هر اپیدمی می‌تواند تا ۴۰ همت خسارت وارد کند، اما با مراقبت شبانه‌روزی و واکسیناسیون هدفمند، از وقوع بحران جلوگیری کرده‌ایم

به گزارش خبرنگار فاخته‌نیوز، در نشست خبری ۷ آبان، علیرضا رفیعی‌پور رئیس سازمان دامپزشکی کشور با هشدار درباره انتشار اخبار نادرست پیرامون تب برفکی، تأکید کرد: تنها مرجع رسمی اطلاع‌رسانی در حوزه بیماری‌های دامی، سازمان دامپزشکی است. 
وی خواستار مراجعه رسانه‌ها به منابع معتبر برای دریافت آمار دقیق شد و گفت: اطلاع‌رسانی سریع و بدون خطا، نقش کلیدی در کنترل بیماری‌ها و حمایت از تولیدکنندگان دارد.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور با اشاره به خسارات سنگین همه‌گیری‌های دامی، تنها راه کنترل تب برفکی را واکسیناسیون به‌موقع و گسترده دانست و گفت: هر اپیدمی می‌تواند تا ۴۰ همت خسارت وارد کند، اما با مراقبت شبانه‌روزی و واکسیناسیون هدفمند، از وقوع بحران جلوگیری کرده‌ایم.

رفیعی‌پور با تشریح نظام رصد و پایش بیماری‌ها، از واکسیناسیون بیش از ۳۶ میلیون رأس دام در شش ماه گذشته خبر داد و افزود: دامپزشکی با حضور ۳۶۵ روزه در مراکز تولید، کوچک‌ترین علائم بیماری را شناسایی و کنترل می‌کند. حتی سویه‌های بومی اگر واکسینه نشوند، می‌توانند منجر به تلفات شوند.
وی با اشاره به تغییر رفتار ویروس‌ها در سال‌های اخیر، از جمله تب برفکی و آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان، تأکید کرد: ویروس‌ها برای بقا دچار جهش ژنتیکی می‌شوند و حتی سویه‌های بومی نیز در صورت عدم واکسیناسیون به‌موقع می‌توانند خسارات سنگین وارد کنند.
رئیس سازمان دامپزشکی گفت: در سه سال گذشته، شدت، سرعت و مرگ‌زایی برخی ویروس‌ها تغییر کرده و حتی اروپا پس از ۴۲ سال دوباره درگیر تب برفکی شد. این نشان‌دهنده ظهور ویروس‌های نوپدید و بازپدید است که ۷۵ درصد تهدیدات فعلی را تشکیل می‌دهند.
رئیس سازمان دامپزشکی با اشاره به شناسایی سویه جدید SA 2018 در سال گذشته، افزود: خوشبختانه این سویه با واکسن‌های داخلی همخوانی داشت و نیاز به واردات واکسن جدید نبود. مراقبت فعال و غیر فعال دامپزشکی، از جمله نمونه‌برداری‌های تصادفی و واکنش سریع به علائم اولیه، نقش کلیدی در کنترل بیماری‌ها دارد.
رفیعی پور  تأکید کرد: اقدامات شبانه‌روزی دامپزشکی، از جمله واکسیناسیون بیش از ۳۶ میلیون رأس دام، مانع از اپیدمی‌های گسترده شده و باید در مواجهه با ویروس‌های نوپدید، مراقبت‌ها با دقت بیشتری ادامه یابد.

وی از شناسایی و مهار سویه جدید تب برفکی خبر داد که ابتدا در کشورهای همسایه مانند عراق، ترکیه، بحرین، کویت و عمان گزارش شده بود و گفت: این سویه در تیرماه توسط آزمایشگاه مرکزی کشور شناسایی شد و برای نخستین‌بار در تاریخ دامپزشکی ایران، پیش از بروز اپیدمی، ۵۰۰ هزار دوز واکسن ذخیره استراتژیک وارد کشور شد.

رفیعی‌پور با اشاره به مراحل ثبت و تأیید واکسن جدید، توضیح داد که این فرآیند شامل آزمایش‌های آزمایشگاهی و میدانی در بازه‌های ۳۰، ۶۰ و ۹۰ روزه است تا اثربخشی واکسن بر ویروس تأیید شود. 
وی افزود: واکسن وارداتی با سویه جدید همخوانی داشت و توانست از شیوع گسترده بیماری جلوگیری کند، در حالی که واکسن‌های قبلی اثربخشی لازم را نداشتند و منجر به تلفات در برخی دام‌ها شد.

