یادداشت؛ دکتر جواد شایان خواه:

چالش‌ها و افق‌های سازمان نظام دامپزشکی؛ نقدی بر رویکردها و راهبردهای نوین

سازمان نظام دامپزشکی کشور، به‌عنوان نهادی تخصصی در حوزه سلامت دام، تأمین امنیت غذایی و کنترل بیماری‌های مشترک انسان و دام، در سال‌های اخیر با مسئولیت‌هایی پیچیده و روزافزون روبرو شده است.
کد خبر  13870
titr

فاخته- در روزهای اخیر، سلسله نشست‌های سازمان نظام دامپزشکی کشور با حضور فعال دکتر عباسعلی مطلبی، رئیس سازمان نظام دامپزشکی کشور و جمعی از صاحب‌نظران این حوزه برگزار شد. این جلسات به بررسی ابعاد مختلف پیشرفت‌ها و چالش‌های پیش‌روی این حرفه حیاتی پرداختند. محور اصلی این گفتگوها، واگذاری مسئولیت‌های آموزشی و اجرایی به بخش خصوصی و شوراهای استانی با هدف ارتقای بهره‌وری و توانمندسازی نیروی متخصص دامپزشکی بود.

این رویکرد نوین که از سوی رئیس سازمان به‌عنوان تصمیمی میمون و مبارک  توصیف شده، نوید تحولی بنیادین در ساختار سنتی این نهاد دارد. اما در کنار ظرفیت‌های مثبت، چالش‌ها و موانع مهمی نیز وجود دارد که نیازمند توجه و راهکارهای مؤثر است.

سازمان نظام دامپزشکی کشور، به‌عنوان نهادی تخصصی در حوزه سلامت دام، تأمین امنیت غذایی و کنترل بیماری‌های مشترک انسان و دام، در سال‌های اخیر با مسئولیت‌هایی پیچیده و روزافزون روبرو شده است.

واگذاری آموزش به بخش خصوصی: فرصت‌ها و نگرانی‌ها

یکی از نکات برجسته در سخنان رئیس سازمان، واگذاری امر آموزش به بخش خصوصی بود. دکتر مطلبی این اقدام را تجربه‌ای موفقیت‌آمیز ارزیابی کرده و بر نقش قانونی و مؤثر شرکت‌های آموزشی در پیشبرد آموزش تأکید دارد. از دیدگاه ایشان، این مسیر می‌تواند با کاهش بار اجرایی از دوش سازمان و فراهم‌کردن زمینه نوآوری در محتوای آموزشی، سطح علمی و مهارتی دامپزشکان و نیروهای مرتبط را ارتقا دهد.
این طرح، به‌ویژه با هدف ایجاد حداقل یک شرکت آموزشی توانمند در هر استان، می‌تواند منجر به توزیع عادلانه فرصت‌های آموزشی در سراسر کشور شود.
با این حال، واگذاری آموزش با نگرانی‌های قابل توجهی نیز همراه است. دکتر مطلبی به‌صراحت اذعان کرده است که در حوزه آموزش بهره‌برداران و تربیت کارگران فنی، اقدامات مؤثری صورت نگرفته است. این اعتراف پرسش‌هایی جدی درباره ظرفیت واقعی بخش خصوصی برای پوشش آموزش‌های موردنیاز و تضمین کیفیت دوره‌ها ایجاد می‌کند.

مزایا:

1. تمرکز شرکت‌های خصوصی بر آموزش‌های تخصصی و به‌روزرسانی .
2. ایجاد رقابت سالم برای ارتقاء کیفیت.
3. کاهش بروکراسی و افزایش سرعت اجرای دوره‌ها.

معایب و موانع:

1. نبود نظارت کافی بر کیفیت آموزش.
2. پراکندگی و فقدان یکپارچگی در محتوای آموزشی.
3. محرومیت برخی بهره‌برداران به دلیل هزینه یا موقعیت جغرافیایی.

