مرگ سالانه ۳۵ تا ۵۰ نفر بر اثر حمله سگ‌های ولگرد / کشتار راهکار مناسبی است؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، از جهتی برخی افراد هستند، که از روی دلسوزی به این حیوانات غذا می‌دهند در حالی که غذارسانی به حیوانات انتقال بیماری را بین آنان و حتی بین انسان و حیوانات افزایش خواهد داد و این غذادهی گروهی به حیوانات، باعث گردهمایی آنان و افزایش احتمال سرایت بیماری و انگل‌ها میان آنان می‌شود از طرفی غذارسانی به آن‌ها باعث بر هم خوردن زنجیره غذایی طبیعی موجودات می‌شود چراکه باعث کم‌رنگ شدن غریزه طبیعی آنان شده و در نهایت حیوان به جای شکار، منتظر می‌ماند تا کسی به او غذا برساند. یکی دیگر از مهمترین تاثیرات غذا دادن به حیوانات افزایش جمعیت آن‌ها است.

افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد می‌تواند عواقب جبران ناپذیری برای انسان داشته باشد کماینکه بنابر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس سگ‌ها سومین حیوان کشنده برای انسان‌ها هستند. براساس این گزارش روزانه ۸۹ نفر در سطح جهان، جان خود را بر اثر حمله سگ‌ها از دست می‌دهند. مرور اخبار حوادث در رسانه‌های رسمی کشور، بر مرگ ۳۵ تا ۵۰ نفر به ویژه کودکان در هر سال در اثر حمله این سگ‌های ولگرد دلالت دارد. همچنین بنابر داده‌های مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی کشور در سال ۱۳۹۷ ،به طور متوسط، روزانه ۶/۱۳سگ گزیدگی در تهران اتفاق می‌افتد.

علاوه بر این، سلب آسایش عمومی و آرامش روانی مردم با ایجاد حس ترس و ناامنی، ایجاد آلودگی‌ها صوتی، تهدید بهداشت عمومی و آلودگی محیط و منظر پارک‌ها و تفرجگاه‌ها به واسطه فضولات (مدفوع و ادرار)سگ‌های ولگرد، باقی‌مانده لاشه آن‌ها در محیط‌های شهری و همچنین تأثیر باقیمانده غذای این حیوانات بر افزایش جمعیت حشرات موذی و جوندگان و همچنین افزایش احتمال تصادفات جاده‌ها از دیگر اثرات نامطلوب مدیریت نکردن سگ‌های ولگرد در محیط‌های شهری است

کودکانی که قربانی سگ‌های ولگرد شدند

تاکنون حوادث ناگواری درخصوص حمله سگ‌ها گزارش شده است. حدود یک ماه پیش در روستای جرسقان اطراف شیراز سگ‌های ولگرد به کودکی حمله می‌کنند که این کودک به بیمارستان منتقل شده اما بعد از چند روز به علت شدت جراحات جان باخته است.

اردیبهشت سال جاری هم یک قلاده سگ به یک دختر ۸ ساله و ۲ پسر ۱۲ و ۵ ساله در حسین آباد سادات بیرجند حمله کرد. این حیوان در ادامه مسیر همچنین یک خانم ۵۵ ساله را در شمس آباد بیرجند مورد حمله قرار داد که این افراد تحت جراحت‌های مختلف قرار گرفتند.

هفته گذشته هم مدیر شبکه بهداشت و درمان و مجتمع آموزش عالی سلامت قوچان از وقوع حادثه دیگری خبر داد و گفت: دو نفر از شهروندان قوچانی روز پنجشنبه مورد حمله یک قلاده سگ ولگرد قرار گرفتند که در این حادثه انگشت یکی از اهالی منطقه به دلیل گازگرفتگی سگ قطع شده است.

مدیریت غیراصولی پسماند و در دسترس بودن

ایمان معماریان دامپزشک و کارشناس حیات وحش در گفت‌گو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز در خصوص غذا دادن به سگ‌های ولگرد گفت: غذا دادن به سگ‌های ولگرد باعث می‌شود که هم خودشان آسیب ببینند و هم به طبیعت آسیب برسانند. یکی از مهمترین و آسانترین راه‌ مقابله با این مشکل مدیریت پسماند است؛ یعنی جلوگیری از دسترسی حیوانات به منابع غذایی انسانی که متاسفانه در ایران به درستی اجرا نمی‌شود. مدیریت غیراصولی پسماند و در دسترس بودن آن‌ها  علاوه بر این که باعث آلودگی و پدیدار شدن حشرات، پستانداران ریز و موش‌ها می‌شود، می‌تواند باعث افزایش جمعیت گونه‌های اهلی رها شده مانند سگ‌ها و گربه‌ها نیز بشود.

وی افزود: برای جلوگیری از افزایش سگ‌های ولگرد مهم‌ترین اقدام فرهنگ‌سازی است؛ اتفاقی که در طی این سال‌ها، نیفتاده است چون یا سعی شده این مشکل نادیده گرفته شود و یا رویکردهای غیر علمی داشته‌اند. اگر مردم بدانند که جایگاه سگ و گربه کجاست، آن وقت می‌توانند به کنترل جمعیت این حیوانات کمک کنند. جایگاه سگ و گربه کنار انسان است به عنوان حیوان خانگی یا حیوان کار آن وقت می‌توانند سودمند باشند در غیر این صورت هم مشکل ایجاد می‌کنند و هم مشکل برایشان ایجاد می‌شود. وقتی مردم این را بدانند می‌شود راه‌های مدیریت پسماند را به آن‌ها آموزش داد و هر شهروندی این را وظیفه خودش می‌داند که پسماندهایش را مدیریت کرده و از طرفی از غذا دادن به این حیوانات خودداری کند.