رئیس سازمان دامپزشکی تاکید کرد: در تهران و قم، پس از گزارش موارد ابتلا، واکسیناسیون فوری با استفاده از همان ذخایر آغاز شد. از ۱۴۰۰ واحد دامداری تهران، تنها ۹۰ واحد درگیر شدند و بقیه ایمن ماندند و  هیچ مورد جدیدی در تهران گزارش نشده و کنترل بیماری در استان‌های واکسینه‌شده ادامه دارد.

وی افزود: برای تقویت پوشش واکسیناسیون، سازمان دامپزشکی دو میلیون دوز واکسن وارداتی دیگر را توزیع کرد و سپس یک میلیون و ۳۰۰ هزار دوز دیگر نیز وارد شد. استان‌های دارای جمعیت بالای دام سنگین مانند اصفهان و فارس در اولویت دریافت واکسن قرار گرفتند. واکسن‌ها از طریق فراخوان بین‌المللی تأمین شدند و ترکیه نخستین کشوری بود که واکسن با سویه منطبق را ارائه داد.

رفیعی‌پور تأکید کرد: تنها راه مؤثر برای کنترل بیماری، واکسیناسیون به‌موقع و گسترده بوده، اما اقدامات مکمل مانند قرنطینه و رعایت اصول امنیت زیستی در دامداری‌ها نیز ضروری است.
 وی از دامداران خواست با جدیت در اجرای این تدابیر مشارکت کنند تا از سلامت دام‌ها و امنیت غذایی کشور محافظت شود.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور، از آغاز فرآیند تولید واکسن‌های داخلی دامپزشکی خبر داد و تأکید کرد: تمامی واکسن‌ها—چه داخلی و چه وارداتی—پیش از مصرف، باید مراحل دقیق آزمایشگاهی و میدانی را طی کنند.

وی با اشاره به نقش مرکز ملی تشخیص در تهران، توضیح داد: هر واکسنی ابتدا در آزمایشگاه و سپس در مزارع دامی مورد آزمایش قرار می‌گیرد تا اثربخشی آن در بازه‌های زمانی ۳۰، ۴۵، ۶۰ و ۹۰ روزه مشخص شود.

رفیعی‌پور افزود: واکسن وارداتی نیز همین مسیر را طی کرده و در استان‌های تهران، قم، اردبیل، البرز، سمنان و مرکزی مورد استفاده قرار گرفته است. وی گفت: پس از تزریق واکسن، هیچ گزارشی از بیماری در این استان‌ها نداشته‌ایم که نشان‌دهنده موفقیت‌آمیز بودن اثربخشی واکسن در برابر انتشار ویروس است. قم بیشترین زمان را از زمان تزریق گذرانده و تاکنون هیچ کانون جدیدی گزارش نشده است.

لزوم برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی «بیو بانک» ملی و بین‌المللی

رئیس سازمان دامپزشکی همچنین بر لزوم برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی «بیو بانک» ملی و بین‌المللی به عنوان  بانکی تخصصی برای نگهداری سوش‌های بیماری‌زا و نمونه‌های مرزی کشورهای همسایه گفت: داشتن سوش‌های منطقه‌ای و مرزی به ما این امکان را می‌دهد که در صورت بازپدید شدن ویروس‌ها، واکسن مناسب را سریع‌تر تولید کنیم.

در کنار این اقدام، سازمان دامپزشکی در حال تکمیل آزمایشگاه سطح ایمنی بالا (BSL-3) در گل‌مکان مشهد است و همچنین یک آزمایشگاه سیار BSL-3 نیز در مرکز تشخیص فعال شده است. رفیعی‌پور این سه ضلع—آزمایشگاه ثابت، آزمایشگاه سیار و بی‌بانک—را زیرساختی حیاتی برای مقابله با بیماری‌های دامی و مشترک انسان و دام دانست و افزود: منطقه ما در کنار آفریقا، یکی از پرریسک‌ترین مناطق جهان در حوزه عوامل بیماری‌زا است.