راهکارها:

۱.تدوین استانداردهای ملی با نظارت سازمان نظام دامپزشکی.
۲.حمایت مالی از بهره‌برداران برای دسترسی به آموزش.
۳.ارزیابی مستمر عملکرد شرکت‌های آموزشی.

ضعف آموزش عالی و ضرورت بازآموزی

رئیس سازمان نظام دامپزشکی با صراحت به ضعف نظام آموزش عالی در تربیت نیروی متخصص دامپزشکی اشاره کرده است. به باور او، دانشگاه‌ها نتوانسته‌اند پاسخگوی نیازهای عملی بازار کار باشند.

نقاط ضعف:

1. عدم تطابق محتوای درسی با نیازهای صنعت.
2. تأکید افراطی بر نظریه و کمبود آموزش عملی.
3. نبود آموزش‌های هدفمند برای کارگران و کلینیسین‌های فنی.

پیشنهادات:

۱.بازنگری در سرفصل‌ها با همکاری سازمان نظام دامپزشکی.
۲.طراحی دوره‌های بازآموزی تخصصی برای فارغ‌التحصیلان.
۳.حمایت از آموزش‌های مهارتی برای رده‌های فنی.

شوراهای استانی؛ اختیارات گسترده، منابع محدود؛ شوراهای استانی؛ قلب هایی که بی‌خون می تپند!

یکی دیگر از تأکیدات رئیس سازمان، برابری اختیارات شوراهای استانی با شورای مرکزی بود. مشارکت اساتید و نیروهای باتجربه استانی در تصمیم‌سازی‌ها، می‌تواند برنامه‌ریزی را متناسب با نیازهای منطقه‌ای کند.
اما مشکل بزرگ، نبود بودجه و نیروی انسانی کافی برای شوراهای استانی است. به گفته دکتر مطلبی، پس از واگذاری وظایف به سازمان نظام، بودجه‌ای برای اجرای آن اختصاص نیافته و نیروی انسانی نیز تأمین نشده است.

مزایا:

۱.بهره‌مندی از ظرفیت علمی استانی.
۲.انعطاف در تصمیم‌گیری‌های منطقه‌ای.
۳.تقویت ارتباط مرکز با استان‌ها.

چالش‌ها:

۱.نقش صرفاً نظارتی برخی شوراها.
۲.عدم توازن در تقسیم وظایف.
۳.کمبود منابع مالی و انسانی.

راهکارها:

۱.افزایش اختیارات اجرایی شوراهای استانی.
۲.آموزش و تقسیم مسئولیت‌ها به‌صورت هدفمند.
۳.تخصیص بودجه مستقل و پشتیبانی دولت.

مشکلات مالی و کمبود منابع انسانی؛ موانع اصلی توسعه

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، فقدان منابع مالی و انسانی متناسب با وظایف محوله است. دکتر مطلبی از ناعدالتی در تخصیص بودجه و عدم تأمین زیرساخت‌ها انتقاد کرده است.

پیامدها:

۱.افت کیفیت خدمات دامپزشکی.
۲.کاهش انگیزه و توان کارکنان.
۳.رکود در اجرای برنامه‌های توسعه‌ای.

راهکارها:

۱.رایزنی با نهادهای بالادستی برای بودجه‌ریزی عادلانه.
۲.تنوع‌بخشی به منابع درآمدی (خدمات، آموزش، مشارکت خصوصی).
۳.جذب نیروی متخصص با مشوق‌های هدفمند.

امنیت غذایی و نقش مغفول سازمان نظام دامپزشکی

دکتر مطلبی به‌درستی بر نقش کلیدی سازمان نظام دامپزشکی در تضمین امنیت غذایی کشور تأکید دارد. این سازمان، با ۵۰ هزار عضو، نیازمند دیده شدن و حمایت عملی از سوی دولت است.
بی‌توجهی به ظرفیت‌های این نهاد طی ۲۸ سال اخیر، عدم جذب نیروی کافی و ضعف زیرساختی، مانع تحقق پتانسیل واقعی آن به‌عنوان اتاق فکر دامپزشکی کشور شده است.

