ثبت ۶۳۶ مورد ابتلا به "کیست هیداتید" در سال 1401؛ سگ‌ها میزبان اصلی بیماری هستند!

به گزارش فاخته به نقل از تسنیم، "کیست هیداتید" بیماری انگلی و قابل انتقال بین انسان و حیوان است، انگل عامل این بیماری کرم کوچکی به نام "اکینوکوکوس گرانولوزوس" است که در انسان و حیوان ایجاد می‌شود.

سگ‌ها میزبان اصلی انگل عامل "کیست هیداتید"

تغذیه سگ با امعا و احشای کشتارگاهی ممکن است باعث آلودگی سگ به این انگل شود. میزبان اصلی کرم‌های عامل کیست هیداتید، سگ‌سانان هستند یعنی کرم بالغ در روده سگ زندگی می‌کند. سگ‌های آلوده، از طریق مدفوع خود تخم این کرم‌ها را در مزارع و مراتع رها می‌کنند. دفع تخم‌های کرم بالغ باعث آلودگی خاک و آب می‌شود و حیوانات اهلی مانند گوسفند، بز، گاو و شتر هنگام چریدن تخم‌ها را می‌خورند و انسان به طور تصادفی از طریق خوردن غذا یا آب آلوده به تخم‌ها و یا از طریق تماس مستقیم با سگ‌های آلوده با انگل، آلوده می‌شود. انگل بلع شده از روده نفوذ می‌کند و از طریق سیستم خونی به کبد و ریه‌ها و یا به بافت‌های دیگر منتقل و منجر به بروز کیست در این اندام‌ها می‌شود.

علائم کیست هیداتید چیست؟

پس از بلع تخم هر اندامی از بدن می‌تواند محل به وجود آمدن کیست باشد و بسته به اینکه در چه اندامی کیست ایجاد شده اختلال در عملکرد عضو بروز پیدا می‌کند. کیست‌های ریوی و کبدی معمولاً شایع‌تر هستند. با توجه به این که کبد شایع‌ترین محل درگیری در این بیماری است؛ بزرگ شدن کبد یا زردی می‌تواند از علائم بیماری باشد. در صورت درگیری ریه، علائمی مانند سرفه، تنگی نفس، درد قفسه سینه، خلط خونی ممکن است رخ بدهد. اختلالات عصبی، تاری دید و لرزش نیز از علائم درگیر شدن مغز در این بیماری است.

درمان بیماری

درمان بیماری با داروهایی مانند "مبندازول" و "آلبندازول" و از طریق عمل جراحی امکان‌پذیر است.

آخرین وضعیت بروز کیست هیداتید در کشور

این بیماری یک بیماری پیشرونده و مزمن است و پس از سال‌ها و آن هم در صورت تظاهرات شدید اندام‌ها تشخیص داده می‌شود؛ بنابراین با توجه به اینکه وضعیت دقیقی از شیوع این بیماری در دست نیست، اطلاعات و آمار این بیماری با شیوع واقعی آن تفاوت خیلی زیاد داشته و فقط مواردی که به علت عوارض شدید به بخش جراحی بیمارستان‌ها مراجعه کرده‌اند تشخیص داده و گزارش شده است که به هیچ وجه گویای موارد واقعی نیست. لذا لازم است که در این زمینه ارتباط بیشتری بین بخش‌های جراحی بیمارستان‌ها و مراکز بهداشت برقرار گردد.

روند موارد گزارش شده از بخش‌های جراحی بیمارستان‌ها در کشور (گراف پیوست) نشان می‌دهد که در سال 1370 میزان بروز بیماری 88 در صد هزار نفر جمعیت بوده و در سال‌های بعد، سیر نزولی و با کاهش همراه بوده که بدون شک اقداماتی که سازمان دامپزشکی کشور در جهت کنترل این بیماری در سگ‌ها انجام داده و همچنین اقدامات دیگر توسط سیستم بهداشتی درمانی در این کاهش مؤثر بوده است. بیماری تا سال 1388 از یک روند کاهشی برخوردار بوده که پس از آن موارد افزایش تدریجی داشته و در سال 1399 که همزمان با شروع پاندمی کووید-19 بوده تعداد موارد به شدت کاهش یافته و به 343 مورد رسیده است که علت این کاهش تا حدودی به دلیل رعایت حفاظت فردی و کاهش مواجه با عامل بیماری بوده است. در حال حاضر بیماری روند افزایشی دارد، به طوری که در سال 1401 تعداد موارد گزارش شده کیست هیداتید به 636 مورد رسیده است.

اقدامات انجام شده برای کنترل بیماری

بر اساس اعلام وزارت بهداشت، اقدامات انجام شده در این بیماری شامل موارد زیر بوده است:

• شناسایی سگ‌های صاحب‌دار و گله و تجویز داروی ضدانگل هر 6 هفته یک‌بار توسط سازمان دامپزشکی
• مبارزه با سگ‌های ولگرد توسط ارگان‌های ذیربط (شهرداری‌ها، نیروی انتظامی و...)
• تأسیس و راه‌اندازی کشتارگاه‌های صنعتی و رعایت ضوابط بهداشتی در کشتار دام
• جلوگیری از کشتارهای قاچاق و غیرمجاز توسط سازمان دامپزشکی و شهرداری‌ها
• ضبط بهداشتی اندام‌های آلوده به کیست هیداتید
• ایجاد مراکز فروش موقت و کشتارگاه‌های موقت در ایام خاص مثل عید سعید قربان و ایام محرم جهت ذبح دام تحت کنترل دامپزشکان و مسئولین فنی و ایجاد دستورالعمل خاص در این مورد توسط سازمان دامپزشکی کشور، شهرداری‌ها و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
• تقویت سیستم گزارش‌دهی و ارتباط بیشتر بین بخش بهداشت و بیمارستان‌ها جهت گزارش موارد انسانی
• آموزش مردم و گروه‌های خاص از قبیل کارکنان کشتارگاه‌ها، قصابان، دامداران و ...
• هماهنگی بخشی با بخش‌های مرتبط و جلب مشارکت مسئولین و مردم

جدیدترین خبرهای حوزه دامپزشکی و صنایع دام و طیور را در کانال تلگرامی فاخته دنبال کنید. (کلیک کنید)

چالش‌های کنترل بیماری چیست؟

برخی چالش‌های موجود در زمینه کنترل بیماری شامل تدوین دستوالعمل جدید و به‌روز جهت کنترل، درمان و پیشگیری بیماری کیست هیداتید، موانع و مشکالت تشخیص، درمان، تأمین دارو، تولید واکسن در دام و پیشگیری و درمان بیماری در سگ‌ها، مشکلات موجود با کشتارگاه‌های سنتی و عدم معدوم‌سازی امعا و احشای آلوده، مدیریت کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد و نبودن واکسن مناسب جهت واکسینه کردن دام‌هاست.