وی با اشاره به تجربه اخیر سازمان دامپزشکی در مقابله با سویه جدید ویروسی، گفت: از تیرماه تاکنون حدود ۱۷۰۲ رأس دام در کشور تلف شدند. اگر واکسن ذخیره نداشتیم، این عدد می‌توانست به ۲۰ هزار یا حتی ۲۰۰ هزار برسد. این نخستین بار بود که واکنش سریع با تکیه بر واکسن ذخیره انجام شد و به لطف خدا و همکاری دامداران، از فاجعه جلوگیری شد.

رفیعی‌پور با یادآوری تجربه تاریخی انگلستان در سال ۱۹۶۷ که منجر به کشتار ۴ میلیون رأس گاو به دلیل شیوع بیماری برفکی شد، افزود: ما موفق شدیم جلوی تلفات گسترده را بگیریم. این موفقیت بزرگی است که برای نخستین بار در این مصاحبه اعلام می‌شود.

وی با اشاره به خسارات اقتصادی ناشی از بیماری، گفت: اگر این بیماری به اپیدمی تبدیل می‌شد، حداقل ۲۰ تا ۴۰ همت خسارت به کشور وارد می‌کرد. همین تلفات محدود فعلی نیز حدود دو همت خسارت به جمهوری اسلامی زده است؛ از کاهش تولید شیر و گوشت گرفته تا هزینه‌های درمانی و مدیریتی.

ویروس جدید هیچ تفاوتی با کرونا ندارد

رئیس سازمان دامپزشکی با مقایسه وضعیت فعلی با بحران کرونا، گفت: ویروس جدید هیچ تفاوتی با کرونا ندارد. همان‌طور که کرونا روزانه جان صدها نفر را گرفت، ویروس‌های دامی نیز می‌توانند اقتصاد و امنیت غذایی کشور را فلج کنند. اما تفاوت اینجاست که ما واکسن داشتیم، بلافاصله وارد شد و جلوی بحران را گرفت.

وی تأکید کرد که بیماری فعلاً تحت کنترل است، اما خاتمه رسمی آن زمانی اعلام خواهد شد که واکسیناسیون سراسری انجام شده، ایمنی کامل حاصل شده و هیچ گزارشی از کانون جدید بیماری در کشور وجود نداشته باشد.

در ادامه، رفیعی‌پور به پیشنهادهای کرد: ذخیره‌سازی واکسن از تمامی سویه‌های در گردش بومی و اگزوتیک انجام شود و گفت: سازمان دامپزشکی باید اجازه داشته باشد واکسن همه تایپ‌های تب برفکی را—چه بومی و چه وارداتی—به‌صورت استراتژیک ذخیره کند. برای هر بیماری، حداقل ۵۰۰ هزار دوز واکسن باید در انبارهای کشور موجود باشد.

وی افزود: اگر در کشورهای دیگر مانند آفریقا، آسیا شرقی یا استرالیا ویروسی گزارش شود، باید اطلاعات ژنتیکی آن (سکانس ژنی یا شجره ویروس) دریافت شود و واکسن آن از تولیدکننده جهانی تهیه و در کشور ذخیره شود. حتی اگر ویروس وارد کشور نشود، این ذخیره‌سازی اقدامی پیشگیرانه و منطقی است.

خبرهای حوزه دامپزشکی و صنایع دام و طیور را در کانال تلگرامی فاخته دنبال کنید. (کلیک کنید)

دیدگاه خود را در خصوص این گزارش، از قسمت نظرات، به اشتراک بگذارید.

رفیعی‌پور با اشاره به موقعیت ژئوپلتیک ایران و نقش آن در تبادلات انسانی و تجاری، گفت: منطقه خاورمیانه با فرودگاه‌ها و ترمینال‌های بزرگ مانند قطر، امارات و ترکیه، در معرض انتقال ویروس از سراسر جهان قرار دارد. بنابراین، ذخیره‌سازی واکسن از ویروس‌های گزارش‌شده در سایر قاره‌ها نیز ضروری است.

وی در پایان تأکید کرد: اگر ویروسی وارد کشور شود، با داشتن ذخیره واکسن، می‌توان بلافاصله واکنش نشان داد و از اپیدمی و خسارت‌های سنگین جلوگیری کرد. اگر هم استفاده نشد، واکسن طبق پروتکل‌های بهداشتی مدیریت خواهد شد. اما راه دیگری برای کشور وجود ندارد؛ باید آماده بود.

خبرنگار: شبنم مسعودی