کیفیت خدمات دامپزشکی کمک می‌کند.
 - حفظ و ارتقای اعتبار حرفه: کد اخلاقی به حفظ و ارتقای اعتبار حرفه دامپزشکی در میان سایر مشاغل و حرفه‌ها کمک می‌کند.
 - ایجاد فضای سالم و اخلاقی: کد اخلاقی به ایجاد فضای سالم و اخلاقی در حرفه دامپزشکی و ترویج رفتارهای درست و اخلاقی در بین دامپزشکان و جلوگیری از رقابت های منفی و ناسالم  کمک می‌کند.
 - حمایت از حقوق بیماران: کد اخلاقی به حمایت از حقوق حیوانات بیمار و ارائه بهترین خدمات ممکن به آنها کمک می کند.
نمونه‌هایی از کدهای اخلاقی دامپزشکی در کشورهای مختلف:

-    کد اخلاقی انجمن دامپزشکی آمریکا
 (AVMA): https://www.avma.org

-    کد اخلاقی انجمن دامپزشکی بریتانیا 
(BVA): www.bva.co.uk

-کد اخلاقی انجمن دامپزشکی استرالیا 
(AVMA): https://anilavma.wixsite.com/avma

 -کد اخلاقی انجمن دامپزشکی کانادا
 (CVMA): www.canadianveterinarians.net

دکتر افشین ابراهیمی
نایب رئیس انجمن صنفی داروخانه‌های دامپزشکی استان خراسان رضوی