جابه‌جایی مهره‌ها در شطرنج مدیریت؛ درمان موقت یا راهکار اساسی؟

فاخته- در ماه‌های اخیر، شاهد موجی از تغییرات ناگهانی در سطوح مدیریتی سازمان دامپزشکی کشور بوده‌ایم. این جابه‌جایی‌ها که گاهی کمتر از چند ماه پس از انتصاب مدیران صورت می‌گیرد، پرسش‌های متعددی را در ذهن کارشناسان، فعالان و افکار عمومی ایجاد کرده است و همگی را به تعجب و شگفتی وا داشته است. آیا این تغییرات، نشانه پویایی و انعطاف‌پذیری سیستم مدیریتی است یا صرفاً حرکت دادن مهره‌ها بدون توجه به زیرساخت‌ها و قوانین بنیادین؟

نگاهی به وضعیت موجود: سرعت تغییر و فقدان ثبات

یکی از نکات تأمل‌برانگیز در این جابه‌جایی‌ها، سرعت بالای آن‌هاست. مدیرانی که با سوابق تخصصی و کارآمدی بالا منصوب می‌شوند، به ناگهان و بدون ارائه توضیحات قانع‌کننده برکنار و افراد دیگری جایگزین آن‌ها می‌شوند. این اتفاق، به‌ویژه زمانی که مدیران برکنارشده دارای تخصص و سابقه مرتبط در حوزه کاری خود هستند، نگرانی‌ها را دوچندان می‌کند.

در همین راستا، بسیاری از این افراد معتقدند که ثبات مدیریتی، پیش‌شرط اصلی برای اجرای برنامه‌های بلندمدت و توسعه پایدار است. یک مدیر توانمند برای اثربخشی در جایگاه خود، نیاز به زمان کافی برای شناخت چالش‌ها، تدوین استراتژی‌ها و اجرای آن‌ها دارد. تغییرات زودهنگام نه تنها این فرصت را از مدیران می‌گیرد، بلکه باعث از بین رفتن انگیزه در بدنه کارشناسی و بی‌اعتمادی نسبت به تصمیم‌گیرندگان اصلی می‌شود.

معایب و پیامدهای تغییرات شتاب‌زده

1. فقدان ثبات و برنامه‌ریزی بلندمدت: مدیران جدید اغلب با سیاست‌ها و اولویت‌های متفاوتی وارد می‌شوند که ممکن است برنامه‌های مدیران قبلی را متوقف یا تغییر دهد. این امر موجب از دست رفتن زمان، سرمایه و تلاشی می‌شود که پیش از این صرف شده بود.

2. کاهش اعتماد عمومی: وقتی تغییرات مدیریتی بدون شفاف‌سازی و دلیل موجه انجام می‌شود، اعتماد مردم به نظام مدیریتی و تصمیم‌گیرندگان کاهش می‌یابد. این بی‌اعتمادی، زمینه را برای شایعات و گمانه‌زنی‌ها فراهم می‌کند.

راهکارها و پیشنهادات

برای خروج از این چرخه و حرکت به سمت یک نظام مدیریتی پایدار و کارآمد، می‌توان به چند راهکار کلیدی اشاره کرد:

1. تعهد به تخصص و شایسته‌سالاری: انتخاب مدیران باید بر اساس سوابق تخصصی، تجربه و کارآمدی آن‌ها در حوزه مربوطه باشد. نباید اجازه داد که ملاحظات سیاسی یا شخصی بر انتخاب افراد سایه افکند.
2. شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها: مسئولان و تصمیم‌گیرندگان باید دلایل تغییرات مدیریتی را به صورت شفاف و قانع‌کننده به افکار عمومی اعلام کنند. این امر به کاهش شایعات و افزایش اعتماد کمک می‌کند.
3. ایجاد سیستم پایدار به جای تکیه بر افراد: تا زمانی که سیستم‌ها و قوانین بنیادین اصلاح نشوند، تغییر افراد صرفاً جابه‌جایی مهره‌ها خواهد بود. باید سیستمی کارآمد، شفاف و غیرقابل نفوذ توسط باندهای قدرت و منافع شخصی طراحی شود که همه مدیران، فارغ از گرایش‌ها، ملزم به رعایت آن باشند.
4. حمایت از مدیران متخصص و ریسک‌پذیر: مدیران نباید به خاطر ترس از برکناری، به سمت محافظه‌کاری سوق داده شوند. باید به آن‌ها فرصت کافی برای ابتکار عمل و ریسک‌های حساب‌شده داده شود.

در پایان بایستی گفت؛ جابه‌جایی مهره‌ها در شطرنج مدیریتی، دردی از مشکلات عمیق سازمان ها را دوا نخواهد کرد. همان‌طور که یکی از کارشناسان اشاره کرده، «علاج کار جابجایی مهره‌ها نیست، بلکه حاکم کردن سیستمی کاراست.»

تا زمانی که نگاه‌ها از فردمحوری به سیستم‌محوری تغییر نکند، شاهد ادامه این چرخه تکراری و ناکارآمد و معیوب خواهیم بود.

در نهایت، هدف از طرح این مباحث، به هیچ وجه نقد غیرمنصفانه یا آسیب زدن به سازمان دامپزشکی کشور نیست. ما خود را جزئی از این مجموعه می‌دانیم و دلسوز آن هستیم. اعتقاد داریم که اگر نوک پیکان یک سازمان، یعنی مدیریت، دچار آسیب، کندی یا ضعف شود، تمام پیکره آن سازمان نیز تحت تأثیر قرار گرفته و بی‌انگیزه خواهد شد. هدف ما از این تحلیل، تنها رشد، پویایی و اعتلای سازمان است و امیدواریم این ملاحظات بتواند در مسیر بهبود و کارآمدی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.به امیدفردای بهتر برای دامپزشک و دامپزشکی. انشالله 

امضاء محفوظ