توصیه‌ها:

۱.ارتقای جایگاه سازمان در نظام تصمیم‌گیری بخش کشاورزی.
۲.استفاده از تجربیات اساتید و پیشکسوتان.
۳.تقویت همکاری میان بخش دولتی و خصوصی.

پیشنهادات راهبردی برای عبور از بحران‌ها

1. تخصیص بودجه مستقل و کافی متناسب با وظایف جدید سازمان.
2. بازنگری در نظام آموزش عالی دامپزشکی با هماهنگی وزارت علوم.
3. تدوین استانداردهای ملی برای شرکت‌های آموزشی خصوصی و نظارت مستمر بر آن‌ها.
4. تقویت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات برای آموزش و ارتباطات سازمانی.
5. ایجاد کارگروه‌های تخصصی با حضور نمایندگان ذینفعان برای حل مسائل راهبردی.
6. ترویج نقش دامپزشکی در امنیت غذایی از طریق کمپین‌های اطلاع‌رسانی.
در پایان،با توجه به مطالب مطرح‌شده، می‌توان گفت که سازمان نظام دامپزشکی با وجود ظرفیت بالا و مسئولیت‌های کلیدی، با موانع متعددی در حوزه آموزش، منابع، اختیارات شوراها و زیرساخت‌های اجرایی روبه‌رو است.

راهکارهای کلان پیشنهادی:

۱.یکپارچه‌سازی نهادی: ادغام نهادهای موازی در یک سازمان مستقل دامپزشکی و دامپروری تحت مدیریت شورایی غیرسیاسی

2. نظارت هوشمند بر آموزش خصوصی:  
   - تدوین استانداردهای اجباری توسط سازمان نظام.  
   - ایجاد سامانه‌ی یکپارچه نظارتی مشابه سامانه‌ی کنونی سازمان (ساندا) برای رصد کیفیت دوره‌ها .  

3. تأمین مالی شوراهای استانی:  
   - تخصیص درصدی از درآمدهای محلی (مانند عوارض کشتارگاه‌ها).  
   - استفاده از ظرفیت‌های فناوری اطلاعات  برای کاهش هزینه‌های اجرایی.  

4. بازتعریف آموزش عالی:  
   - الزام دانشگاه‌ها به آموزش‌های عملی در کشتارگاه‌ها، دامداری‌ها و کلینیک‌ها (مطالعهٔ موردی: تجربیات دکتر شایان‌خواه به‌عنوان مسئول فنی کشتارگاه‌ها و فارم دامداری‌ ها و ).  
   - گنجاندن دروس سلامت واحد  و مدیریت بحران در سرفصل‌ها .  

5. تبدیل سازمان نظام دامپزشکی کشور 
 به اتاق فکر ملی در حوزه امنیت و سلامت غذایی : استفاده از ظرفیت ۵۰‌هزار نفری اعضا برای ارائهٔ مشاوره‌های تخصصی در امنیت غذایی و پیشگیری از همه‌گیری‌ها به نهادهای حاکمیتی.

۶.هم‌افزایی میان سازمان، شرکت‌های آموزشی و آموزش عالی.

۷.یکپارچه‌سازی استانداردهای آموزشی و صلاحیت‌سنجی.

۸.تأمین منابع مالی و انسانی متناسب با وظایف.

۹.تجهیز شوراهای استانی به اختیارات اجرایی واقعی.

۱۰.برگزاری همایش‌های علمی برای ارتقای دانش حرفه‌ای.

در مجموع، بیانات رئیس سازمان نظام دامپزشکی نقشه راهی برای تحول در این سازمان ترسیم می‌کند. اقداماتی چون واگذاری آموزش به بخش خصوصی و تقویت شوراهای استانی، اگر با رفع موانع مالی و اجرایی همراه شوند، می‌توانند موتور محرک تحولات مثبت در حرفه دامپزشکی باشند. دولت و نهادهای مسئول باید با درک اهمیت استراتژیک دامپزشکی در سلامت و امنیت غذایی، حمایت‌های عملی و فوری از این سازمان به‌عمل آورند تا «طوفان فکری» مدنظر دکتر مطلبی، به طوفانی از تحولات مثبت در نظام دامپزشکی کشور تبدیل شود.

