ضروری است که دامپزشکان از حمایت‌های لازم، قوانین کارآمد و امنیت شغلی برخوردار باشند

طی روزهابی گذشته گفتگویی با دکتر عباسعلی مطلبی، رئیس سازمان نظام دامپزشکی (اینجا) انجام دادیم و متعاقب آن، دکتر رضا افشاریان، دبیر فنی «فاخته» و نویسنده یادداشت های جذاب این رسانه، طی یادداشتی به این گفتگو واکنش نشان داد. او نوشت:

جناب آقای دکتر عباسعلی مطلبی، رئیس محترم سازمان نظام دامپزشکی کشور  

با سلام و احترام  

پیش از هر چیز، از شما بابت مصاحبه ارزشمندتان با فاخته و تلاش‌های بی‌وقفه در ارتقای جایگاه دامپزشکی در کشور صمیمانه قدردانی می‌کنم. بی‌تردید، دیدگاه‌های روشنگرانه و برنامه‌های توسعه‌ای شما، نویدبخش آینده‌ای روشن‌تر برای این حوزه خواهد بود.  

دامپزشکی، تنها یک حرفه نیست؛ بلکه رسالتی است که از دل طبیعت برآمده و به دست انسان، شکل گرفته است. رسالتی که نه‌ تنها در خیابان‌های شلوغ تهران، بلکه در خیابان‌های پرهیاهوی مشهد، در حاشیه حرم مطهرویا در ساحل‌های گرم جنوب، در دشت‌های وسیع خوزستان، در کوه‌های سرسبز شمال و در دامنه‌های برفی کردستان معنا پیدا می‌کند.  

دامپزشک، نه در اتاقی محدود، که در قلب روستاها، در کنار عشایر، در آغل‌های پر از امید و در دامداری‌های دورافتاده، جان و سلامت را پاسداری می‌کند. دامپزشکی، تنها رسیدگی به حیوانات خانگی لوکس در کلان‌شهرها نیست؛ بلکه در کنار گله‌دارانی که صبح‌ها، صدای زنگوله دام‌هایشان زندگی را جریان می‌دهد نیز معنا دارد.  
در روستایی دورافتاده، وقتی دامپزشکی در سرمای زمستان به دام‌های مریض رسیدگی می‌کند، در آن لحظه نه‌ فقط از حیوانی محافظت می‌شود، بلکه کل معیشت یک خانواده، بقای یک صنعت، و سلامت غذایی مردم تأمین می‌گردد. این حرفه، تنها محدود به درمان نیست، بلکه حلقه‌ای حیاتی در زنجیره اقتصادی، بهداشتی، و اجتماعی کشور محسوب می‌شود.  
دامپزشکی، تنها محدود به درمان بیماری‌های دام یا مراقبت از حیوانات خانگی نیست؛ بلکه یکی از ارکان مهم تأمین سلامت جامعه محسوب می‌شود. از لحظه‌ای که دام در یک دامداری متولد می‌شود تا زمانی که فرآورده‌های آن وارد چرخه مصرف می‌گردد، مجموعه‌ای از نظارت‌های بهداشتی باید با دقت و حساسیت اجرا شود تا سلامت غذایی جامعه تضمین گردد.  

کشتارگاه‌ها، به عنوان نخستین حلقه زنجیره تأمین گوشت، باید تحت نظارت دقیق دامپزشکان قرار گیرند. این مراکز نه‌ تنها مسئول تولید فرآورده‌های خام دامی، بلکه ضامن جلوگیری از انتشار بیماری‌های مشترک میان انسان و دام هستند. نظارت بر نحوه ذبح، کنترل سلامت دام قبل و بعد از کشتار، و اطمینان از رعایت استانداردهای بهداشتی، ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیری هستند که تنها با حضور فعال و توانمند دامپزشکان امکان‌پذیر است.  

