نگاهی به تشکیلات اداری دامپزشکی و جایگاه دامپزشکان در کشورهای مختلف؛ بخش اول؛ اتحادیه اروپا؛ آلمان

فاخته- گروه بین الملل؛ آلمان یک قدرت بزرگ با اقتصاد قوی است و دارای بزرگترین اقتصاد در اروپا، چهارمین اقتصاد بزرگ جهان از نظر تولید ناخالص داخلی است. آلمان به عنوان یک رهبر جهانی در چندین بخش صنعتی، علمی و فناوری و سومین صادر کننده و وارد کننده بزرگ کالا در جهان است. به عنوان یک کشور توسعه یافته که در شاخص توسعه انسانی بسیار بالا است، امنیت اجتماعی و سیستم مراقبت های بهداشتی جهانی، حفاظت از محیط زیست و آموزش دانشگاهی بدون شهریه را ارائه می دهد. آلمان عضو سازمان ملل متحد، ناتو، G7 ، G20 و OECD و این کشور در لیست کشورهای دارای میراث جهانی یونسکو، سومین کشور است.

بررسی جایگاه تشکیلات اداری دامپزشکی و موقعیت حرفه‌ای دامپزشکان؛ گزارش شماره ۱ — آلمان (Germany)

۱. ساختار کلان اداره دامپزشکی در آلمان

آلمان دارای یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال منظم‌ترین نظام‌های اداره دامپزشکی در اروپا است. این ساختار بر پایه فدرالیسم شکل گرفته و شامل سه سطح کاملاً مستقل ولی هماهنگ است.

۱-۱. سطح فدرال (Bundesebene)

در رأس ساختار دامپزشکی، وزارت غذا و کشاورزی فدرال (BMEL) قرار دارد. نقش این وزارتخانه بیشتر قانون‌گذاری، سیاست‌گذاری و تعیین استانداردهاست. مهم‌ترین وظایف:

تدوین مقررات بهداشت دام و مدیریت بیماری‌های دامی

نظارت بر امنیت غذایی و استانداردهای بهداشت فرآورده‌های دامی

سیاست‌گذاری کلان در موضوعاتی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، بهداشت کشتارگاه‌ها و رفاه حیوانات

مدیریت ملی بحران‌هایی مانند تب برفکی یا آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان

هماهنگی آلمان با اتحادیه اروپا در حوزه استانداردها و قوانین دامپزشکی

فدرال اجرای مستقیم کارها را بر عهده ندارد؛ بلکه میدان را برای ایالت‌ها باز می‌گذارد.

۱-۲. سطح ایالتی (Länderebene)

هر یک از ۱۶ ایالت آلمان، وزارت یا اداره کشاورزی و دامپزشکی مستقل دارد. ایالت‌ها ستون اصلی اجرا در کشور هستند.

وظایف اصلی ایالت‌ها:

اجرای قوانین فدرال در سطح منطقه

تدوین مقررات تکمیلی و سازگار با شرایط محلی

مدیریت شبکه بازرسان دولتی

نظارت بر سازمان‌های دامپزشکی شهرستان‌ها

برنامه‌ریزی واکسیناسیون گسترده در دامداری‌ها

مدیریت بحران‌های دامی در مقیاس منطقه‌ای

ایالت‌ها در آلمان از قدرت کافی برای تنظیم مقررات داخلی برخوردارند؛ همین ویژگی باعث انعطاف و کارآمدی در مدیریت دام و بیماری‌ها شده است.

۱-۳. سطح محلی (Kommunalebene)

ادارات دامپزشکی شهرستان‌ها (Veterinäramt) مهم‌ترین نقش اجرایی را دارند. حوزه فعالیت آن‌ها بسیار گسترده و مستقیم است:

بازرسی روزانه دامداری‌ها، مزارع، مراکز پرورش طیور و آبزیان

نظارت بر کشتارگاه‌ها و چرخه تولید گوشت

بازرسی فروشگاه‌های فروش گوشت و مواد پروتئینی

پایش انتقال دام و صدور گواهی سلامت

بررسی شکایات مردمی درباره تخلفات بهداشتی

رسیدگی به حیوان‌آزاری و رفاه حیوانات

ثبت و کنترل حیوانات خانگی

کنترل بیماری‌های مشترک انسان و حیوان

این سطح محل تماس مستقیم مردم و فعالان صنعت دام با نظام اداری دامپزشکی است.

۲. نقش و جایگاه دامپزشکان در آلمان

۲-۱. دامپزشکان رسمی (Official Veterinarians)

در آلمان دامپزشکان رسمی جایگاهی بسیار مهم دارند و بخشی از بدنه اداری دولت هستند. آن‌ها معمولاً در ساختارهای زیر فعالیت می‌کنند:

ادارات دامپزشکی ایالتی و محلی

کشتارگاه‌ها و مراکز فرآوری مواد پروتئینی

گمرک و مبادی ورودی کشور

مراکز کنترل بیماری‌های مشترک

وظایف کلیدی‌شان:

نظارت بر سلامت دام‌ها قبل و بعد از کشتار

کنترل بیماری‌های دامی و اجرای طرح‌های ملی

نظارت بر بهداشت مواد غذایی

صدور گواهی سلامت برای صادرات

کنترل مصرف آنتی‌بیوتیک و بازرسی داروخانه‌های دامی

دامپزشکان رسمی در آلمان از استقلال بالای اداری و قدرت تصمیم‌گیری قابل توجهی برخوردارند.