دکتر جواد شایان خواه

خبرهای مرتبط
برچسب ها
آنچه شما گفته اید
  • دامپزشک
    می گوید:
    یادداشت جامع و کاملی بود ای کاش مسئولین نظام به این توصیه ها عمل کنند.
  • عضو
    می گوید:
    بسیار عالی بود. با رویکرد فعلی دکتر مطلبی در پاسخگویی به اعضا می توان امید داشت که این راهکارها عملیاتی شود
  • drvet
    می گوید:
    لطفا آموزش ها رو ساماندهی کنید تا هر رسته ای آموزش های لازم خودش رو ببینه. الان آموزش تجاری شده در نظام دامپزشکی
  • حامد
    می گوید:
    دمت گرم دکتر شایان خواه. لذت بردم از این مقاله
  • قاسم زاده
    می گوید:
    سلام بر اقای دکتر جوان مدتی هست که مقالات روزانه شما در سایت فاخته را مطالعه می کنم. مقالات و مطالب حضرتعالی بیشتر حکایت از تکیه حضرتعالی بر اخذ مشورت پیشکسوتان دارد تا نگاهی آزاد و بی طرف که در ذیل به آن می پردازم: در خصوص دوره های اموزشی نظام: این دوره ها از سالها قبل به شرکتهای خصوصی واگذار شده است و همواره این نگاه وجود داشته که نظام دنبال اخذ درامد بوده و هزینه های اخذ شده از این شرکتها بسیار زیاد است. لذا مشاهده میشود راهکار های حضرتعالی بدون بررسی میدانی و دیدگاه همکاران نگارش شده چیزی که در دوره اخیر شورای مرکزی انتظار میرفت کاهش هزینه دوره ها و کارامدی آن بوده و رویه ای که در دوره قبل شورا با اسیب شناسی مورد اصلاح قرار گرفت واگذاری اموزش به شوراهای استانی (در جهت افزایش اختیارات و درامدهای استانی) بوده لذا راهکارهای حضرتعالی بازگشت به عقب خواهد بود. در خصوص اموزش عالی دغدغه همیشگی بوده و به درستی بیان شده و در هر جا همه همکاران به ان می پردازند. در خصوص اختیارات شوراهای استانی، منظور از اختیار چیست؟ اختیار جذب نیرو در حالی که استان بودجه کافی اداره خود را ندارد. در حالیکه بسیاری از استانها در دوره های قبل بیش از نیاز و به استخدام نیروهای توصیه شده پرداخته اند چگونه اختییار داشته باشند. اول اختیار باید تعریف شود و اینکه چه اختیاری لازم دارند؟ اختیار اینکه هر پروانه ای در هرجا و برای هرکس صادر کنند؟ قوانین کشوری را زیر پا بگذارند؟ تعرفه حق عضویت را به بهانه داشتن کلیه اختیارات شورای مرکزی در استانشان کاهش یا افزایش دهند؟؟!!! در خصوص نقش نظام دامپزشکی در امنیت غذایی با بخشی از آن موافقم اما بکارگیری پیشکسوتان در مقام اجرایی راه حل مشکلات نیست. این بزرگواران میتوانند مشاور باشند چراکه اگر امور اجرایی بیش از 35 سال (با سن 60-70 سال) را کفایت بود حتما بخش دولتی نهایت بهره را می برد و این عزیزان را بازنشسته نمی کرد. اما استفاده از تجربیات انها راهگشاست اما در مقام اجرا ادبیات روز و نیروهای کارامد (نمی گویم جوان) را می طلبد. عدم اشنایی حضرتعالی و استفاده از الفاظ پوپولیستی سبب انتظار عوامانه خواهد شد. تخصیص بودجه کشتارگاه به نظام دامپزشکی چگونه به ذهنتان خطور کرد؟ چرا باید یک واحد تولیدی به نظام صنفی که اعضای ثروتمندش حاضر به پرداخت حق عضویت 800 هزارتومانی نیستند کمک کند؟ طبق چه قانونی؟ برای چی؟ چون سازمان ما نمی تواند درامد داشته باشد؟! مثال مشابه انست که اتحادیه صنف خیاطان (با اعضای خیاط) از کارخانجات تولید پارچه طلب مالی کند که بخشی از مالیات خود را به خیاطان و اعضا بدهند. دکتر جوان و عزیز پیش از هر نظری مطالعه قوانین و بررسی میدانی شرط مقاله نویسی است.