پس از خروج فرآورده‌های خام از کشتارگاه، کارخانه‌های فرآوری وبسته بندی فراورده های خام دامی، همچنین تولید خوراک دام نیز نقش کلیدی در حفظ سلامت زنجیره غذایی دارند. نظارت بر کیفیت مواد اولیه، کنترل ترکیبات خوراک، و جلوگیری از ورود سموم و آلاینده‌ها به این چرخه، وظیفه‌ای سنگین است که به‌طور مستقیم بر سلامت دام‌ها و در نهایت بر سلامت انسان تأثیر می‌گذارد. اگر این حلقه نظارتی ضعیف باشد، تبعات آن نه‌ تنها صنعت دامپروری، بلکه کل جامعه را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.  

اما نظارت دامپزشکان به همین‌جا ختم نمی‌شود. مراکز جمع‌آوری شیر، به عنوان یکی از مهم‌ترین نقاط نظارتی، نقش بسزایی در تضمین کیفیت شیر و جلوگیری از ورود آلاینده‌های خطرناک به چرخه مصرف دارند. بررسی سلامت دام‌های شیری، کنترل باقیمانده‌های دارویی و آنتی‌بیوتیک‌ها در شیر، و جلوگیری از تقلب‌های رایج، از وظایف حیاتی دامپزشکان در این حوزه است. در کشورهای توسعه‌یافته، نظارت بر باقیمانده‌های آنتی‌بیوتیک‌ها در محصولات دامی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است، چراکه این مواد می‌توانند مقاوم‌سازی باکتری‌ها و آسیب‌های جدی به سلامت انسان را به دنبال داشته باشند. این وظیفه حساس، باید با دقت و تکنیک‌های روزآمد در کشور ما نیز مورد توجه قرار گیرد.  

همچنین آموزش دامپزشکان و کاهش هزینه کلاس‌های تخصصی، باید از اولویت‌های نظام دامپزشکی باشد تا فارغ‌التحصیلان تازه‌وارد بتوانند با کمترین مانع، به دانش فنی دست پیدا کنند و وارد بازار کار شوند. متأسفانه، انحصارطلبی برخی دامپزشکان قدیمی، یکی از موانع بزرگ اشتغال فارغ‌التحصیلان این حوزه است. در حالی که دامپزشکی به نیروی جوان، خلاق و نوآور نیاز دارد، هنوز برخی روندهای سنتی و انحصاری مانع رشد و ورود متخصصان جدید می‌شود.  

در این مدت کوتاه که ریاست نظام دامپزشکی کشور را برعهده گرفته‌اید، بی‌شک تلاش‌های شما در شناسایی و بیان مشکلات بخش خصوصی، قابل تحسین است. اما اصلاح ساختار این حوزه نیازمند تصمیم‌گیری‌های اساسی، اجرای سیاست‌های پایدار، و ایجاد یک نظام حمایتی منسجم برای دامپزشکان فعال در سراسر کشور است.

ضروری است که دامپزشکان در سراسر کشور از حمایت‌های لازم، قوانین کارآمد، و امنیت شغلی برخوردار باشند تا بتوانند بدون دغدغه‌های مالی و اجرایی، رسالت واقعی خود را به‌جا آورند. همان‌طور که یک چراغ راه، شب را روشن می‌کند، قوانینی شفاف و حمایتی نیز می‌توانند مسیر دامپزشکی را از پیچ‌وخم‌های ناپایدار برهانند.  

اگر بپذیریم که سلامت جامعه در گرو سلامت دام است، پس حمایت از دامپزشکان، نه یک درخواست شخصی، بلکه ضرورتی ملی و اجتماعی محسوب می‌شود. امید دارم که با تدابیر شما، دامپزشکی ایران همچون گذشته، درخشان‌تر و پویاتر از همیشه، مسیر توسعه و تعالی خود را ادامه دهد. 
 

دکتر رضا افشاریان  
دامپزشک و دبیرفنی «فاخته»