یادداشت؛ دکتر جواد شایان خواه:
واگذاری وظایف حاکمیتی سازمان دامپزشکی به بخش خصوصی؛ فرصت یا تهدید؟
فاخته- در روزهای اخیر، یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح در حوزه دامپزشکی کشور، مصوبه‌ای است که بخشی از وظایف اجرایی و نظارتی سازمان دامپزشکی کشور را به انجمن‌های صنفی و بخش خصوصی واگذار می‌کند. این تصمیم که با هدف چابک‌سازی و افزایش کارایی اتخاذ شده، واکنش‌های متنوعی از سوی کارشناسان، مسئولان و فعالان حوزه دامپزشکی به همراه داشته است.
پشتوانه مصوبه و اهداف اعلام شده
مسئولان تصویب‌کننده این مصوبه واگذاری به بخش خصوصی ، آن را بخشی از روند اصلاح ساختار وزارت جهاد کشاورزی و کوچک‌سازی نهادهای دولتی معرفی می‌کنند. هدف اصلی، کاهش تشکیلات موازی، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و ایجاد زمینه‌های مشارکت بخش خصوصی در امور اجرایی دانسته شده است.
از این منظر، واگذاری فرآیندهایی مانند اعزام دامپزشکان ناظر بهداشتی برای واردات گوشت قرمز به انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی، می‌تواند به تسریع امور و کاهش بروکراسی کمک کند.
نگرانی‌ها و نقدهای کارشناسی
با این حال، بسیاری از کارشناسان حوزه دامپزشکی نسبت به پیامدهای این اقدام هشدار می‌دهند.
از دیدگاه متخصصان، واگذاری وظایف حاکمیتی به بخش خصوصی ممکن است منجر به کاهش نظارت و کنترل کیفی، افزایش تخلفات و در نهایت تهدید سلامت جامعه شود. سلامت غذایی، نظارت بر بهداشت دام و مقابله با بیماری‌های دامی، وظایفی حساس و تخصصی هستند که نیازمند کنترل دقیق و مستمر نهادهای دولتی با استقلال کافی هستند.
تجربه‌های بین‌المللی و درس‌های مهم
در بسیاری از کشورهای پیشرفته، سازمان‌های دامپزشکی به عنوان نهادهای حاکمیتی مستقل شناخته می‌شوند که وظایف کلیدی را به صورت متمرکز و با نظارت دقیق انجام می‌دهند. واگذاری وظایف حساس به بخش خصوصی معمولاً با محدودیت‌ها و چارچوب‌های مشخص همراه است تا امنیت و سلامت عمومی به خطر نیفتد.
تجارب موفق نشان داده است که مشارکت بخش خصوصی می‌تواند در حوزه‌هایی مانند آموزش، پژوهش و برخی خدمات پشتیبانی مفید باشد، اما وظایف کلیدی و نظارتی باید در دست سازمان‌های حاکمیتی باقی بماند.
راهکارهای پیشنهادی برای مدیریت بهینه
برای حفظ تعادل میان چابک‌سازی و حفظ سلامت عمومی، پیشنهاد می‌شود:
۱. تعیین دقیق وظایف و حدود اختیارات بخش خصوصی با نظارت مستمر سازمان دامپزشکی
۲. ایجاد نظام‌های ارزیابی و پایش کیفیت خدمات ارائه شده توسط بخش خصوصی
۳. ارتقای ظرفیت سازمان دامپزشکی در زمینه‌های فناوری و نیروی انسانی به جای واگذاری کامل وظایف
۴. تقویت همکاری‌های دوسویه میان بخش دولتی و خصوصی با حفظ نقش حاکمیتی سازمان دامپزشکی
در نهایت تصمیم به واگذاری بخشی از وظایف اجرایی سازمان دامپزشکی به بخش خصوصی، اگرچه در ظاهر اقدامی برای افزایش کارایی به نظر می‌رسد، اما بدون برنامه‌ریزی دقیق و چارچوب‌های نظارتی محکم، می‌تواند سلامت عمومی و امنیت غذایی کشور را در معرض خطر قرار دهد.
بنابراین لازم است سیاست‌گذاران با حفظ استقلال سازمان دامپزشکی و تعیین شفاف وظایف، مراقبت کنند که سلامت عمومی و امنیت غذایی به خطر نیفتد.
دکتر جواد شایان خواه
دامپزشک
دسترسی سریع
بخش های مفید
راه های ارتباطی