۲-۲. دامپزشکان بخش خصوصی

فعالیت در بخش خصوصی بخش عمده بازار کار دامپزشکان آلمان را تشکیل می‌دهد.

حوزه‌های عمده:

کلینیک و بیمارستان‌های حیوانات خانگی

خدمات دام‌های بزرگ و مدیریت گله

دامپزشکی طیور تخصصی

آزمایشگاه‌های خصوصی

مشاوره‌های تغذیه، بهداشت و رفاه دام

همکاری با شرکت‌های داروسازی و خوراک دام

افزایش نگهداری از حیوانات خانگی در شهرها، باعث رشد چشمگیر کلینیک‌ها و خدمات حیوانات کوچک شده است.

۲-۳. دامپزشکان پژوهشی و دانشگاهی

مراکز پژوهشی آلمان نقش تعیین‌کننده‌ای در سیاست‌گذاری بهداشتی اروپا دارند. برای نمونه:

انستیتو فدرال تحقیقات سلامت حیوانات (Friedrich-Loeffler-Institut – FLI)

از معتبرترین مراکز تحقیقاتی جهان در زمینه بیماری‌های نوپدید، بیماری‌های مشترک و امنیت زیستی است.

دامپزشکان در این حوزه در زمینه‌های زیر فعال‌اند:

پژوهش بیماری‌های ویروسی

مدل‌سازی‌های اپیدمیولوژیک

بررسی استانداردهای رفاه دام

نظارت بر سیاست‌های One Health

۳. جایگاه اجتماعی و اقتصادی دامپزشکان در آلمان

در آلمان دامپزشک یک حرفه دارای منزلت اجتماعی است. دلایل:

نقش حیاتی در امنیت غذایی

ارتباط تنگاتنگ با سلامت عمومی

آموزش سختگیرانه و استانداردشده

حضور قدرتمند در نظام نظارتی و اداری

مشارکت در سیاست‌گذاری ملی و اروپایی

از نظر درآمد، دامپزشکان رسمی درآمدی پایدار و مطلوب دارند و دامپزشکان بخش خصوصی بسته به تخصص، شهر و نوع خدمات، درآمد غالباً بالاتر و متغیری را تجربه می‌کنند.

۴. تشکیلات صنفی و حرفه‌ای

دامپزشکان آلمان دارای ساختار صنفی بسیار قوی هستند که نقش مهمی در تثبیت جایگاه حرفه ای آن‌ها دارد:

انجمن دامپزشکی آلمان (DVG): بازوی علمی–تخصصی کشور

سازمان‌های دامپزشکی ایالتی: مسئول صدور مجوز و نظارت اخلاق حرفه‌ای

اتحادیه‌های تخصصی مانند دامپزشکان حیوانات کوچک، دام بزرگ، طیور، پاتولوژیست‌ها و…

اتحادیه‌های کارگری دامپزشکان دولتی: دفاع از حقوق شغلی دامپزشکان رسمی

قدرت این نهادها باعث شده دامپزشکان در فرآیند قانون‌گذاری همیشه نقش فعالی داشته باشند.

خبرهای حوزه دامپزشکی و صنایع دام و طیور را در کانال تلگرامی فاخته دنبال کنید. (کلیک کنید)

دیدگاه خود را در خصوص این گزارش، از قسمت نظرات، به اشتراک بگذارید

۵. روندهای جدید در دامپزشکی آلمان

در ۱۰ سال اخیر چند محور کلیدی در دستور کار قرار گرفته:

حرکت به سوی رویکرد One Health

دیجیتالی‌سازی پرونده‌ها و سامانه‌های نظارتی

محدودیت سختگیرانه بر مصرف آنتی‌بیوتیک

افزایش استانداردهای رفاه حیوانات

تقویت سیستم‌های کنترل بیماری‌های نوپدید

توسعه مدل‌های جدید آموزشی و تخصصی دامپزشکی

منابع و مراجع:

Federal Ministry of Food and Agriculture (BMEL) – بخش مقررات دامپزشکی

Friedrich-Loeffler-Institut (FLI) – گزارش‌های سالانه سلامت دام

European Food Safety Authority (EFSA) – گزارش‌های مربوط به بهداشت دام و امنیت غذایی

German Veterinary Association (DVG) – اطلاعات ساختاری و صنفی

Veterinäramt (ادارات دامپزشکی محلی آلمان) – ساختار و شرح وظایف

European Commission – Animal Health and Welfare – سیاست‌های اتحادیه اروپا