معماریان اظهار کرد: افزایش سگ‌های ولگرد آسیب‌های زیادی دارد که بخشی از این آسیب‌ها به خودشان باز می‌گردد چون اگر این حیوانات تحت نظارت، کنترل و مدیریت انسان نباشند، هم بیمار می‌شوند و هم به یکدیگر بیماری انتقال می‌دهند. تقریبا هیچ سگ و گربه ولگردی نیست که سالم و خوشحال در این شرایط زندگی کند. بخش دیگر این آسیب‌ها آسیب‌هایی است که به حیوانات حیات وحش چه شهری و چه خارج از شهر وارد می‌شود.

وی ادامه داد: سگ‌های ولگردی که در حومه شهر هستند، می‌توانند به طور مستقیم با شکار، انتقال بیماری، جفت شدن با گونه‌های مختلف مثل گرگ و شغال و یا خوردن شکار بقیه حیوانات به دیگر گونه‌های حیوانی نیز آسیب بزنند. از طرفی چون این حیوانات تحت نظارت دامپزشک قرار نمی‌گیرند؛ می‌توانند به انواع بیماری‌های انگلی مبتلا شوند و با انتقال این بیماری‌ها به انسان، برای انسان‌ها نیز مشکل‌ساز شوند.

آیا کشتار راهکار مناسبی است؟

سازمان پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی راهکارهای مقابله با این مشکل پرداخته است. براساس این گزارش سازمان جهانی بهداشت در راهنمای انتشار یافته در سال ۱۹۹۰ میلادی، کشتار این حیوانات را تقبیح و سایر روش‌های جایگزین نظیرثبت و شناسایی، واکسیناسیون، آگاهی رسانی عمومی و همچنین عقیم سازی را توصیه کرده است.

اسکان در پناهگاه

 در برخی از کشورها، اسکان سگ‌های ولگرد رایج‌ترین شیوه جهت کنترل جمعیت این دسته از حیوانات است. هدف اصلی اسکان این موجود در پناهگاه‌ها، کاهش جمعیت این دسته از حیوانات است. درنهایت سگ‌های اسکان یافته در پناهگاهها ممکن است با مرگ با ترحم کشته، واگذار شده و یا تا آخر عمر در این پناهگاه‌ها مستقر شوند. به طور معمول تعداد سگ‌های ورودی به این پناهگاه‌ها از تعداد خروجی آن‌ها بیشتر است. ازآنجا که در برخی از کشورها کشتار سگ‌های سالم ممنوع است، ممکن است اسکان طولانی مدت و یا ازدحام جمعیت در برخی پناهگاه‌ها ایجاد شود. با عنایت به آنچه بدان اشاره شد، اسکان سگ‌ها در پناهگاه‌ها هزینه‌بر بوده و تنها در کشورهای با سطوح درآمدی متوسط رو به بالا و پردرآمد قابلیت اجرا شدن را داراست.

کنترل زاد و ولد از طریق عقیم‌سازی

کنترل زاد و ولد از طریق عقیم‌سازی و یا پیشگیری از بارداری سگ‌ها از طریق جراحی و یا شیمیایی قابل انجام است. این روش در کشور هلند استفاده و باعث شده، این کشور به عنوان کشور بدون سگ‌های ولگرد در سطح دنیا شناخته شود. به نظر می‌رسد به صورت کلی روش عقیم‌سازی مقبولیت اجتماعی بیشتری به نسبت کشتار سگ‌ها دارد.

بهره‌گیری از سازوکارهای مالی به تازگی در پژوهش‌ها و سطوح محدود به کارگیری سازوکارهای مالی نظیر ارائه یارانه به افرادی که سگ‌ها بلاصاحب را به سرپرستی گرفته و یا اخذ مالیات از افرادی که اقدام به خرید سگ می‌کنند در دستور کار قرار گرفته است همانگونه که بدان اشاره شد، کشورهای مختلف از روش‌های گوناگونی برای مدیریت جمعیت سگ‌های ولگرد بهره می‌گیرند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که کنترل زادآوری این دسته از حیوانات و مدیریت جمعیت آنها به این روش در طولانی مدت تأثیرگذاری مطلوبی بر شاخص‌هایی نظیر جمعیت سگ‌ها و همچنین بهبود وضعیت سلامت عمومی به واسطه کاهش شیوع بیماری‌ها داشته است.

با وجود این راهکارها، سوال پیش می‌آید که چرا جمعیت این سگ‌ها کنترل نمی‌شود جوابش موانعی است که بر سر راه این راهکار ها وجود دارد.

جدیدترین خبرهای حوزه دامپزشکی و صنایع دام و طیور را در کانال تلگرامی فاخته دنبال کنید. (کلیک کنید)

سگ‌های ولگرد آسیب‌های زیادی دارند اولین قدم فرهنگ سازی است که مردم با غذا دادن به آن‌ها به افزایش جمعیتشان کمک نکنند. در قدم بعدی دولت باید از منظر قانونی با این موضوع مقابله کند و با راهکارهایی مانند عقیم‌سازی یا واگذاری جمعیت آن‌ها را کنترل کند.