  • دکتر جواد شایان‌خواه
    می گوید:
    آقای قاسم‌زاده عزیز برادر گرامی از دقت‌نظر و مشارکت سازنده شما در بحث پیرامون مقاله تحلیلی‌ام در فاخته نیوز سپاسگزارم. هدف از این مقاله، تحلیل بیانات رئیس محترم سازمان نظام دامپزشکی و گشودن باب گفتگو برای بهبود بوده است؛ نظرات شما به این گفتگو عمق می‌بخشد.بهره‌گیری از تجربه: سرمایه‌ای برای آینده تأکید بر پیشکسوتان، نه تکیه صرف، که هم‌افزایی استراتژیک بین دانش نسل‌هاست. تجربه آن‌ها چراغ راهی برای جلوگیری از تکرار اشتباهات و یافتن مسیرهای پایدار است؛ این نگاهی بی‌طرفانه و آینده‌نگر است.آموزش: ارتقاء کیفیت، نه بازگشت به عقب واگذاری آموزش به بخش خصوصی و شوراهای استانی فرآیندی موجود است. هدف من از طرح مجدد این بحث، ارتقاء کیفیت و کارآمدی این واگذاری‌هاست. پیشنهاداتی چون "تدوین استانداردهای ملی" و "نظارت مستمر"، برای تضمین اثربخشی آموزش و جلوگیری از صرفاً درآمدزا بودن آن است. این رویکرد، مسیر را برای توانمندسازی واقعی متخصصان هموار می‌کند.اختیارات استانی: تعریف برای چابکی و کارآمدی دغدغه شما درباره ابهام "اختیارات" شوراهای استانی بجاست. منظور از "اختیارات برابر"، هرگز زیر پا گذاشتن قانون نیست. هدف، تفویض اختیارات اجرایی شفاف و تعریف‌شده در چارچوب قوانین بالادستی است. این امر به شوراها امکان می‌دهد تا چابک‌تر و متناسب با نیازهای بومی هر منطقه عمل کنند.تأمین مالی: سرمایه‌گذاری در امنیت غذایی پیشنهاد تأمین مالی از محل درآمدهای محلی (مثل عوارض کشتارگاه‌ها)، تفاوت ماهوی با کمک به یک صنف دارد. سازمان نظام دامپزشکی، مسئولیت مستقیم در "سلامت عمومی" و "امنیت غذایی" کشور دارد. تخصیص بخشی از این درآمدها، سرمایه‌گذاری دولت در حفظ و ارتقاء بهداشت و امنیت غذایی است که نفع عمومی آن بسیار فراتر از یک حمایت صنفی خواهد بود.در پایان، از اینکه با طرح این نقدها، به تعمیق بحث و روشن شدن ابعاد مختلف این مسائل کمک کردید، مجدداً سپاسگزارم. هدف این گفتگو، حرکت رو به جلو و دستیابی به سازمانی کارآمدتر و مؤثرتر در خدمت جامعه است.و من الله توفیق خدوم و ارادتمند شما جواد شایان خواه
نظرات
ورودی نامعتبر
ورودی نامعتبر
ورودی نامعتبر
ورودی نامعتبر

این پایگاه خبری بر اساس مجوز معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول فعالیت است. این پایگاه خبری تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران بوده و هر گونه برداشت از مطالب آن تنها با ذکر منبع مجاز می باشد.

تمامی حقوق برای پایگاه خبری تحلیلی فاخته محفوظ است.